Enflasyonu düşürmek için faiz ne olmalı?
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
24 Şubat 2024
Bu haftanın en önemli konusu Merkez Bankası para politikası kararıydı. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan Enflasyon Raporu Toplantısı’nda faiz artırım döngüsünde sona geldiğimizi iletmişti.
[Devamı]
Merkez Bankası Toplantısından Gözlemler
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
10 Şubat 2024
Bu hafta gerek yurt içinde gerekse yurt dışında gözler göreve sürpriz bir şekilde atanan Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın yapacağı Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısındaydı. Peki, toplantıda öne çıkan konular neydi; gelin bunları değerlendirelim.
[Devamı]
Hedef açıklamama inadının rasyonel bir nedeni var mı?
Fatih Özatay, Dr.
09 Şubat 2024
Bugün yılın ilk enflasyon raporunu açıklayacak Merkez Bankası. Son raporda 2024 sonu için tahmin edilen enflasyon aralığı yüzde 30-42 düzeyinde. Orta noktası ise yüzde 36. İlk merak edilen, yeni raporda enflasyon tahmininin değiştirilip değiştirilmeyeceği. Bu merakın ana nedeni ise Ocak enflasyonun yüzde 6,7 gibi yüksek bir düzeyde gerçekleşmesi. Ek olarak Şubat enflasyonunun bu gelişmeden etkilenerek daha önce tahmin edilenden biraz daha yüksek çıkma olasılığından söz ediliyor.
[Devamı]
Yoksulum, yoksulsun, yoksuluz
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
03 Şubat 2024
Bu hafta TÜİK Gelir Dağılımı ile Yoksulluk ve Yaşam Koşulları istatistiklerini yayınladı. 2022 yılını referans alan her iki veri seti de Türkiye’deki yaşam koşulları ve gelir adaleti açısından kara bir tablo çiziyor. Biz ekonomistler, yüksek enflasyonun en büyük kaybedeninin düşük ve orta gelirli haneler olacağını uzunca bir süredir söylüyorduk. Bu hafta açıklanan veriler de malumun ilanı oldu.
[Devamı]
Enflasyonla mücadele için niyet olmayınca - II
Fatih Özatay, Dr.
02 Şubat 2024
Yazının başlığında yer alan ‘2’ sayısı da nereden çıktı diye sorarsanız, haksız olmazsınız. Üç hafta önce -9 Ocak’ta- yayımlanan yazımda, 1924-2024 döneminde her yıl gerçekleşen ortalama yıllık enflasyonun seyrini gösteren bir grafik vermiştim. Birinci yüzyılın ortalaması yüzde 23,6 idi. Yüksek enflasyonlu günler artık geride kaldı derken, 2017’den itibaren enflasyon yine yükselmeye başladı. Hem de ne yükseliş; 2022’de tüm yüzyılın en yüksek ikinci ortalama yıllık enflasyonu gerçekleşti. Bu gelişmeleri özetledikten sonra şu kısa soruyu sormuştum: “Neden böyle?”
[Devamı]
Enflasyonla mücadelede karşılaşılan zorluklar
Fatih Özatay, Dr.
31 Ocak 2024
Uygulanmakta olan ‘eksik’ ekonomi programının enflasyonla mücadele açısından karşılaştığı önemli zorluklar var. Birinci zorluk Mayıs seçimlerinden sonra döviz kurunun bu kadar sıçramasına izin verilmesinden kaynaklanıyor. İlk PPK toplantı tarihini öne çekerek -olağanüstü bir toplantı yaparak- politika faizi önden yüklemeli artırılabilirdi. Daha sonra kademeli bir artışa gidilebilirdi. Kurun bu kadar sıçramasında, programın faiz ve vergi oranları artışları dışında başka bir unsur taşımaması, kapsamlı bir programın uygulamaya sokulmaması da büyük rol oynadı. Bu eksiklikler, U-dönüş olabileceğine dair şüpheleri yaygınlaştırdı. Sonuçta, döviz kuru anlamsız bir ölçüde sıçradı. Mayıs sonunda dolar kuru 20 TL iken, Temmuz ortasında 26, Ekim ortasında ise 28 oldu. Beraberinde enflasyon da yükseldi
[Devamı]
Eleştirelim ama hakkını da teslim edelim
Fatih Özatay, Dr.
