Örgütsüz teröristler: ‘Yalnız kurt’
Geçen hafta Fransa ve Amerika’da dikkat çekici iki terör saldırısı oldu. Ömer Metin isimli Afgan asıllı bir ABD vatandaşı, terörizm tarihinde yer alacak ölçekte büyük bir katliam gerçekleştirdi. Fransa’da ise bir terörist polis ve eşini sosyal medya üzerinden tam zamanlı yayınla infaz etti.
Eylemler, yeni dalga terörizmin ürkütücü iki özelliğini birleştirmiş görünüyor. Bir yanda “canlı bomba” eylemcisinin ölümü kutsayan ve başkalarını da ölüme ortak eden intiharı. Diğeri ise 1990’larda başlayan ve gelecekte çokça tartışılacak, örgütsüz olmanın avantajlarını kullanan “yalnız kurdun” terör eylemi.
Herhangi bir terör örgütü ile “fiziki” teması olmayan, ancak onun ideolojik görüşlerini paylaşan, yöntemlerini benimsen veya kendi inanç ve ideolojisiyle, kendi eylem kararını alan tek kişilik terör eylemine “yalnız kurt” adı veriliyor. Tanımlama, kurtların sürü halinde avlanmasına rağmen bu tip teröristlerin tek başına hareketinden yola çıkarak tanımlanmış.
Amerikan istihbarat örgütlerinden FBI’ın başkanı James Comey, teröristi “yalnız kurt” olarak tanımlıyor. Saldırganın DAEŞ ile “fiziki” bir teması yok. Ancak internet üzerinden radikalleşerek eyleme giriştiği anlaşılıyor.
Günümüz dünyasının sosyal, psikolojik ve teknik koşulları “yalnız kurtların” eyleme geçmeleri için uygun bir zemin sunuyor. Özgürlük alanlarının genişlediği bir dünyada, terörist adayının dini, etnik, sınıfsal özgürlükleri kötüye kullandığının tespiti ve bunun sınırlandırılması mümkün değil. Bu nedenle aday radikalleşme sürecinin belli bir aşamasına gelinceye kadar tespit etmek çok zor. Öte yandan, kişisel alanlar genişlerken istihbarat örgütlerinin müdahale edebilecekleri özel alanlar her geçen gün daralıyor.
Teröristlere etkili kapasite kazandıran teknolojik ilerlemeler de dikkat çekici. Bilgiye ulaşmanın kolaylığı, patlayıcı, silah ve eğitim edinmenin sıradanlaşması teröristler için iyi haber. Üstelik ABD gibi her türlü silahın serbestçe alınıp satıldığı bir ülkeden söz ediyorsanız teröristin işi daha da kolaylaşırken, önlemeye çalışanların işi daha da zor demektir.
Üçüncü olarak, göç, şehirleşme, farklı kültürler, değişen sosyal yapılar, değerler, bireyleri umutsuzluğa sürüklerken, hiçlik duygusunu beslemeye, onları yalnızlaştırmaya, yabancılaşmaya itiyor. Sonuçta bu ortam “yalnız kurtlar” üretiyor.
Son olarak, intihar bombacılarının hiçlik duygusu, ölüme yeni bir anlam kazandırırken, “öteki dünyada ödüllendirilme” yaşamdan kolaylıkla vazgeçmeyi teşvik ediyor. Örgütlerle fiziki irtibatın yokluğu ise saldırının yer ve zamanın seçiminin tek kişiye ait olmasını sağlıyor. Sonuçta yeni tip terör istihbarat örgütlerinin kâbusu haline geliyor.
Bu köşe yazısı 17.06.2016 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde yayımlandı.
