IMF'nin uyarılarını ciddiye almakta yarar yok mu?
Hasan Ersel, Dr.
21 Temmuz 2010
IMF'nin 7 Temmuz 2010 tarihli 'Küresel Mali İstikrar Raporunun Güncelleştirme Notu' bizim gibi gelişmekte olan ülkeler için ciddi kaygılara ve uyarılara yer veriyor. Özetle şunları söylüyor: 1) 'Avrupa Mali İstikrar Olanağı' adlı mali destek programının yürürlüğe konulması ve Avrupa Merkez Bankası'nın menkul kıymet alımı yapacağını açıklaması bir süre için sorunlu Avrupa ülkelerinin bazılarının (Yunanistan, Portekiz, İrlanda) devlet tahvillerinin getiri oranlarının Alman devlet tahvillerininkinden farkını (spread) düşürdü. Bu etki, İspanya ve İtalya için pek belirgin olmadı. Ancak bu müdahalenin etkisi uzun sürmedi. Fark tekrar açılmaya başladı. Hatta bu açılış Belçika, Avusturya ve Fransa devlet tahvilleri için bile gözlendi. IMF'nin notu yayımlandığından bu yana farklar gerçi
[Devamı]
Mali kural olmayınca ne olur
Hasan Ersel, Dr.
19 Temmuz 2010
Mali Kural Yasa Tasarısı'nın, 'çalışmaların yetişmemesi' nedeniyle bu yasama döneminde TBMM'nin gündemine alınamayacağı anlaşıldı. Mali kurala ilişkin düzenleme yapılmamasının mali disiplinin olmaması anlamına gelmeyeceği kamuoyuna yapılan açıklamada yer aldı. 'Açıklayıcı olmayan açıklamalardan' bir yenisi daha. Hangi çalışmaların neden tamamlanamadığı söylenmediği için, ilk cümleden pek bir şey öğrenmek olanaklı değil.
[Devamı]
Küresel sistemik risk yükselirken
Hasan Ersel, Dr.
14 Temmuz 2010
Yaşamakta olduğumuz küresel kriz epeyce öğretici oldu. Bu konuyu ciddi bir biçimde ele alanların söyledikleri, daha da öğrenecek çok şey olduğu. 7-10 Temmuz 2010 tarihleri arasında, dünyada 'iktisadi modelleme' konusunda çalışan iktisatçıları bir araya getiren EcoMod 2010 toplantısı yapıldı. Dünyanın dört bir köşesinden 250 dolayında iktisatçının katıldığı bu konferansın ilk panelinin konusu 'Mali Kriz ve Küresel Mali Düzenleme' idi. Konuşmacılar sırasıyla Deepak Nayyar (Jawaharlal Nehru Üniversitesi, Yeni Delhi, Hindistan), Yılmaz Akyüz (South Centre, Cenevre, İsviçre) ve Mehmet Yörükoğlu (TCMB, Ankara, Türkiye) idi. Konuşmacılar bu sorunların nasıl düşünülmesi gerektiği konusundaki düşüncelerini paylaştılar. Son derece öğretici bir tartışma oldu. Sanırım katılanlar, benim gib
[Devamı]
'Yükselen ekonomiler' gelişmiş ülkelerin mali aracısı mı?
Hasan Ersel, Dr.
12 Temmuz 2010
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) 2010 yılında yükselen ekonomilerin tümü için büyüme hızının yüzde 6,3 olacağını öngörüyor. Bu, 2009'daki yüzde 1,4 büyümeden sonra önemli bir hızlanma. Büyümenin önemli kaynağı da iç talep artışı olarak ortaya çıkıyor. Bu ülkelerin ödemeler dengelerinin cari işlemler hesabı 2010 yılında da fazla verecek. Bu miktar 373 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Bu, 2009'dan yüksek ama 2008 düzeyinin ancak yüzde 60'ı kadar. Özetle, yükselen ekonomiler hızlı büyüyen ve cari işlemler fazlası veren ekonomiler görünümü veriyor. Tabii bu grup içinde tanımlanan her ekonomi için geçerli değil. Örneğin Türkiye bu tanıma uymuyor. Bu ülkelere 2010 yılında 709 milyar dolar tutarında özel kaynak girmesi bekleniyor. Buna 55 milyar dolar tutarında resmi kanallardan
[Devamı]
Kamu harcamalarının büyümeye etkisi
Hasan Ersel, Dr.
07 Temmuz 2010
Büyüme süreci, bir önceki döneme oranla ekonominin ne durumda olduğuna bakılarak anlaşılır. BETAM Araştırma Notu 10/78'de, 2010 yılının ilk çeyreğindeki büyüme konusunda bu amaçla kullanılabilecek bilgiler veriliyor ve yorumlanıyor. Bu dönemde büyüme tümüyle iç talep kaynaklı açıklıkla görülüyor. İhracatın katkısı ise eksi. İthalatın zaten tanım gereği katkısı eksi yönde. İç talepte ise katkı, özel kesimin yatırım ve tüketim harcamalarından geliyor. Kamu harcamalarının katkısı da eksi. Yani kamu kesimi, 2009'un son çeyreğinden daha az harcamış. Kamu kesimi bir önceki dönemde ise büyümenin sürükleyicisiydi. Kamu harcamalarında, mevsimlik etkiler düzeltildikten sonra, böyle bir azalmanın olması, kamu açıklarının büyümemesi için alınmış bir politika kararı olabilir. Peki bu kararın
[Devamı]
Fikirleri Mussolini'yi tedirgin etti
Hasan Ersel, Dr.
