Değişen jeopolitik ortam ve küreselleşmenin aşınması Değerlendirme Notu / Bozkurt Aran

Sovyetler Birliğinin dağılımını izleyen dönemde, genelde kabul edilebilir seviyede belirsizliklere rağmen sağlanan nispi istikrarlı ortamın küreselleşme olgusuna kazandırdığı ivmenin süratle aşındığı görülüyor. Esasen İkinci Dünya Savaşından sonra egemen güçlerin oluşturduğu siyasi ve finansal yapı ve 1980’lerden itibaren genel kabul gören neo-liberal düzenin, 2008 ekonomik krizi ile birlikte ciddi olarak sorgulandığı bir dönem başlamıştı. Kısa süre önce başlayan COVID-19 salgınının ilk sonucu, küreselleşmenin gelişen unsurlarında olan tedarik zincirinin ve nakliye hizmetlerinin bozulmasına neden olmuştu.  Rusya-Ukrayna savaşı ise; küresel anlamda gıda ve enerji güvensizliğinin ön plana çıkması ve finansal piyasalarda değişkenliğin artması sonucunu doğurmuştur. Kısa bir sürede bu şekilde ortaya çıkan “şoklar” bazı ülkelerde sosyal ve politik istikrarı sarsmıştır. Böylece hareketlenen fay hatları jeopolitik dengelerin yeniden düzenlenmesi arayışlarının da hız kazanmasına neden olmaktadır.

Uluslararası Para Fonu-IMF Araştırma Bölümü Başkanı Pierre-Olivier GOURINCHAS, tıpkı deprem gibi savaşların da bir merkez üssü olduğunu belirtirken, 2022 yılında Ukrayna ekonomisinin %35, Rusya ekonomisinin ise  %8,5 küçüleceği sonucuna vardıklarını söylemiştir. Raporda savaşın ilk sonucunun bu iki ülkenin doğal gaz, bazı metaller ve buğday gibi belirli ürünlerin üreticileri olmaları dolayısıyla emtia fiyatlarının artmasına ilaveten, ticaret akışlarının sekteye uğraması sebebiyle de tedarik zincirinin bozulmasına neden olacağı belirtilmektedir. Ayrıca savaş ortamı nedeniyle gelişmiş ekonomilerin beklenenden daha hızlı para politikasında sıkıştırmaya gideceğinin de anlaşıldığı kaydedilmektedir.

Değerlendirme notunun tamamına erişmek için tıklayınız.