Yunanistan krizinin bulaşma etkisi bundan öncekiler gibi olmaz
Güven Sak, Dr.
08 Mayıs 2010
Evvelki gün Dow Jones tarihsel bir hıçkırık nöbeti geçirdi. Bakıp bakıp ders çıkarılabilecek bir gelişmeydi. Şimdilerde herkes kendi arasında tartışıyor. Efendim, "Accenture şirketine ait bir hisse senedinin fiyatı, bir anlık bile olsa, nasıl olur da 1 kuruş değerine inermiş?" Olsa olsa ortada bir hatalı işlem, o hatalı işlemi takip eden bir işlem programı olmalıymış. Hatta hatta borsa yönetimleri oturup hatalı işlemleri ayıklamaya başlıyorlarmış. Ne olursa olsun. Bir saatlik bir sürede Amerikan borsaları ve işlem sistemlerinde hızlı bir fiyat düşüşü görüldü. Bu arada milyarlarca adet hisse senedi de işlem gördü. Sonradan fiyatlar azıcık toparlandı. Ama esasen bakarsanız, son derece hayırlı oldu. Hepimiz hep birlikte piyasalarda sinirlerin ne kadar gergin olduğunu önceden görmü
[Devamı]
İlginç gelişmeler
Fatih Özatay, Dr.
06 Mayıs 2010
Küresel finansal sistem çok zorlu bir sınavla karşı karşıya. Salı günü hem Avrupa, hem de ABD borsalarında büyük düşüşler yaşandı. Şüphesiz borsalarda bu tip keskin hareketler yakın geçmişte de yaşandı; hemen heyecanlanmamak öğütlenebilir. Ama bu düşüşün ana nedenlerinden biri olarak İspanya'ya yönelik bir dedikodu gösteriliyor. Web sayfalarını Yunanistan, Portekiz, İspanya, İrlanda ve İtalya'nın bütçe açıkları, önümüzdeki birkaç yıl içinde yapacakları borç geri ödemeleri, bu ülkelerin devlet tahvillerinin Avrupa'da hangi ülkeler tarafından tutulduğuna dair çok sayıda tablo kapladı. Hem de Yunanistan için açıklanan kurtarma planına karşın gerçekleşti bunlar. Bu hareket çarşamba günü ve izleyen birkaç günde sürmese de ortada önemli bir yara var ve bu yara 'kaşınıyor'. Yara küçük
[Devamı]
Yunanistan'da borç stoku daha da büyüyecek
Güven Sak, Dr.
06 Mayıs 2010
Avrupa Birliği zor günler yaşıyor. Güncel zorluk sayısı üçtür. Merak edenleri aşağıya bekleriz efendim. Birincisi, Yunanistan için hazırlanan 110 milyar euroluk kurtarma paketinin 80 milyar eurosunu AB ülkeleri karşılamaktadır. Kalan tutarı IMF karşılamaktadır. Şimdi bu neden zorluktur? Gayet basit bir nedenle: AB'nin anayasası olan Lizbon Antlaşması'na göre ülkeler için kurtarma paketi olmaz. Lizbon Antlaşması'nın 125. maddesinin getirdiği "Her ülke kendi bacağından asılır" hükmü Yunanistan için hazırlanan kurtarma paketi ile hükümsüz kalmıştır. Yunanistan kurtarma paketi AB Anayasası'na aykırıdır. Hadi bakalım, buyurun buradan yakın. Şimdi zar zor kabul edilen AB Anayasası'nın yeniden elden geçirilmesi zamanıdır. Hayat, anayasayı aşmış bulunmaktadır. Bu, ilk zorluktur. Ortada
[Devamı]
Avrupa'da olup bitenlerden korkmalı mıyız?
Hasan Ersel, Dr.