24 Ocak 2024
Merkez Bankası Başkanı hakkında son zamanlarda çok fazla şey yazıldı, konuşuldu. Söylentilerin bir kısmının doğru olmadığı açık. Mesela bir Merkez Bankası Başkanı tek başına birisini genel müdür ya da müdür yapamaz, görevden de alamaz. Ancak önerebilir. Önce, Başkan ve Başkan Yardımcılarından oluşan Yönetim Komitesi’nden en azından oy çokluğuyla geçmesi gerekir o önerinin. O da yetmez. Yönetim Komitesi’nde karara bağlanırsa, o kararın Banka Meclisi’ne gitmesi ve orada da en azından oy çoğunluğuyla onaylanması gerekir. Banka Meclisi’nin yedi üyesi var. Başkan bunlardan sadece biri ama Meclis’in başkanı. Kalan altı üyenin görev süreleri üç yıldır. Her yıl iki üyenin görev süresi biter; ya yeniden seçilirler ya da yenileri göreve gelir. Göreve getiren ise bir anonim şirket olan Merkez Bankası
[Devamı]
Tahakkuk-nakit farkı enflasyonla mücadeleyi zorlaştırabilir
Fatih Özatay, Dr.
19 Ocak 2024
Bütçe açığı (tahakkuk eden açık) ile nakit bütçe açığı arasında bugüne kadar görülmemiş bir fark gerçekleşti 2023’te. Tahakkuk ettiğine göre, 1.38 trilyon liralık açığa yol açan harcamalar yapılmış, ancak ödemeleri gerçekleşmemiş. Nakit bütçe açığı 626 milyar lira olduğuna göre, demek ki 2023’ten bu yıla sarkan 750 milyar liralık bir nakit çıkışı olacak bütçeden. Çok muhtemelen bugünlerde ödenmeye başlandı ve birkaç ay içinde ödeme tamamlanmış olacak. Nereden ödenecek? Hazine’nin Merkez Bankası’nda ve kamu bankalarında mevduat hesabı var. 15 Ocak itibarıyla Merkez Bankası’ndaki mevduatının (lira cinsinden olanın) büyüklüğü 350 milyar liraydı. Kamu bankalarında tutulan mevduatın büyüklüğünü bilmiyoruz. Ödeme için bir başka ‘kaynak’ iç borçlanma olabilir. İç borçlanma finans sisteminde likid
[Devamı]
Enflasyonla Mücadele İçin Niyet Olmayınca-I
Fatih Özatay, Dr.
10 Ocak 2024
İlk grafikte 1924-2023 döneminde yıllık enflasyonların gelişimi ve ortalaması gösteriliyor. Ayrıca üç en yüksek yıllık enflasyon ve geçekleştiği yıllar işaretlenmiş durumda. Cumhuriyet’in ilk yıllarına giden tüketici enflasyonu yok. Yerine grafikte yer alan, ‘GSYH deflatörü’ olarak bilinen fiyat endeksindeki yıllık değişimler. Herhangi bir yılda gerçekleşen ortalama enflasyonu temsil ediyor. Kabaca üretici enflasyonu ile tüketici enflasyonunun ortalaması olarak düşünebilirsiniz. Yüz yılın ortalama enflasyonu yüzde 23,6.
[Devamı]
2024 yılının kazananları ve kaybedenleri
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
06 Ocak 2024
Bu hafta 2024 yılında ne kadar kazanacağımız ve harcayabileceğimize ilişkin önemli veriler ve kararlar açıklandı. Nedir bunlar? Asgari ücret, memur maaşı ve emekli aylığı artışları, vergi ve kamusal ücret artışları, vs. Bu kararlar ve 2024 yılında uygulanması beklenen politikalar eşliğinde, yılının kazananlarının ve kaybedenlerinin kimler olacağını değerlendirmek istiyorum.
[Devamı]
