Tarihten bir yaprak daha
Fatih Özatay, Dr.
16 Mayıs 2018
Son yazımda 2001 krizine giden süreçte kamu bankalarının bilançolarındaki tahribatın oynadığı role değinmiştim.1990’ların başlarında topladıkları fonların maliyetinin çok altında faizler ile kredi açma görevi verilmişti bu bankalara. Normal koşullarda devlet bütçesinden sağlanması gereken bu destekler, kamu bankaları yoluyla bütçe dışına çıkarılmış oluyor, kamu bankalarında oluşan zararlar nedeniyle bu bankalara karşı doğan Hazine borcu ise zamanında ödenmiyordu. Kamu bankaları, bilançolarının varlık tarafında “görev zararları karşılığı kamudan alacak” gösteriyorlardı. Bu uygulama 1990’ların ilk yıllarında başlamış, 1999 yılının sonuna gelindiğinde ise doruğa ulaşarak bu tür alacakların birikimli değeri milli gelirin yüzde 13’ünü aşmıştı. Sonuçta kamu bankalarının bilançoları çarpıcı biçim
[Devamı]
İsrail’in ‘cezalandırıcı seri suikastları’
Nihat Ali Özcan, Dr.
15 Mayıs 2018
Arap Baharı Ortadoğu’da öncelikler kadar gündemi de değiştirdi. Geleneksel anlaşmazlıkların ve yöntemlerin yanına yenileri eklendi. Suriye, Irak, Yemen ve Libya’da devletler çöktü. DAEŞ, PKK/PYD, terörizm, mülteci sorunu, sınır güvenliği ve vekâlet savaşları öncelikli konular haline geldi.Bu hengâme de gözden ırak kalmayı, gündemden düşmeyi başaran İsrail ise pür dikkat yeni gelişmeleri izlerken, eskileri de asla göz ardı etmedi. Elbette Filistin-İsrail sorunundan söz ediyoruz. Öyle ki İsrail, dikkatini dağıtacak hiçbir şeye izin vermedi/vermiyor. Ekonomik, siyasi, psikolojik, askeri, teknik kapasitesini seferber ederek “demirbaş” sorununa çok hızlı müdahale ediyor.Sadece önleyici değil, aynı zamanda cezalandırıcı operasyonlara da girişiyor. Örneğin, Suriye’de fiziki hedeflere yönelik hava
[Devamı]
Sanayi 4.0 stratejisi olmayan Türkiye, AI için ne yapsın?
Güven Sak, Dr.
14 Mayıs 2018
Türkiye’de yeni teknolojik devrimin herhangi bir unsuru ile ilgili bir oturum düzenlendiğinde, konu dönüp dolaşıp hep aynı soruya geliyor. Devlet, bu konuda ne yapmalı? Doğrusu ya, ben, akla ilk gelen sorunun “Şimdi devlet bu konuda ne yapsın?” olmasından öncelikle derin bir tedirginlik duyuyorum. Ayrıca bu soruya verilen cevabın hemen “eğitim şart” genelliğinde olması tedirginliğimi daha da artırıyor.
[Devamı]
İran, Trump ve hoş geldin bela...
Nihat Ali Özcan, Dr.
11 Mayıs 2018
Kuzey Kore’ye geri adım attırmayı başaran Trump diğer konularda olduğu gibi İran konusunda da şaşırtmadı. Ülkesinin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekildiğini açıkladı. Şimdi tüm Ortadoğu olabilecekler konusunda kafa yormaya, nasıl bir pozisyon alacaklarını kestirmeye çalışıyor.Trump’a göre, ABD, İran ile tarihinin en kötü antlaşmasını yapmıştı. Çünkü anlaşma eksik ve zayıftı. İran, uranyum zenginleştirme teknolojisini muhafaza ettiği gibi, balistik füze kapasitesini geliştirmeyi de sürdürdü. Trump’a göre, Tahran terörü ve bölgedeki vekâlet savaşlarını desteklemeye devam ediyor. Elindeki füze kapasitesiyle Yemen’de Suudi Arabistan’ı hedef aldırıp, Lübnan’da ve Suriye’de İsrail’i tehdit ediyor.Trump, konuşmasında, İran’ın terörizme destek verdiğini ve vekâlet savaşında önemli rol oynad
[Devamı]
Önce dümen başında, kendinden emin bir kaptan pilot görmek gerekir
Güven Sak, Dr.
10 Mayıs 2018
Amerikan başkanı, İran ile uygar dünya arasında imzalanan nükleer anlaşmadan çekildiklerini açıkladı. Halbuki o anlaşma, İran’ın, 1979’dan beri içinde saklandığı paralel evrenden aramıza geri dönüşünün yolunu açmıştı. Bu durum Türkiye’nin de içinde yer aldığı bölgenin istikrarı için iyi olmadı. Ama artık oldu. Vakıa ile kavga olmaz. Hadiseyi serinkanlılıkla değerlendirmek ve ülkemiz için sonuçlar türetmek gerekir. Ne gördüğümü anlatmak isterim. Zira artık çok alametler belirdi. Bütün bu olup bitene bir mana vermek için bana kalırsa yeterli delil birikti. Gelin yapbozu bir araya getirmeye başlayalım.
[Devamı]
Tarihten bir yaprak
Fatih Özatay, Dr.