05 Mayıs 2010
Hafta sonu alınan kararla Yunanistan'ın derdi artık Avrupa'nın sorunu haline geldi. Taraflar sorunu çözme niyetlerini açıkladılar. Bu niyeti başarılı bir uygulamaya dönüştürecek iradenin var olup olmadığını henüz bilmiyoruz. İşin zor tarafına asıl şimdi gelindi. Yunanistan'ın uygulaması öngörülen program 2014 sonuna kadar bütçe dengesinde 30 milyar euro iyileştirme yapılmasını hedefliyor. Bu rakam Yunanistan'ın GSYH'sinin yaklaşık yüzde 11'i. Bu daha önce açıklanan paketin üzerine geliyor. Toplam büyüklük de GSYH'nin yüzde 16'sına çıkıyor. Bu, çok iddialı bir hedef; üstelik, daralan bir ekonomide tutturulmaya çalışılacak. Yunanistan Maliye Bakanı 2010'da GSYH'nin yüzde 4'ten fazla düşeceğini, 2011'de ise yüzde 2,6 azalacağını tahmin ettiklerini söylüyor. Bakana göre Yunanistan
[Devamı]
Piyasa faiziyle kurtarma planı olur mu
Güven Sak, Dr.
04 Mayıs 2010
Olmaz. Yunanistan'da iç borç stokunun milli gelire oranı yüzde 120 dolayında bulunuyor. Yunanistan'ın iç borç stokunu daha da artıracak olan bütçe açığının ise söylendiği gibi milli gelirin yüzde 6'sı düzeyinde olmayıp, yaklaşık yüzde 14'ü düzeyinde olduğunu ise Yunanistan'ın iç borcunu taşıyanlar daha yenilerde Papandreu hükümeti göreve geldiğinde öğrendiler. Şimdi öncelikle iki meselenin üzerinde açıklıkla durmak gerekiyor. Birinci soru şudur: Yunanistan neden yabancıların sorunudur? İkinci soru ise birincisi ile bağlantılıdır. Alman başbakanının değerli danışmanlarının ısrar ettiği gibi Yunanistan'a destek piyasa faiz oranlarına yakın bir düzeyden mi yapılmalıdır? Bu soruların cevapları nasıl bir mesele ile karşı karşıya olduğumuzu açıklıkla gösterecektir. Merak edenleri aşağ
[Devamı]
İki kriz ve güven
Fatih Özatay, Dr.
03 Mayıs 2010
İki krizin öyküsü dizisini sürdürüyorum. Amacım dizinin sonunda ileriye yönelik bazı dersler çıkarabilmek. Dersler, şu temel sorulara verilecek yanıtlarla şekillenecek: Yirmi birinci yüzyılın ikinci on yılına girerken temel kırılganlıklarımız neler? Bunları ortadan kaldırabilmek için neler yapabiliriz? Diziyi izleyenler açısından bunlara verilebilecek yanıtların büyük bir kısmı şimdiden şekillenmiş olabilir. Mesela, dış kaynak girişine bağımlılığı azaltmak, yurtdışı pazarlarımızı çeşitlendirmek ve yurtdışına sattığımız mal bileşimini yabancı ülkelerin gelirlerindeki dalgalanmalardan en az etkilenecek ürünler lehine değiştirmek gibi. Bunları tartışmaya sıra gelecek, ama önce başladığım işi yarım bırakmayayım ve iki krizi incelemeyi sürdüreyim. Reel kesim güven endeksi Merkez Banka
[Devamı]
Fransa ve Almanya, IMF'nin yaptırım gücüne güvendi
Hasan Ersel, Dr.
03 Mayıs 2010
Darmstadt'ta (Almanya) şehir içindeki yollar o kadar bozulmuş ki, Çavuşesku rejiminin çöküşü dönemiyle ilgili bir filmi çekmek isteyenler Romanya'ya gidip o dönemin kötü altyapısını yansıtacak bir yer arama zahmetine girmemişler. Filmin dış sahneleri Darmstadt'ta çekilmiş. Üstelik diğer pek çok Alman şehirlerinde de durum daha parlak değilmiş. Bunu gören/duyan Almanların, Yunanistan'a destek verilmesi fikrine sempatiyle bakmamalarında şaşacak bir şey yok. Benzer kaygılar herhalde diğer ülkeler için de geçerlidir. Böyle olunca da Yunanistan'a destek verilmesi konusunda Avrupa Para Birliği (EMU) ülkelerinin davranışlarının açıklanması, daha çok siyasal iktisadın alanına giriyor. EMU, belli bir amaç için bir araya gelmiş ülkelerin kurduğu bir koalisyon olarak düşünülebilir. Bu
[Devamı]
Bulaşır mı?
