Arşiv

  • Mart 2024 (17)
  • Şubat 2024 (19)
  • Ocak 2024 (18)
  • Aralık 2023 (17)
  • Kasım 2023 (14)
  • Ekim 2023 (15)
  • Eylül 2023 (12)
  • Ağustos 2023 (21)
  • Temmuz 2023 (18)
  • Haziran 2023 (13)
  • Mayıs 2023 (9)
  • Nisan 2023 (9)

    Maratona koşarak devam edebilecek miyiz?
    Fatih Özatay, Dr. 18 Nisan 2018
    Önce yüzeysel kalayım: Önemli makroekonomik göstergelere bakıyorum. Sadece yüzeysel olmakla yetinmiyorum, seçici de oluyorum. Tüm önemli göstergelere değil de bir kısmına odaklanıyorum. Durum şöyle: [Devamı]
    Riskleri artırmaya gerek yok ki
    Fatih Özatay, Dr. 11 Nisan 2018
    Son günlerde uygulamaya konulan ya da uygulanmak üzere kısa bir süre sonra açıklanacağı söylenen ekonomi politikası kararlarını anlamıyorum. “Başka bir dünyanın” kararları gibi duruyorlar.Kararların ortak bir paydası var: Ekonomiyi canlandırmak üzere sağa sola verilecek teşviklere (para dağıtımına) dayanıyorlar. Türkiye’yi hiç bilmeyen bir ekonomiste bu kararları anlatıp Türkiye’nin mevcut durumu hakkındaki tahmini sorsanız, işin ehli bir uzmansa söyleyeceği büyük ihtimalle şudur: “Anladığım kadarıyla ekonominiz ya potansiyelinin oldukça altında büyüyor ya da küçülüyor. Bu durumun nedeni ise ülkenize ilişkin risk algılamasındaki artış değil. ‘Kaynak bulmak –borçlanabilmek-‘ derdiniz yok. Çok muhtemelen şu sıralar paranız yabancı para birimleri karşısında değer kaybetmiyor ve piyasa faizler [Devamı]
    Paket enflasyonunun bir maliyeti: Tüketici enflasyonu
    Fatih Özatay, Dr. 04 Nisan 2018
    Dün mart ayı enflasyonu açıklandı. Beklenmedik bir gelişme yok. Düşük çift haneli rakamlara iyice yerleşti enflasyon: Yüzde 10.2. Enflasyonun dinamiğini daha iyi yansıtan temel (çekirdek) enflasyon ise daha yüksek. B ve C endeksleri mart ayını yüzde 12 ve 11.4 ile kapadılar. “Düşük çift haneli” tanımlamasına “şimdilik” kaydını düşmek gerekiyor. Nedeni açık: Döviz kurunda yaşadıklarımız, önümüzdeki dönemde liranın daha da değer kaybetme olasılığı ile peşi sıra açıklanan ve iç talebi artırması beklenen teşvikler.Enflasyondan neden hoşlanmıyoruz? Aslında soru yanlış oldu. Sanki herkes enflasyondan hoşlanmıyormuş gibi bir izlenim yaratıyor. Şöyle düzelteyim: Neden enflasyondan hoşlanmamalıyız?Enflasyon, birincisi, gelir ve servet dağılımını değiştiriyor. Gelirlerinin hiç olmazsa fiyatlar genel [Devamı]
    Yüksek büyümenin düşündürdükleri
    Fatih Özatay, Dr. 28 Mart 2018
    Yarın 2017’de ekonomimizin ne kadar büyüdüğünü öğreneceğiz. Büyümenin oldukça yüksek olacağına dair hiç kimsenin şüphesi yok. Herhangi bir yılın ya da birkaç yılın büyüme oranını bazı politikalarla yükseltmek mümkün. Önemli olan şu: Büyüme oranını yükseltmek için uygulanacak politikaların olumsuz yan etkilere (yüksek dış borç ihtiyacı, yüksek enflasyon, artan riskler ve kaynak bulma yarışı sonucu yükselen faizler gibi) yol açmaması ve dolayısıyla sürdürülemez olmaması.Bu çerçevede, iki farklı büyüme oranı kavramı olduğuna dikkat etmek gerekiyor. İlki, herhangi bir yıldaki büyüme oranı. İkincisi, sürdürülebilir büyüme oranı. Sürdürülebilir büyüme oranına iktisatçılar ‘potansiyel büyüme’ oranı diyorlar. Açık ki önemli olan potansiyel büyüme oranı ve o potansiyelin yüksek olması. Şöyle düşünü [Devamı]
    Yeni bir enflasyon platosu
    Fatih Özatay, Dr. 07 Mart 2018
    Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre plato (yayla) üzerinde düzlüklerin belirgin olarak bulunduğu deniz yüzeyinden yüksek yeryüzü parçasına deniliyor. Bu yazı açısından bu tanımda iki unsur önemli: “Deniz yüzeyinden yüksek” olması ve “üzerinde düzlüklerin belirgin” olarak bulunması.Pazartesi günü şubat ayı enflasyon gelişmeleri açıklandı. Yıllık enflasyonun yüzde 10.3 olduğunu öğrendik. Şubat 2017’den bu yana, bir ay haricinde hiç tek haneli değerlere düşmedi enflasyon. Önümüzdeki dönem için en iyimser tahminler enflasyonun yılsonunda yüzde 10’un “biraz” altında kalacağı şeklinde. Bu tahminlerin temelinde ise önümüzdeki dönemde döviz kurunda kayda değer bir artış olmayacağı varsayımı var. Oysa böyle bir risk olduğu biliniyor.2017 başından bu yana ortalama enflasyon yüzde 11 oldu. Enflasyon [Devamı]
    Kim korkar(dı) hain kurttan
    Fatih Özatay, Dr. 28 Şubat 2018