05 Temmuz 2010
İtalyan ekonomist Piero Sraffa, 'bir şeyi bir kez söyleyen' insanlardandı. Türkiye'de çok tanınmayan ancak ekonomi tarihinde önemli bir yeri olan Sraffa'nın tezleri faşist lider Mussolini'yi çileden çıkarmıştı. XX. yüzyılın en ilginç iktisatçılarından birisi olan Piero Sraffa'nın Mallarla Malların Üretimi-İktisat Kuramını Eleştiriye Açış adlı kitabının Sayın Ümit Şenesen tarafından yapılan çevirisi yayımlanmış. (İstanbul: Yordam Kitap, Mayıs 2010). Bu kitabın, Sraffa'nın kitabının yayımlanışının 50. yıldönümünde tekrar basılmasına çok memnun oldum. "Tekrar basım" diyorum ama doğrusu 1981'de yapılan ilk baskısını, sanırım pek çok kimse gibi, ben de görememiştim bile. Üniversite yayınlarından şimdi bile haberdar olmak zor; o zamanlar çok daha zordu. Sayın Şenesen bu zor kitabı büy
[Devamı]
ABD'nin mali sistemini elden geçirme yasa tasarısı
Hasan Ersel, Dr.
30 Haziran 2010
Geçen yazımda ABD'de mali kesime ilişkin düzenlemeler getiren yeni yasa taslağının A) Tüketiciler ve B) Mali Yatırımcılar açısından getirdiği yenilikler üzerinde durmuştum. Bu yazımda da C) Mali Kuruluşlar ile Bankalar ve B) Devletle ilgili düzenlemeler üzerinde duracağım.
[Devamı]
ABD'nin mali sistemi elden geçirme yasası – 1
Hasan Ersel, Dr.
28 Haziran 2010
ABD'de iki partinin ABD mali sisteminde 1930'lardan bu yana yapılmış en kapsamlı gözden geçirmeyi yürürlüğe sokacak olan yasa tasarısı üzerinde anlaştığı açıklandı. Ne üzerinde anlaşıldığına ilişkin ulaştığım sonucu maddeler biçiminde iki yazıda özetlemeye çalışacağım.
[Devamı]
İhracat her zaman ülkeye yarar sağlar mı
Hasan Ersel, Dr.
23 Haziran 2010
Bir birim mal ihraç edebilmek için kaç birim ithalat yapıyoruz? Bu konuda elimizde güncel durumu değerlendirecek pek bilgi yok ama yapılan çalışmalar ihracatın, doğrudan ve dolaylı olarak ithalat gereksiniminin artan bir eğilim izlediği yönünde. Bu eğilimin ortaya çıkmasının tek bir nedeni yok. Bir önemli neden ihracatımızın bileşiminin daha çok ithal malı kullanmayı gerektirecek ürünler lehine değişmesi. Örneğin otomotiv, çimentoya oranla ihracat yapabilmek için daha fazla ithalat yapan bir sektör. Ancak burada ikinci bir soru akla geliyor. Niçin bir malın üretimi ötekisinden daha fazla ithal girdi gerektiriyor? Bunun birkaç nedeni olabilir. İlki, söz konusu malın bazı bileşenlerinin (elektronik aksam gibi) ileri teknoloji gerektirmesi ve bunların ülkemizde üretilmemesi. İkinc
[Devamı]
Küresel ekonomi içindeki konumumuz
Hasan Ersel, Dr.
21 Haziran 2010
Bir ekonominin büyümesi, kabaca, yaratılan katma değerin artması demektir. Katma değer yaratabilmek için de emek, sermaye ve doğal kaynaklar başlıkları altında toplayabileceğimiz üretim faktörleri kullanılır. Büyümenin toplumsal açıdan olumlu sonuç doğurabilmesi için toplumun yaşam kalitesini yükseltmesi gerekir. Bu bağlamda, toplum sadece bugünkü nesli değil, gelecek nesilleri de içerir. Öte yandan, büyümenin sağladığı bu kazancın, toplumda adil bir biçimde dağılması, yani herkesin bundan pay almasının sağlanması gerekir. Tüm bu nedenlerle büyüme olgusu basit bir sayısal ifade ile tanımlanmanın ötesinde karmaşık ve çok boyutludur. Büyümenin sürdürülebilmesi için de çok farklı alanlarda (teknoloji, insan ilişkileri eğitim vs) bir şeyler yapılması gerekir. Bütün bu faaliyetlerin
[Devamı]
