Ya %50 değil de %65 ise ne olacak?
24 Mart 2023
Sürdürülemez ekonomi politikasının yarattığı sorunlardan biri de bankacılık sektörünün faiz artırımına giderek duyarlılığının artması. Politika faizi çok yanlış yerde olunca, döviz kuru patlama potansiyeli taşıyor. Bu potansiyelin ne menem bir şey olduğunu ve anında aktif hale gelebileceğini Eylül-Aralık 2021 döneminde yaşadık. Sadece döviz kuru patlasaydı neyseydi. Beraberinde enflasyon da patladı. Temelde bu nedenle, 2021 ve 2022 yıllarında, emeğin GSYH’den aldığı pay, sermayenin payının lehine giderek düştü; şu sıralarda deyim yerindeyse yerlerde sürünüyor. Bu gelişmeler, ekonomide makule dönmek bir tarafa giderek makulden uzaklaşmakta inatçı olununca, “nasıl yaparız da döviz kurunu tutarız” uğraşına döndü ve yaşamsal bir sorun haline geldi ekonomi yönetimi açısından.
[Devamı]
Bankacılık sorunu ışığında seçim sonrası faiz politikası
22 Mart 2023
Küresel finansal piyasalar birkaç haftadır ABD’de ve İsviçre’de yaşanan finansal gerginlikler nedeniyle hop oturup hop kalkıyorlar. ABD’deki kriz, ilk olarak orta-ölçekli bir banka olan Silicon Valley Bankasında (SVB) çıktı. Varlıklarının önemli bir kısmı uzun vadeli tahvillerde olan bu bankanın topladığı mevduatların büyük bir kısmı mevduat sigortasının dışında kalan 250 bin doların üstündeki mevduatlardaydı. Uzmanların hemen hepsinin üzerinde anlaştıkları temel tetikleyici unsur, Fed’in hızlı faiz artırımları oldu.
[Devamı]
Deprem sonrası ihtiyaç analizi
17 Mart 2023
Burcu Aydın Özüdoğru yıkıcı depremin etkilerini inceleyen ve politika önerileri de sunan bir rapor hazırladı. Rapor yakınlarda TEPAV internet sayfasında yayımlandı. Deprem bölgesini yeniden ayağa kaldırmak ve işini ve evini kaybeden insanlara gerekli sosyal desteği sağlamak için, raporda tahmin edilen finansman ihtiyacı yaklaşık 150 milyar dolar. Bunun 88 milyar doları inşaat harcamalarından kaynaklanıyor. Bu tutarı belirleyen unsurlardan biri, deprem bölgesinde yakınlarda yapılan ihalelerde belirlenen birim inşaat maliyetleri. Özellikle inşaat faaliyetleri açısından ele alındığında, bölgeyi fiziki olarak deprem öncesine döndürebilmek için ise yaklaşık beş yıllık bir süre öngörülüyor raporda. Bu süre hesaplanırken Türkiye’nin inşaat yapma kapasitesini dikkate alınıyor.
[Devamı]
Bu nasıl bir inat?
15 Mart 2023
Pek sürpriz değildi. Yine de Pazartesi saat 10’da açıklanan ödemeler dengesi verileriyle gözlerimiz fal taşı gibi açıldı. Nasıl açılmasın ki? Ocak ayında cari işlemler açığı 9,9 milyar dolar ile tüm zamanların rekorunu kırdı. Dahası, finansmanı neredeyse tümüyle TCMB rezervlerinden karşılandı. Resmi rezervler 9,3 milyar dolar azaldı. Normal kanallardan finansman sadece 0,6 milyar dolarda kaldı. Tek olumlu diyebileceğimiz gelişme, net hata ve noksanın nihayet yok sayılacak bir düzeye düşmesiydi.
[Devamı]
Konut stokumuz sorunsuz olsaydı
10 Mart 2023
Cumhurbaşkanı Erdoğan pazartesi günü Türkiye’de 6,5 milyon konutun acilen kentsel dönüşüme girmesi gerektiğini belirtti. Öte yandan Maraş depremi sonrasında yaklaşık 650 bin bağımsız birimin yıkıldığı ya da ağır hasarlı olduğu açıklandı. Orta hasarlı bağımsız birim sayısı ise 170 bin civarında. Her ikisinin toplamının iki katı kadar hafif hasarlı konut var. Kısacası Türkiye’nin önünde devasa bir sorun duruyor. En şiddetli depremde bile idealinde can kaybı olmayacak şekilde ya da hiç olmazsa can kaybını çok ama çok sınırlı tutacak biçimde söylenen sayıda konut inşa etmek ve onarılabilecekleri onarmak kaçınılmaz bir görev.
[Devamı]
2022 GSYH’sini de öğrendik
03 Mart 2023
Salı günü açıklanan 2022 GSYH verilerine göre bir yıl öncesine kıyasla Türkiye ekonomisi yüzde 5,6 oranında büyüdü. Üçüncü çeyrekte bir çeyrek öncesine göre GSYH’de sınırlı bir düşüş gerçekleşmişti. Son çeyrekte bu eğilimin devam etmediği ortaya çıktı ve GSYH üçüncü çeyreğe kıyasla yüzde 0,9 oranında. Dikkatimi çeken unsurlar şöyle:
[Devamı]
Düşük kaliteli inşaat terörü
01 Mart 2023
‘Yapısal reform’ ifadesi o kadar çok kullanıldı ki giderek içi boşaldı; fazla bir şey ifade etmemeye başladı. Ne yapalım? Yapısal reform yapalım. Yapısal reform şart. Şart da ne yapacağız? Neyi değiştireceğiz? Nasıl yapacağız? Siyasi yapılabilirliği var mı?
[Devamı]
Deprem GSYH’yi nasıl etkileyebilir?
24 Şubat 2023
Geçen yılın ikinci yarısında yıllık büyüme oranımız önemli oranda düştü. Dönemsel olarak bakıldığında ise üçüncü çeyrekte sınırlı bir GSYH azalması gözlendi. Dördüncü çeyrek GSYH değerini bu ayın sonunda öğreneceğiz. Muhtemelen sıfıra yakın bir dönemsel değişim olacak. Kısacası, yılın ikinci yarısında GSYH’de yatay bir seyir izlendi.
[Devamı]
Büyük hasar az sorunla onarılabilir mi?
22 Şubat 2023
Deprem nedeniyle ortaya önemli bir ekonomik yıkım çıktı. Çok sayıda konut ve işyeri çöktü. Daha fazlası kullanılamaz hale geldi. Bunlara okulları, hastaneleri ve diğer kamu binalarını eklemek gerekir. Altyapı büyük hasar gördü. İşyerlerinde makine ve teçhizat kayıpları oldu. Keza büyük bir işgücü kaybı da yaşandı. Bu kayıpları mümkün olduğunca telafi etmemiz gerekiyor. Ağırlıklı olarak kamu bütçesinden yapılacak bu iş. Bu büyük hasarı gidermenin bütçeye getireceği yük, Türkiye’nin ekonomisinde önemli sorunlar yaratmadan kaldırabileceği bir yük müdür?
[Devamı]
Doğallık, değişmezlik
17 Şubat 2023
"Doğal" ilginç bir sözcük… Bir yandan hoş bir anlamı vardır. Mesela yapaylıktan uzak bir insan için “ne kadar da doğal” denilir; güzel bir haslettir. Ya da yediğinizin içtiğinizin doğal olmasını arzu edersiniz.
[Devamı]