Geleneklere sahip çıkmak
Fatih Özatay, Dr.
29 Eylül 2008
Bizim gibi ülkelerde ileriye yönelik tahmin (öngörü) yapmak gelişmiş ülkelere kıyasla daha zor. Eskiden, istikrarsızlığın bu tür ülkelerde kural olduğu dönemlerde söz konusu zorluğun derecesi daha fazlaydı. Evet, artık istikrarsızlıklar bir kural değil. Çoğu yükselen piyasa ekonomisi yüksek borç, yüksek bütçe açığı, yüksek enflasyon gibi sorunlarını çözdü, ya da oldukça azalttı. Ancak yine de kalan kırılganlıklar öngörü işiyle uğraşanların hayatını zorlaştırıyor.Öngörülerin doğruluk derecesini etkileyen başka unsurlar da var ebette. Hesaplama yöntemlerinde sık yapılan değişiklikler, eski yöntemleri daha doğru yöntemlerle değiştirse de 'hafıza kaybına' yol açabiliyor. Yeni seriler yeteri kadar gözlem sunmayabiliyor araştırmacılara. Ya da, mesela demokrasi tam oturmadıysa, iç siyase
[Devamı]
Küreselleşme ve para politikası
Fatih Özatay, Dr.
28 Eylül 2008
Yaşadığımız günlerin 'mana ve öneminden' uzak ama 'az uzak' konulara devam ediyorum bugün de. Sırada mali küreselleşmenin para politikasına etkileri var. Parasal iktisadın gurularından M. Woodford'un teknik bir makalesinden yararlanarak (yazının sonunda künyesi var bu makalenin) ele alacağım bu konuyu. Para politikasını üç temel kanalla etkileme potansiyeline sahip mali bütünleşme. Bu üç kanal üç soru doğuruyor: Birincisi, küreselleşme sonucunda artık merkez bankalarının kısa vadeli yurtiçi faizleri etkileme güçleri kaldı mı? İkincisi, kısa vadeli yurtiçi faizleri etkilese bile merkez bankaları, faizlerdeki bu değişiklik toplam talebi etkileyebilir mi? Üçüncüsü, merkez bankaları faizleri etkileseler ve faizlerdeki bu değişiklik toplam talebi değiştirse bile bu değişikliğin yurti
[Devamı]
Mali küreselleşme
Fatih Özatay, Dr.
25 Eylül 2008
Ortalık bir yatışıyor bir kan gövdeyi götürüyorken biraz 'ilgisiz' konulara girelim birkaç yazı. 'Biraz', ama tamamıyla değil. Küreselleşmenin ekonomi politikasına etkileri ele alacağımız konu. Özellikle de para politikasına. Çok genel bir deyim küreselleşme. Kimi zaman da günah keçisi oluyor. Halının altına süpürmek yerine ona atıveriyoruz suçu. Mali küreselleşme ile başlayalım. Son yıllarda para politikasına olan etkisi üzerinde sık sık duruluyor mali küreselleşmenin.
[Devamı]
Hafızaları tazeleyelim
Fatih Özatay, Dr.
22 Eylül 2008
Çok karışık bir haftayı bıraktık. Bu haftanın ilginç bir özelliği de ABD ve İngiltere gibi ülkelerden gelen kötü haberlerden sonra, bu defa büyük bir yükselen piyasa ekonomisinin zor duruma düştüğüne ilişkin haberlerdi. Rusya ekonomisi kötü sinyaller verdi hafta boyunca. Rusya'da son bir hafta içinde olan bitenler geçmişi hatırlattı. Gelin çok kısaca hafızamızı yenileyelim 1990'larda yaşananlarla. 1994-1995 Meksika krizini inceleyen akademik makaleler 'tekila etkisi' kavramını bilim dünyasına hediye etmişlerdi. Meksika'da patlak veren kriz, yükselen piyasa ekonomilerini, özellikle de Latin Amerika ülkelerini sarsmıştı çünkü.Tekila etkisi tek örnek olarak kalmadı elbette. 1997'de Asya kaplanları hastalandı, yükselen piyasa ekonomileri yeniden sarsıldı. 1990'ların sonlarına doğru d
[Devamı]
ABD 2007-2008 ve Türkiye 2001
Fatih Özatay, Dr.
21 Eylül 2008
Vallahi bu da bir garip oluyor. Sen tut şimdi Türkiye'nin 2001'de yaşadığı felaket ile ABD'de yaşananları kıyasla. Cahil cesareti işte...'Ben vaktiyle söylemiştim' faslından bir alıntı yapayım. Yok canım, ne yazık ki böbürlenecek kadar 'vaktiyle' değil. Hani şöyle bir yıl önceden falan 'bozuk saat' misali 40 yılda bir doğruyu söyleseydim artık ikide bir yazardım. Ne yazık ki benimki çok yeni. Olsun... Freddie ve Fannie operasyonu sonrasındaki 11 Eylül tarihli yazımdan alıntıdır: "13 Temmuz'da yapılan açıklamada söylenenler son planla devreye sokulmuş oldu. Ama kredibl bir açıklamanın eyleme gerek kalmadan istenilen sonuçları doğurması beklenir. Oysa o tarihten hemen sonra pazartesi günü yaşananların aynısı gerçekleşti. Piyasalar coştu. Bu coşku birkaç hafta sürdü. Sonra bugüne g
[Devamı]
Ayrılsak da beraberiz...