09 Mayıs 2018
Bugün geçmişe, 2001 krizi öncesine dönmek istiyorum. Krize giden süreçte bankacılık sektöründeki bozukluklar giderek artmış ve sonuçta krizin önemli nedenlerinden biri hem özel bankalardaki hem de kamu bankalarındaki önemli sorunlar olmuştu. Ancak, bankacılık sektörüne bir bütün olarak bakmak, o dönemdeki sorunların olanca çıplaklığıyla ortaya çıkmasını engeller. Zira kamu bankaları ile özel bankalar arasında önemli bir ayrışma gerçekleşmişti.Özel bankaların ilk temel ayırt edici özelliği repo cinsinden çok kısa vadeli borçlarının bilançodaki ağırlığıydı. Bu bankaların ikinci ayırt edici özellikleri ise döviz cinsinden mevduatlarının lira cinsinden mevduatlara kıyasla yüksek düzeyiydi. Açık ki özel bankalarda önemli bir bilanço bozukluğu vardı: Kur ve faiz yükselişlerine çok daha fazla duy
[Devamı]
Kıymet bilmek
Nihat Ali Özcan, Dr.
08 Mayıs 2018
Türkiye zamanının çoğunu seçim tartışmalarına ayırmış durumda. Ancak küresel sistem ve çevremiz yine toz duman. Kime sorarsanız sorun, size dünyanın geçmişte tanık olmadığımız ölçüde belirsizliklerle dolu bir süreçten geçtiğini söyleyecektir. Çin’in yükselişi, ABD’nin sarsaklığı, Rusya’nın eski günlere özlemi, AB’nin zayıflığı, İran’ın nükleer sorunu, Suriye iç savaşı bunlardan bazıları. Cevabı aranan soru ve sorunların arttığı bu dönemde, “Uluslararası İlişkiler Konseyi” Derneği alanın çalışanlarını geçen hafta sekizinci defa bir araya getirdi. Türkiye’nin farklı üniversitelerinde görevli ve Uluslararası İlişkiler alanında ders veren yüzden fazla hoca Antalya’da konuları ve kendi disiplinlerini masaya yatırdı. Üç gün boyunca onlarca farklı konuda sunumlar yapıldı. Üniversiteler de sayısı
[Devamı]
Bitcoin’in toplam piyasa değeri 160 milyar doları aştı
Güven Sak, Dr.
07 Mayıs 2018
Geçen Ağustos ayının sonlarıydı. Ben hayatımın ilk Bitcoin yazısını yazdım. O zamandan beri takip ediyorum. O sırada, Bitcoin’in toplam piyasa kapitalizasyonu daha 69 milyar dolar kadardı. Çok iyi hatırlıyorum. O zaman, TEPAV İnovasyon Çalışmaları direktörü Selin Arslanhan “Sen, buna bir baksan.” demişti. “Artık böyle işlerle ilgilen hem.” Keşke yazacağıma, Bitcoin alsaymışım diyorum bugünlerde doğrusu. Bu ne biçim Bitcoin?
[Devamı]
Ehl-i sünnet ve dinî jeopolitiğin dönüşümü
Hilmi Demir, Dr.
04 Mayıs 2018
Tarih boyunca dinler ve dinî gruplar devlet politikalarında her zaman önemli olmuştur. Bugün de dinî aktörler ve gruplar uluslararası ilişkilerin önemli aktörlerinden biri hâline geldi. Din hiçbir zaman yalnızca bireyin inanç dünyasını ilgilendiren bir mesele olarak kalmadı. Katı sekülerleşme teorileri dinin rolünün azalacağını iddia etse de tam tersi oldu. Özellikle bulunduğumuz coğrafyada dinî yapılar ve örgütler devletlerin güvenlik politikalarını etkileyecek kadar önemli hâle geldi. Tarih boyunca devletler kendi egemenliklerini çevreye doğru yaymak için dinî bir yoruma yaslandılar. Bugün de modern devletler için durum aslında çok da değişmedi. İngiltere için Anglikan kilisesi, ABD için Protestanlık ve Evanjelizm, Putin’in yeniden ayağa kaldırdığı Rusya için de Ortodoks mezhebi dinî jeo
[Devamı]
Yüksek faizi sevmiyorum
Fatih Özatay, Dr.
02 Mayıs 2018
Son beş senede ortaya çıkan resmi sevmiyorum. Sevmiyorum çünkü o resim faizlerin belirgin biçimde yükseldiğini gösteriyor. İki grafik veriyorum. İlkinde Merkez Bankası’nın (TCMB) bankalara borç verdiği paranın ortalama faizinin Mayıs 2013’ten bu yana hareketi gösteriliyor.İkincisinde ise lira cinsinden tüketici kredisi faizinin aynı dönemdeki seyri yer alıyor (her iki faiz de aylık ortalama olarak ölçülüyor.) Son beş yılda TCMB faizi yüzde 4.5’ten yüzde 13.5’e yükselmiş durumda. Arada bazı düşüşler var. Ama o düşüşler kalıcı olamamış ve son beş yılda TCMB faizi tam dokuz puan sıçramış. Üstelik 2016 sonbaharından itibaren kesintisiz olarak yukarıya tırmanıyor. Benzer sevimsiz bir eğilim tüketici kredisi faizinde de gözleniyor. Dönem başında yüzde 10 olan tüketici kredisi faizi, dönem sonund
[Devamı]
