Çevremizdeki ülkelerin askeri harcamaları
Hasan Ersel, Dr.
20 Ocak 2010
Askeri harcamaların ilginç bir tarafı var. Bu konudaki bilgilerin bir ölçüde gizlilik taşıması hemen her ülkede kabul edilebilir görülüyor. Bunu anlamak zor. Çünkü, askeri sır olması gerek harcanan para mıdır, yoksa bununla neler yapıldığının teknik ayrıntıları mı? Sanki askeri harcama rakamına bakılarak askeri planlar anlaşılabilirmiş gibi, askeri harcamalara ilişkin bilgiler pek çok ülkede bir türlü saydamlaşmaz. Oysa askeri harcamalar "ulusal savunma" adı verilen bir kamusal malın toplumsal açıdan gerekli ölçüde temin edilmesi için yapılan harcamalardır. Kamusal malların toplumsal açıdan gerekli olan ölçüde sunulmasında, genelde, piyasa mekanizmasının etkin olmaması nedeniyle bu malların finansmanı vergi toplanarak sağlanır. Ama sonuçta, demokratik bir ülkede, bu mallardan ne kadarına g
[Devamı]
Eugene Fama, The Economist aboneliğini neden iptal etti
Güven Sak, Dr.
19 Ocak 2010
Yirmi birinci yüzyılı tanımlarken ilk küresel finansal krizimizi ihmal etmek mümkün olmayacak. İktisatçıların ve hepimizin dünyaya ve hayat tarzımıza ilişkin bakış açısı bu krizle birlikte kapsamlı bir değişikliğe uğruyor. Uğramak zorunda. Daha önce hiç alışık olmadığımız bir sürecin içinden geçiyoruz. Yarının nasıl olacağını bugünün tartışmaları belirleyecek. Bugünün tartışmaları ise esasen komik. Son günlerde hiç piyasa ekonomisinin yılmaz savunucularının neler söylediğine bakıyor musunuz? Geçen hafta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Kongresi'nde, ilk küresel finansal krizimize ilişkin, ilk resmi soruşturma yürütülmeye başlandı. İlk olarak, dört finansal kurumun üst düzey yöneticileri sorgulandı. Sorgu, muhteşem bir komedi kıvamında devam ediyor. Gelin bakın bu günlerde nele
[Devamı]
Yeni bir perakende güven endeksi
Fatih Özatay, Dr.
18 Ocak 2010
Ekonomimizin 2010'da uzun dönemli ortalama büyüme hızına yakın bir düzeyde büyüyeceği konusunda iktisatçılar arasında uzlaşma olduğunu belirtebiliriz. Bu büyüme, büyük ölçüde ihracatımızın çok kötü bir yıl geçirdiği 2009'a göre belirgin biçimde toparlanması sayesinde olacak. Son haftalarda ihracat cephesinden gelen olumlu haberler büyüme senaryosunun bu kısmını doğrular nitelikte.
[Devamı]
Yunanistan'dan alınacak dersler
Hasan Ersel, Dr.
18 Ocak 2010
Yunanistan'ın karşı karşıya olduğu iktisadi sorun ilgimi çok çekiyor. Haklı olarak, "Sanki ülkemizin iktisadi sorunları bitti de sıra Yunanistan'ınkine mi geldi?" diye sorabilirsiniz. Aslında, Yunanistan bu sorunlarını nasıl çözebilir sorusu ile ilgilenmiyorum. Bu konuda hiçbir fikrim yok. "Ama bu noktaya nasıl gelindi" sorusu ilgimi çekiyor. Her halde Yunanistan'da bu kadar büyük bir bütçe açığı ve borç yükü bir gecede oluşmadı. Ancak olay içinden çıkılmaz hale gelinceye kadar da kimseden ses seda çıktığını duymadık. Bir önceki hükümetin, işine gelmediği için gerçek rakamları açıklamadığı ileri sürülüyor. Peki bu ülkenin "Ulusal İstatistik Hizmetleri" adlı bir kuruluşu var. Görevi Yunanistan'ın resmi istatistiklerini kamuoyuna duyurmak. Hükümet onu da mı kandırmış? Yoksa, bu kuruluşun hük
[Devamı]
Üçüncü 'geleneksel' pazar yazısı
Fatih Özatay, Dr.
17 Ocak 2010
Madem 'geleneksel', bari 'birinci geleneksel' değil de 'üçüncü geleneksel' olsun, olsun da 'geleneksel' sözcüğüne ayıp olmasın. Küresel krizle birlikte iktisat teorisine yine önde gelen iktisatçılar tarafından getirilen eleştiriler had safhaya çıktı. Bir süredir bu konuyu ele alıyorum; 'pazar yazısı' yazmak gibi bir adetim yoktu, artık olacağa benziyor. En azından bir süre... Bu da bir 'pazar yazısı'.
[Devamı]
Şimdi bu kelle vergisinin manası nedir
Güven Sak, Dr.
