Enflasyon tahminlerinde önemli sapmalar var
Fatih Özatay, Dr.
02 Ağustos 2010
Enflasyon hedeflemesi rejimini açık biçimde uygulamaya başladığımız ocak 2006'dan bu yana deneyimimiz şu: Birincisi, gerçekleşmeler ile hedefler arasında önemli farklar var. İkincisi, yüzde 5 gibi biraz da 'zorlayarak' makul sayabileceğimiz bir enflasyon düzeyinin bile uzağındayız. Üçüncüsü, yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporlarında ileriye doğru verilen enflasyon tahminlerinde önemli güncellemeler yapılıyor. Dördüncüsü, bu tahminler ile gerçekleşmeler arasında belirgin farklar var. Bugün bu 'tahmin-güncelleme-sapma' sorununu ele alacağım.
[Devamı]
Enflasyonla mücadelede ne oluyor?
Fatih Özatay, Dr.
01 Ağustos 2010
Enflasyon hedeflemesini 'açık' biçimiyle uygulamaya başladığımızdan beri ne yazık ki açıklanan hedeflere yaklaşmakta başarısız olduk. Bu yılı da hesaba katarsanız, tam beş yıl oldu açık enflasyon hedeflemesine geçeli. Bu dönemin ortalama enflasyon hedefi yüzde 5.4. Gerçekleşen enflasyonların ortalaması ise yüzde 8.4. Ortalamada hedefin üç puan yukarısında kalmış gerçekleşme. Sapmaya yüzde olarak bakınca durum daha bir çarpıcı oluyor: Ortalama yukarıya doğru sapma tam yüzde 71.
[Devamı]
Ne ararsanız var son iki günün verilerinde
Fatih Özatay, Dr.
29 Temmuz 2010
Haftaya olumlu verilerle başladık. Merkez Bankası pazartesi günü temmuz ayına ait kapasite kullanım oranını ve reel kesim güven endeksini açıkladı. Güven endeksinde mayıs ve haziran aylarında görülen bozulma, temmuz ayında yerini iyileşmeye bırakmış. Kapasite kullanım oranında da hem bir yıl öncesine, hem de geçen aya kıyasla belirgin bir artış var. Bu gelişmeye karşın, hala kriz öncesindeki zirve kapasite kullanım oranına göre düşük bir düzeyde olduğunu not edeyim son açıklanan kullanım oranının.
[Devamı]
Yatırımlar toparlanmakta nazlanıyor
Fatih Özatay, Dr.
26 Temmuz 2010
Krizler sırasında yatırımların keskin biçimde daraldığını biliyoruz. Tüketimdeki azalma yatırıma kıyasla daha az oluyor. Nedeni açık: Tüketim harcamalarının önemli bir kısmı zorunlu tüketim harcamaları. Bunlardan vazgeçmek mümkün değil; daha çok daha düşük kalitedeki mallara kaçış görülüyor zorunlu tüketim harcamalarında. Krizlerden çıkılarken genellikle yatırım harcamalarındaki hareketler çıkışlara paralel olmuyor. Bunun temel nedeni olarak, krizden çıkışın kalıcılığından emin olunmak istenmesi gösterilebilir. Son kriz sırasında Türkiye'deki yatırım ve tüketim hareketleri de bu genel gözlemlerden farklı değil. Grafik 1'de düz çizgi ile özel tüketim harcamalarının, kesikli çizgi ile de özel yatırım harcamalarının 2007'nin başından bu yana seyri yer alıyor. İki seri de mevsim etki
[Devamı]
Tek araç, üç adres
Fatih Özatay, Dr.
25 Temmuz 2010
2001 krizinden hemen sonra uygulamaya konulan yapısal reformlarla desteklenmiş istikrar programının, kesin bir tarih vermek güç olsa da, 2007 gibi miadını doldurduğu belirtilebilir. Artık sıra işgücü talebini artıracak, işgücünün beceri düzeyini yükseltecek, vergi tabanını genişletecek, yatırım ortamını iyileştirecek, küçük şirketlerin finansmana erişim olanaklarını artıracak, haksız rekabeti engellemek üzere kayıt dışı ile mücadele edecek, daha fazla araştırma yapılmasını teşvik edecek ve bunlara kaynak aktaracak bir programa gelmişti. Bu köşede 'mikro reformlar' başlığı altında uzunca bir süre tartışıldı bu reformlar.Yine hatırlarsanız bu köşede, bir süre ısrarla Türkiye'nin kişi başına gelir düzeyi ile AB ve ABD'nin kişi başına gelir düzeyleri ele alındı. 1960'tan beri yerimiz
[Devamı]
Bir taş, çok kuş meselesi
Fatih Özatay, Dr.
