TEPAV’da “Mülteci Hukukuna Yönelik Güncel Gelişmeler ve Sorunlar” Toplantısı… A.Ü. Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Öztürk: “Türkiye entegrasyonun sağlanması ve yönetimi konusunda tecrübe sahibi değil”  

ANKARA- TEPAV Hukuk Çalışmaları Merkezi’nin düzenlediği “Mülteci Hukukuna Yönelik Güncel Gelişmeler ve Sorunlar” konulu toplantı 6 Mayıs Cuma günü TEPAV’da gerçekleştirildi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Neva Ö. Öztürk toplantıda yaptığı konuşmada, “Türkiye entegrasyonun sağlanması ve yönetimi konusunda tecrübe sahibi değil” dedi.

TEPAV’da düzenlenen ve Dr. Neva Ö. Öztürk’ün konuşmacı olduğu toplantıda, Türkiye’deki mültecilere sağlanan korumanın niteliği ve mevcut sorunlara ilişkin çözüm önerileri ulusal ve uluslararası düzenlemeler çerçevesinde ele alınarak değerlendirildi.

Öztürk sunumunda, uluslararası korumanın anlamı, uluslararası korumanın nasıl sağlandığı ve kimlerin uluslararası korumadan sorumlu olduğu konularına ilişkin açıklamalarda bulundu. Bu kapsamda; 1951 tarihli “Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Sözleşme”yi detaylı bir biçimde ele alan Öztürk, “Tamamlayıcı Koruma” kavramı ve “Geri Göndermeme İlkesi”nin önemine işaret etti. Bireysel statünün belirlenmesinde devletin izlediği yollar hakkında da bilgi veren Öztürk, mülteci statüsüne dâhil edilmeye ve mülteci statüsünün dışında bırakılmaya ilişkin hükümleri değerlendirdi.

Kitlesel sığınmacı hareketlerinde, 1951 Sözleşmesi’nin uygulanmasına dair sorunlar olduğunu söyleyen Öztürk, bu durumda yaşanan zorluklara örnekler vererek kitlesel akınlarda bağlayıcı olmayan esnek yaklaşımların uygulanmakta olduğuna dikkat çekti. Bu kapsamda, “ilk bakışta mülteci statüsü belirleme” ve “geçici koruma” koşullarını da detaylı açıklayarak, BMMYK’nin 2014 tarihli Geçici Korumaya İlişkin Rehber Kurallarını referans gösterdi.

Uluslararası Koruma konusunda aslen devletlerin sorumlu olduğunu ancak 1951 Sözleşmesi’nin 35. maddesi gereğince BMMYK’nin de sorumlu devletlere yardımcı bir rol üstlendiğini söyleyen Öztürk, sorumluğun paylaşımı konusunda bağlayıcı uluslararası bir kuralın olmadığını belirterek, “sorumluğun aktarımı” konusunda; “kabul edilemezlik kararı”, “ilk iltica ülkesi” ve “güvenli üçüncü ülke” arasındaki bağlantıyı açıkladı.

Öztürk sunumuna, Türk sığınma hukukunun 2013 tarihli “ Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu”nun kabulü ile geçirdiği reforma değinerek devam etti. Kanun’un uluslararası korumanın sağlanması açısından nispeten hak temelli bir yapıya sahip olduğunu ayrıca sivil bir birimin, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün, sığınmaya yönelik hususlarda yetkili kılınmış olduğunu belirtti. Bununla birlikte, Suriye krizinden kaynaklanan kitlesel akının yönetiminde, uluslararası korumaya erişimi sağlayan kapasitenin yetersiz kalmasına bağlı olarak Kanun’un değil, Kanun’a dayanarak çıkartılmış olan Geçici Koruma Yönetmeliği’nin etkili olduğunu, geçici koruma altındaki sığınmacıların ise uluslararası koruma başvurularının Yönetmelik uyarınca işleme alınmamakta olduğunu vurguladı.

Toplantı Öztürk’ün, 18 Mart 2016 günü Türkiye ile AB arasında varılan anlaşmanın mülteci hukuku açısından ne anlam ifade ettiğini açıklaması ile devam etti.

Türkiye’de uzun süreli bulanan sığınmacıların korunması hususunda çözüm yollarının neler olabileceğine değinen Öztürk, “Türkiye entegrasyonun sağlanması ve yönetimi konusunda tecrübe sahibi değil. Geçici koruma yerel entegrasyona izin vermiyor ve kalıcı bir çözüm sunmuyor. Bu konuda etkili politikaların yapılması ve bu politikalar ile uyumlu hukuki altyapının sağlanması gerekli.” dedi.

Suriyeliler konusunda da daha kalıcı çözümler üretilmesi gerekliliğini vurgulayan Öztürk, geçici koruma süresinin AB tarafından üç yıl ile sınırlı tutulmasına karşın, Türkiye’de beş yıldan fazla süredir kitlesel sığınmacıların olduğuna dikkat çekerek bu durumun yarattığı problemlere değindi.

Öztürk, “vatandaşlığa alınmanın” bir çözüm yolu olup olmayacağı konusunda ise “…Vatandaşlığa alınma yerel entegrasyonun son basamağı, bu sebeple, vatandaşlığa alınmadan önce sistematik bir entegrasyon politikası yürütülmelidir…” dedi.

Toplantı Öztürk’ün 2014 yıl sonu BMMYK’nin Küresel Eğilimler Raporu’nu açıklaması ile sona erdi. Rapora göre, Dünyadaki mültecilerin % 86’sı gelişmekte olan ülkelerde. Türkiye, Pakistan ve Lübnan dünyadaki mültecilere ev sahipliğinde ilk sıralarda yer almakta.

Dr. Neva Ö. Öztürk’ün sunumuna http://prezi.com/rffxtnyd0_ym/?utm_campaign=share&utm_medium=copy linkinden ulaşabilirsiniz.