16 Ocak 2010
Bankalardan şube başına yıllık belli bir tutarın alınmasına başlanacakmış. Perşembe günü basın toplantısı düzenleyen Sayın Ali Babacan "SSK prim desteğinin uzatılması ve emeklilere yapılan intibak zammının finansmanı için bütçede kaynak gösterilmediğine göre ne yapılacağı"na ilişkin ısrarlı sorulara karşılık olarak bu yeni vergiyi açıkladı. Radikal gazetesi cuma günü haberi "Bankalara kelle vergisi geldi" diye verdi. Olan da esasen buydu. Peki, oldu da iyi mi oldu? Şimdi bu kelle vergisinin bir manası var mıdır? Hayır, yoktur. Tek manası ortadaki maliye politikası felaketine şahitlik etmektir. Nokta. Gelin bakın mesele azıcık düşünülünce neye benzemektedir? Merak edenleri, aşağıya bekleriz efendim. Şimdi hemen "Adamlar biz ağlarken gülüyorlardı, şimdi azıcık da onların canı yan
[Devamı]
Zamanda geriye mi, ileriye mi?
Fatih Özatay, Dr.
14 Ocak 2010
Ekim ayındaki hızlı artıştan sonra sanayi üretimindeki artış kasım ayında çok sınırlı bir düzeyde kaldı. Aralık ayı kapasite kullanım oranında ise önemli bir artış gerçekleşti. Bu yıl için yapılan ve genellikle yüzde 4 ile yüzde 5 arasında dolaşan, kimi zaman da yüzde 5'i biraz aşan büyüme tahminlerinin ne ölçüde gerçekçi oldukları hakkında yeni bir şey söylemiyor bu veriler. Bu tahmin aralığı birkaç ay önce de gerçekçi görünüyordu, bu yeni bilgilerin ışığında da gerçekçi görünüyor.
[Devamı]
Neleri unuttuğumuzun farkında mısınız
Güven Sak, Dr.
14 Ocak 2010
Sayın Başbakan, daha evvelki gün Rusya'ya giderken, yine aynı şeyi söyledi: "Haydi yine iyisiniz, iyisiniz, dipçik gibisiniz, maşallah" dedi. Sonra da dün akşam yediği dayaktan sonra şişen yüzüne gözüne "Vah, vah!" diye bakanlara "Siz asıl ötekini bir görün!" diyen kavgaperest gibi yine "Bir de ötekilerin halini görseniz!" diye ekledi. Hayır, "Artık internet var, vallahi biz anında oralarda neler olduğunu izleyebiliyoruz" da denmiyor ki koskocaman Başbakan'a şimdi. Kapısında savcısı var, şusu, busu var. Neme lazım değil mi efendim? Bugün, biz en iyisi, bu "siyasi" ("siyasi", yani, doğru olmayan) tespite ilişkin boşuna satır israf etmeyelim, gelin araya giren bu küresel kriz ortamında güme giden meselelerimize bir bakalım. Hem akıl sağlığımızı da muhafaza edelim, değil mi efendim
[Devamı]
Yanıtı duyduk da soru neydi
Hasan Ersel, Dr.
13 Ocak 2010
Bir ekonominin durumunun iyileştiği (ya da kötüleştiği) söylendiğinde ne anlaşılır? Bu sorunun yanıtı hiç de kolay değil. Çünkü, bir ekonominin iyileşmesinin ne demek olduğuna karar vermek zor. Bir ekonominin durumu tek boyuta indirgenebilecek bir kavram değil. Bu nedenle de pek çok göstergeye başvuruluyor: Kişi başına gelir, gelir dağılımı, çevre kirliliği, işgücü kalitesi, ödemeler dengesi, cari işlemler hesabı, bütçe dengesi, enflasyon, faiz oranları ve daha başkaları. Eğer bir ekonomi bu göstergelerin tümü itibariyle daha iyi ya da daha kötü bir duruma geçmişse, o zaman sonuca varmak kolay. Ancak bu pek rastlanan bir durum değil. Genelde, göstergeler farklı yönlerde hareket ederler. Ama buna rağmen ekonominin durumu hakkında değerlendirme yapanlar var. Örneğin derecelendirme kuruluşlar
[Devamı]
İşsizliği azaltacak büyüme eşiği
Fatih Özatay, Dr.
11 Ocak 2010
Son zamanlarda 2010'a ilişkin çok sayıda büyüme tahmini verildi. Bu tahminlerin ortak noktaları Orta Vadeli Program'da (OVP) verilen resmi tahminden yüksek olmaları. OVP'de yüzde 3.5 olarak tahmin ediliyor. 2010'daki büyüme hızımız. İktisatçıların ve kurumların açıkladıkları tahminler ise genellikle yüzde 3.8 5 aralığında geziniyor, hatta yüzde 5'in biraz üzerine çıkan tahminler de var.
[Devamı]