Fatih Özatay, Dr.
02 Mayıs 2010
Önce ABD ekonomisi uzmanı olduk, şimdi de Yunanistan. Arada sırada komşunun durumu hakkında bu köşede bir yazı çıkmazsa olmuyor. Son yazı Yunanistan üzerineydi, varsın bir tane daha olsun: Bu seferki Yunanistan'da olan bitenin bizleri asıl korkutan yönü ile ilgili. Soru şu: AB üyesi ülkelere ve bize de bulaşır mı komşudaki kriz? Bulaşıcılıktan kastedilen, bir yerde çıkan sorunun başka bir yere de sıçraması. İki düzeyde ele alabiliriz. Birincisi, bir ülke içindeki bulaşıcılık. İkincisi, bir ülkede patlak veren krizin başka ülkelere de sıçraması. Bizi asıl ilgilendiren bu ikincisi. Bulaşıcılık üzerindeki araştırmaları tetikleyenler 1997-1998 Asya ve 1998 Rusya krizleri oldular. 2 Temmuz 1997'de Tayland para birimi bahtın dalgalanmaya bırakılmak zorunda kalınması, kısa sürede Kore,
[Devamı]
Bankalar kredilerini neden artırdılar?
Fatih Özatay, Dr.
01 Mayıs 2010
Bırakın sokaktaki insanları, azımsanmayacak sayıda iktisatçı serbest piyasanın her şeyi çözmeye kadir olduğuna 'inananların' yoğun bombardımanından müthiş derecede etkileniyor. Bu etkilenme öyle boyutlara geliyor ki, kısa zaman aralıklarıyla çok çelişkili görüşler ileri sürülüyor, sorgulanmadan. Şu anda yaşadığımız depremin ilk aşamasında, başrolde varlık fiyatlarında oluşan büyük köpüğün yer aldığında herkes hemfikir. ABD'de konut fiyatlarının 2007 yılının başlarına kadar sürekli arttığı biliniyor. Bunun büyük bir köpük olduğuna dair ileri sürülen göstergelerden biri de konut fiyatları endeksinin kira endeksine olan oranının aynı dönemde yukarıya doğru bir eğilim izlemesi. Neredeyse sokaktan geçene ipotekli konut kredisi verilmesi bu eğilimin arkasındaki temel neden. Bu kred
[Devamı]
Yine komşunun derdi üzerine...
Fatih Özatay, Dr.
29 Nisan 2010
Yaklaşık bir ay önce komşuya ilişkin olumlu haberler yayılmıştı ortalığa. Bu köşede 'Yunanistan nefes alacak, ama pek rahat olmayacak' başlığıyla bir de yazı çıkmıştı. Ne var ki ayak oyunları devam etti, o nefesi bir türlü alamadı Yunanistan. Gelinen nokta ürkütücü. Salı günü, Standard ve Poors BBB+ olan kredi notunu BB+'ya düşürdü. Aynı zamanda Yunanistan tahvillerini tutanların bu tahvillerin değerlerinin yarısından azını geri almaya razı olmak zorunda kalabilecekleri uyarısında bulundu. Bu arada Avrupa İstatistik Kurumu (Eurostat), Yunanistan'ın 2009 yılında gerçekleşen bütçe açığının son tahminlerden de kötü olduğunu açıkladı: Gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranla yüzde 13.6. Bu açıklamalar Yunanistan Hazinesi'nin çıkardığı tahviller ile Almanya Hazinesi'nin aynı vadedek
[Devamı]