22 Temmuz 2010
Birkaç yazı ile liranın değerlenmesine karşı para politikası çerçevesinde yapılabilecekleri tartışmaya açmıştım. Çeşitli gazete köşelerinde epey yazı çıktı bu konuda. Önerilerimden biri, hatırlarsanız, enflasyon yüzde 5-6 gibi bir düzeye düştükten sonra enflasyon hedeflemesi rejiminde değişikliğe gitmekti. Bu değişiklik, enflasyon ile hedeflenen enflasyon arasındaki fark ve üretim ile potansiyel üretim düzeyi arasındaki farka ek olarak reel kuru da dikkate alan bir çerçeve oluşturarak yapılacaktı. Reel kurun da para politikası amaçları arasında yer alması önerisini açmak gerekiyor. En iyisi öncelikle bunun ne olmadığını anlatmak. Bunu yaparken bu önerime getirilen bir eleştiriyi bu köşeye taşıyayım öncelikle. Şöyle deniyor: "Para politikasının birden fazla hedefi olamaz. Merkez B
[Devamı]
Tarımsal istihdama ne oluyor?
Fatih Özatay, Dr.
19 Temmuz 2010
Köşe yazarınız tarımdan anlamaz. Tarım sektörüne ilişkin verilere de pek bakmaz. Bu cahilliğine karşın yine bir cesaret geldi kendisine. Tarım sektörünün yarattığı katma değer ve istihdam hakkında bir şeyler karalamak istedi. Olamaz mı? Valla anlaşılan olacak gibi. 2009 yılındaki gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) tarım alt kalemi, yani tarımda yaratılan katma değerin 2009 yılındaki değeri ile 1998 yılındakini karşılaştırınca ortaya çıkan şu: 11 yılda sadece yüzde 11.5 oranında artış var. Farklı bir ifadeyle bu dönemde tarım katma değeri her yıl ortalama yüzde 1 oranında artmış. Oysa aynı dönemde tarım dışında yaratılan katma değerin yıllık ortalama artış hızı yüzde 3.2 olmuş. Dönemi kısaltınca tarım sektöründeki olumsuz gelişme daha da belirginleşiyor. 2005-2009 dönemindeki yı
[Devamı]
Haftanın önemli olayları
Fatih Özatay, Dr.
18 Temmuz 2010
Ekonomi açısından geride bıraktığımız hafta önemli ne gelişmeler oldu diye düşününce, çok heyecan verici olmasalar da, iki başlık ön plana çıkıyor: Mali Kural yasa tasarısının Meclis'te görüşülmesinin ileri bir tarihe ertelenmesi ve AB'den sonra ABD ekonomisinin de beklenenden daha yavaş toparlanacağına dair sinyallerin artması. Bir de önemli veri açıklandı: Nisan ayı işsizlik verileri.
[Devamı]
Nihayet net dış kaynak girişi oldu
Fatih Özatay, Dr.
15 Temmuz 2010
Bugün yine yeni açıklanan verilere bakma günü. Birkaç gün önce mayıs ayı ödemeler dengesi verileri yayınlandı. Küresel kriz bizi en çok iki kanaldan etkilemişti. Birincisi, şirketlerimiz ve bankalarımız kriz öncesinde alıştıkları gibi yurtdışına ödedikleri borçlarının üzerinde yeni borç bulamamaya başlamışlardı. Bunun doğal sonucu olarak yurtdışına net kaynak transferi gerçekleşiyordu. İkincisi, ihracatımız küresel küçülmeden çok kötü biçimde etkilenmişti. Bir süredir ihracattan olumlu haberler geliyordu. Oysa şu anda ihracat açısından ileriye yönelik görünümün biraz karışık olduğunu belirtmek gerekiyor. Bunun temel nedeni, elbette ihracatımızın yarıya yakın bir kısmını yaptığımız Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin durumu. Bu ülkelerin büyüme hızının oldukça düşük olması bekleniyor.
[Devamı]
İpe un sermek
Fatih Özatay, Dr.
12 Temmuz 2010
Enflasyon biraz daha düştükten sonra döviz kurunun reel değerini de dikkate alan bir enflasyon hedeflemesi. Koşullar elverdiğince ve karşılığında piyasaya çıkan paranın enflasyon açısından sorun çıkarmamasına dikkat eden bir düzenli döviz alım programı. Kısa vadeli sermaye girişlerine karşı neler yapılabileceğinin ve bu konuda uluslararası işbirliği olanaklarının araştırılması. Tüm bunların yapılabilmesi için arka planda mali disiplinin sürekliliğini güvence altına alacak bir uygulama çerçevesi. Dış piyasalarda bize rekabet gücü kazandıracak asıl unsurun şirketlerimizin verimlilik düzeylerinin artırılması olduğunu dikkate alan bir yapısal reform atağı. Bunlar bu köşede, ihracatımızın karşılaştığı ve ileride daha da artacağı anlaşılan sorunlara karşı önerilen bütüncül yaklaşımın a
[Devamı]
