Türkiye’de İnsani Gelişmişlik İller Arasında Nasıl Farklılaşıyor? : 81 İl İçin İnsani Gelişmişlik Endeksi Değerlendirme Notu / Esra Özpınar & Emre Koyuncu  

"Kalkınma, ekonomik açıdan büyümenin yanı sıra söz konusu olan yerin refah seviyesi ve yaşam kalitesi ile de ilişkilidir. Eğitim, sağlık, iş imkânları, gelir, çevresel etmenler, vb. bileşenlerin kalkınma üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bu yüzden, bir yerin gelişmişliği tartışılırken sadece ekonomik büyüme üzerinden ilerlemek yeterli olmamaktadır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı bu anlamda ülkelerin gelişmişlik seviyelerini ölçmek üzere bir araç geliştirmiştir. İnsani Gelişme Endeksi (İGE), kalkınmayı ölçmek üzere her biri alt endeks olarak ölçülen üç bileşenden oluşmaktadır: Sağlık, eğitim, gelir.

Endekste bir ülkenin sağlık alanında hangi seviyede olduğunu anlamak için kullanılan gösterge doğuşta beklenen yaşam süresidir.  Bu gösterge sağlıkla ilgili kapsayıcı bir fikir verdiği için kullanılmaktadır, zira sağlık harcamaları, sağlık hizmetlerinde çalışan sayısı ve hizmetlerin kalitesi gibi faktörler insan ömrüne etki etmektedir. Endeksteki eğitim bileşeni için iki temel gösterge kullanılmaktadır: Bunlar 1) ortalama okula gitme süresi 2) öğrenim görme süresi beklentisidir. İGE’nin üçüncü bileşenini ise kişi başına düşen gayrisafi milli hâsıla oluşturmaktadır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı 1990 yılından bu yana yayımladığı İnsani Gelişme Raporu (İGR), ile ülkelerin insani gelişmişliklerini sıralamaktadır. En son yayımlanan 2015 raporunda 188 ülke yer almıştır. Türkiye yıllar içinde insani gelişmişlik endeksinin her üç alt bileşeninde iyileşme göstermektedir ancak dünya sıralamasında 2015’teki yeri 1995’tekinden farklı olamamıştır."

Değerlendirme notunun tamamı için tıklayınız.