Değerlendirme Notu/Mehmet Ratip İngiltere Neyi Reddetti? "Alternatif Oy" Referandumunun Anayasal Etkileri

"İngiltere, daha doğrusu Birleşik Krallık, 5 Mayıs 2011 tarihinde yoğun bir seçim günü yaşadı. Yerel seçimler ile Kuzey İrlanda, Galler, ve İskoçya parlamentolarının seçimlerine, seçim sistemi değişikliği için yapılan referandum eşlik etti. Bu yazının konusunu, yeni bir seçim sistemi olarak önerilen "Alternatif Oy" sisteminin büyük bir çoğunluğun oylarıyla reddedildiği (%32.1 "evet"e karşı %67.9 "hayır") bu referandum oluşturuyor.

Birleşik Krallık'taki geleneksel Avam Kamarası (House of Commons) seçimlerinde uygulanan first-past-the-post sistemi, yani en fazla oyu alanın seçimi kazandığı sistem, özellikle mevcut Muhafazakâr-Liberal Demokrat koalisyon hükümetinin Liberal Demokrat kanadının doğrudan hedefi olmuştu. Nick Clegg liderliğindeki Liberal Demokrat Parti, bu doğrultuda, 2010 genel seçimleri sonucunda ortaya çıkan koalisyon anlaşmasına seçim sistemi değişikliği için referandumu bir parti politikası olarak ekleyebilmişti.

Referandumda reddedilen "Alternatif Oy," aslında mevcut sisteme kıyasla radikal bir değişiklik öngörmüyordu. "Alternatif Oy"un first-past-the-post sistemininin ötesine geçen tarafları şunlardı: Seçmenler adaylar arasında bir tercih sıralaması yapabiliyor; adaylardan hiçbirinin %50 üzerinde oy almaması durumunda, en az oy alan adaya verilen oylardaki ikinci tercihler geriye kalan adaylara dağıtılıyor ve bu süreç adaylardan biri %50'nin üzerinde oy kazanana dek tekrarlanıyordu..."