    Son dört yıldaki döviz kuru artış oranları 2003-2006 döneminde gerçekleşen döviz kuru artışlarına göre çok yüksek. Tabloda hem 2003-2006 hem de 2014-2017 dönemlerine ilişkin enflasyon oranları, yarısı dolar yarısı eurodan oluşan döviz sepetinin lira karşısındaki değerinin (sepet kurun) artış oranları, ABD Merkez Bankası (FED) faizleri ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) faizleri veriliyor. Nereden geldiğimizi göstermek için de 2002 yılına ilişkin değerler de yer alıyor tabloda. Tüm değerler yıllık ortalamaları ifade ediyor.Tabloyu inceleyince başka çarpıcı olgular da göze çarpıyor. Birincisi, son dört yılda büyük gelişmiş ülkelerde faiz oranları 2003-2006 dönemi ile karşılaştırılamayacak kadar düşük düzeyde. Üstelik, Türkiye ve benzer ülkeler için daha önemli olan FED faizi 2003-2006 döneminde [Devamı]
    ABD’de faiz artarken Türkiye’de faizi düşürebilmek
    Fatih Özatay, Dr. 21 Şubat 2018
    Geçen hafta kaldığım yerden devam edeyim. O yazının özü şuydu: 2001 krizi sonrasındaki beş-altı yıllık dönemde ekonomik temelleri sağlamlaştırmak için çok doğru adımlar atıldı. Maliye politikası düzgün bir şekilde yürütüldü. Para politikası enflasyona odaklandı. Bankacılık sektörünü sağlamlaştırmak üzere bir dizi reform yapıldı. İstikrarı sağlamaya yönelik bu politikaların dışında, ekonominin sorunlu alanlarında önemli reformlar gerçekleştirildi. Dış politikada ne komşularla ilişkilerde önemli bir sorun yaşandı ne de süper güçlerle. Avrupa Birliği ile işler yolunda gitti ve katılımı kolaylaştıracak bir dizi reform yapıldı. 2002’nin ikinci yarısında yurtta büyük bir siyasi şok gerçekleşti (koalisyon hükümetinin ortağı MHP erken seçim istedi). Yetmedi bir de yanı başımızda savaş başladı; ABD [Devamı]
    Kendi kendine faizi düşürmek lüksünden yoksun kalmak...
    Fatih Özatay, Dr. 14 Şubat 2018
    Gelişmekte olan ekonomilerin özellikle tasarruf açığı olanlarının finansal piyasalarında önümüzdeki dönem gergin geçecek. Malum, başta ABD Merkez Bankası olmak üzere büyük gelişmiş ekonomilerin merkez bankalarının önemli bir kısmı ya para politikalarını sıkılaştırmaya başladılar ya da başlamak üzereler. Türkiye özelinde, bu resme jeopolitik gelişmeleri de ekleyebilirsiniz. Ortalık fazla gerilmeden, olası döviz kuru gelişmeleri karşısında faiz politikası hakkında birkaç şey söylemek istiyorum.2001 krizi sonrasındaki beş-altı yıllık dönemi düşünün. Maliye politikası düzgün bir şekilde kamuoyuna daha önceden açıklandığı biçimde yürütülüyor. Para politikası enflasyona odaklanmış vaziyette. Bankacılık sektörünü sağlamlaştırmak üzere bir dizi reform yapılıyor. İstikrarı sağlamaya yönelik bu poli [Devamı]
    Finansal derinleşmede yolun sonu mu?
    Fatih Özatay, Dr. 07 Şubat 2018
    Türkiye ekonomisinin son on beş yılına bakıldığında en çarpıcı gelişmelerden biri finans sektöründe yaşandı. Önemli bir finansal derinleşme gerçekleşti. Finansal derinleşmeyi en belirgin sergileyen göstergelerin başında toplam kredi stokunun gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı geliyor: 2002 sonunda yüzde 10’un biraz üzerindeyken, 2017’nin üçüncü çeyreği itibariyle yüzde 60’ı az miktarda geçmiş durumda (Grafik 1).Finansal derinleşme genellikle olumlu bir gelişme olarak yorumlanır. “Genellikle” çünkü finansal derinleşmenin ne ölçüde sürdürülebilir olduğu da önemlidir. Sürdürülebilirlik açısından özellikle iki noktaya dikkat etmek gerekir. Birincisi, belli bir zaman diliminde gerçekleşen finansal derinleşmenin temel nedeni çok hızlı kredi artışı ise, büyük ihtimalle o ekonomiye ilişkin r [Devamı]
    Döviz kredisi düzenlemesi
    Fatih Özatay, Dr. 31 Ocak 2018
    Uzun bir süredir, Türkiye ekonomisinin temel kırılganlık kaynağının döviz cinsinden borçlarının döviz cinsinden alacaklarına kıyasla çok yüksek bir düzeyde bulunması olduğuna dikkat çekiyorum. Bu kırılganlık, döviz kurundaki sert ve görece uzun süreli yükselişlerin özellikle şirketler kesiminin bilançosunu sarsmasına yol açıyor. Döviz kurunda bu tip hareketlerin önemli bir kısmı Türkiye’nin kontrolünde olmayan nedenlere bağlı olarak ortaya çıkıyor. Mesela, gelişmiş büyük ülkelerin merkez bankalarının parasal sıkılaştırmaya gitmeleri, hele bu sıkılaştırmanın şiddetleneceği beklenirse Türkiye ve benzer kırılganlıklara sahip ülkelerde önemli tahribatlara yol açabiliyor. Genellersem, Türkiye ekonomisi yurtdışından sermaye (dış kaynak) girişinde oluşabilecek belirgin azalışlara karşı hassas. Bu [Devamı]