Fatih Özatay, Dr.
18 Eylül 2008
Bakalım daha neler göreceğiz bu ahir ömrümüzde. Çok heyecanlı, çok... Bir o kadar da karışık. Bu uluslararası karışıklığa katkıda bulunmaya gerek yok. Gelin en iyisi, bir müjdeli haber vereyim sizlere.Bize benzer ülkelerden olumlu yönde ayrışmaya başladık. Nasıldı o? Ne diyorlardı? Hani televizyon programlarına katılan çeşitli disiplinlerdeki uzmanların bir kısmı, mesleki bir terimi yabancı dilde (büyük çoğunlukla İngilizce) kullandıklarında: "Biz buna 'xyz' deriz". Ne bileyim ben, mesela, "Bu bilim dalında dünyada yaygın bir biçimde kullanıldığı şekliyle 'xyz' " değil de, 'biz deriz'. Sanki program İngilizce konuşulan bir ülkede, konuşan yabancı, bizlerin ana dili de İngilizce. Tövbe, tövbe...Evet, işte aynen öyle. "Biz buna decoupling" deriz. Yani, daha basit anlatımıyla 'decou
[Devamı]
Temkinli olmakta yarar var
Fatih Özatay, Dr.
15 Eylül 2008
Geçenlerde bir arkadaşımdan mektup aldım. 7 Eylül tarihli 'Sürpriz' başlıklı yazım üzerine. Merkez Bankası Başkanı'nın Trabzon'da bir soruya verdiği yanıtın, para politikasının yönünde 'sürpriz değişiklik' olarak yorumlanması üzerineydi o yazı. Anlaşılan biraz karışık bir yazı olmuş.
[Devamı]
Yüzde 4’e sevinmek...
Fatih Özatay, Dr.
14 Eylül 2008
Beklenen oldu. Büyüme hızımız önemli ölçüde azaldı. Çarşamba günü açıklanan rakamlarda birkaç nokta özellikle ilginç.Bunlardan ilki özel sektör yatırımlarının artış hızının yüzde 0.6'ya gerilemesi. Tüketimle karşılaştırıldığında yatırımların milli gelir içindeki payı çok fazla değil. Ancak yatırımlar çok daha geniş bir aralıkta dalgalanıyor. Oysa dayanıklı tüketim malları dışındaki mallara yapılan harcamalar ki tüketim harcamalarının önemli bir kısmını oluşturuyor, fazla oynamıyor. Bu durumda yatırım hareketlerinin büyüme rakamlarına katkısı da azımsanmayacak bir ölçüde gerçekleşiyor.Hem yurtiçindeki siyasi gidişatın hem de küresel depremin yarattığı koşulların öncelikle özel sektör yatırımlarını ve dayanıklı tüketim harcamalarını olumsuz etkilemeleri beklenirdi. Bu etki ikinci çe
[Devamı]
Komikler
Fatih Özatay, Dr.
11 Eylül 2008
Hayır, değil. Başlıktaki 'Komikler'in uzun bir süre önce yayınına son verdiğim (yoksa sadece bir ara mı?) 'komik iktisatçılar' tefrikası ile bir ilgisi yok. Kastedilen Freddie Mac ve Fannie Mae.ABD konut piyasasında patlak veren kriz her iki devi de derinden sarstı. Kriz bu şirketler açısından kendi kendini besleyen bir felaket sürecine yol açtı. Şirketlerin geri dönmeyen kredileri arttı. Oluşan zararlar sermayelerinde erimeye neden oldu. Onlara ilişkin risk algılaması derinleşti. Üstelik risk artışı örtük ABD Hazinesi desteğine rağmen oluştu.Komikler daha yüksek maliyetle kaynak sağlamak gerçeği ile yüzleştiler. Bu nedenle kendi açtıkları ya da garanti verdikleri konut kredilerinin faizlerini arttı. Bizim gibi ülkelerin piyasada risk algılaması arttığı zamanlarda yaşadıklarının
[Devamı]
Önerinin böylesi
Fatih Özatay, Dr.
08 Eylül 2008
Sıcak ağustos ayının son günlerinde "Liraya nasıl değer kaybettirebiliriz?" sorusunun peşinde giderken, Zihni Sinir Projeleri'nin o dayanılmaz çekiciliğine kapılmıştım bir yazıda. Bu projelerin şöhretine uygun bir şeyler bulmaya çalışayım diye bayağı çabaladığımı hatırlıyorum.Oysa bu topraklarda bu kadar çaba harcamaya ne hacet! Mübarek, ortada ilginç projelerden bol bir şey yok. Yok da, bunların ezici bir çoğunluğuna Zihni Sinir Projesi demek gerçekten büyük haksızlık olur. Zihni Sinir'in yaratıcısına ve de Sayın Zihni Sinir'e... Bu tür projelerin bazıları yeni de değil. Isıtılıp ısıtılıp yeniden ortaya sürülüyorlar. Yazı yazmak için bilgisayarın başına oturduğumda enflasyonla ilgili bir şeyler yazmayı düşünüyordum. Sonra birden geçen hafta içinde şöyle bir göz attığım haber aklı
[Devamı]
