Bankaların klasik ve spekülatif faaliyetleri birbirinden ayrılmalı
09 Kasım 2009
Bankaların klasik faaliyetleri olan mevduat toplama ve kredi dağıtma işlemleri için mevduat güvencesi sağlanması doğal. Ancak daha fazla kâr için yapılan spekülatif faaliyetler için güvence verilmemeli. Yaşamakta olduğumuz mali krizin nedenleri ve bir daha olmaması için neler yapılması gerektiği konusunda araştırmalar, öneriler ortaya çıkmaya başladı. Bundan beş yıl öncesinin dokunulmazları artık sorgulanıyor. Örneğin sermaye yeterlik oranı. Bankaların "yeterli sermaye" ile donatılması durumunda, mali sistemin çok daha istikrarlı ve güvenli olacağına inanılıyordu. Bu görüşte doğruluk payı olduğuna kuşku yok. Ancak, her kural gibi bunun da aksamasına yol açan davranışlar ya da koşullar vardı. Ne yazık ki, bunlar sıradışı olmayıp, günlük yaşamda sıkça karşılaşılan türdendi. Yaşadığımız kri
[Devamı]
Neden bu kadar çok etkilendik?
08 Kasım 2009
Tablo 1'de bazı ülkelerin 2009 yılı tahmini büyüme hızlarının, son kırk yıldaki ortalama büyüme hızlarına kıyasla ne kadar düşük olduğu gösteriliyor. Ülkeler rastgele seçilmiş değil; ilk grupta yer alanlar G20 içinde gelişmiş ülkeler dışında kalanlar. Ek olarak Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinden üç büyük ekonomiye ilişkin değerler veriliyor. Son satırda ise bu rakamların basit ortalaması gösteriliyor. 2009 büyüme tahminleri IMF'nin 'Dünyanın Ekonomik Görünümü' raporundan alınma.
[Devamı]
Koca koca şehirleri neden öyle bırakıp gidiverirler?
07 Kasım 2009
Haber, geçenlerde Radikal gazetesindeydi. Başlık şöyleydi: "Eski Mısır kadar gelişmiş bir uygarlıktı, 3600 yıl önce yok oldular". Bundan sonra Güney Amerika'nın en eski uygarlığının merkezi olan Caral-Supe medeniyetinin kaderi anlatılıyordu. Caral-Supe, 5000 yıl öncesine aitti, Eski Mısır'la yaşıttı. Bu hesaba göre dünyanın ilk küçülen kenti mi oluyor acaba? Aynı 1950 yılından beri Amerika'nın Detroit kentinin yarı yarıya küçülmüş olduğu gibi. Hiç düşündünüz mü? Koca koca şehirleri neden öyle bırakıp gidiverirler? Mesele galiba iklim değişikliği ile yakından alakalı. Müsaadenizle bugün önce hızla bir Teotihuacan kentinin akıbetine bakalım. Sonra da konuyu iklim değişikliği ve çevreye bir bağlayalım. Ben, Caral-Supe'yi görmedim. Ama bakınız bundan birkaç yıl önce Mexico City yak
[Devamı]
Bankacılık gerekli ama ya bankalar?
06 Kasım 2009
Bankacılık faaliyetlerinin olmadığı çağdaş bir piyasa ekonomisi düşünmek olanaklı değil. Şöyle günlük yaşamımızda bankacılık faaliyetlerinin, doğrudan ya da dolaylı olarak bizi nerelerde nasıl etkilediğini bir an düşünürsek, bu sonucun doğruluğunu kolayca görürüz. Peki ya bankalar gerekli mi? İlk bakışta bu soru garip gelebilir. "Bankacılık gerekli ise bankalar tabiatıyla gerekli olacaktır" diye düşünmek olanaklı. Ancak banka, bankacılık faaliyetlerini yürütmenin bir yolu, tek yolu değil. Nitekim bankacılık tarihi 5000 yıl öncesine, Babil'e kadar uzanırken bugün anladığımız biçimiyle bankanın ortaya çıkışı 1401 yılında Barselona Bankası'nın kurulması ile olmuştur. O halde bankacılık ile bankayı ayırt etmekte sakınca yok. Bankacılık denildiğine, mali kesim içinde düşünülebilecek farklı pek
[Devamı]
Enflasyon hedeflemesini hemen harcamayalım
05 Kasım 2009
Salı günü ekim ayı enflasyonu açıklandı ve yüzde 5 gibi düşük bir düzeyde kaldığını öğrendik tüketici fiyatlarındaki artış hızının. Bir süredir enflasyon hakkında yazmıyorum; şüphesiz bunun temel nedeni küresel krizin ekonomimizde yarattığı ağır tahribat. İşsizlik artışına ve ekonomik daralamaya karşı ne yapılabilir sorusunun yanıtının peşine düşmek çok daha ilginçti çünkü.
[Devamı]
Yeni bir Demirbank hadisesini kim ister?
05 Kasım 2009
Bu aralar bir de Demirbank hadisesi istemeyiz herhalde. Siz ister misiniz? İstemezsiniz. Kimse istemez. Son günlerde "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bilançosundaki banka kurtarma kağıtları (DİBS)'nı ne yapalım?" tartışmasının bize sordurması gereken soru tam da bu başlıkta yer alan sorudur. "Hazine dostu merkez bankası" politikasının bizi götüreceği yer en sonunda Demirbank hadisesidir. 2001 yılında banka bilançolarının infilak etmesinin nedeni de Demirbank hadisesidir. Bu yol hayırlı bir yol değildir. Gelin bakın ortadaki mesele nedir? 2001 krizinden çıkışta Türkiye'nin attığı adımların esası banka kurtarma operasyonu değildir. Bankalar için getirilen ve titizlikle uygulamaya konulan yeni kurallar da işin esasını teşkil etmemektedir. Aynı biçimde, uygulamaya konulan
[Devamı]
Amerika nasıl büyüdü? Türkiye neyi teğet geçti?
03 Kasım 2009
Amerikan ekonomisi 2009 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 3,5 oranında büyüdü. Böylece ekonomide serbest düşüş dönemi sona erdi. Toparlanma dönemi başladı. Peki, artık iş bitti mi? Hayır. Amerikan ekonomisindeki düşüşün sona ermesi ile birlikte, en hızlı Türkiye'nin büyüyeceği o merakla beklenen dönem başlamış mı oldu? Yok canım. Ekonomide sapla samanın birbirinden ayrılması gereken bir dönemin başındayız. Öncelikle neyi kaçırmış olduğumuzun bir muhasebesini çıkarmaya başlayalım.
[Devamı]
100 çiçek 100 kuram
02 Kasım 2009
Ekonomi biliminin zor günler geçirmekte olduğu aşikâr. Sorun sadece küresel krizin geldiğini gören ekonomist sayısının çok az olmasında değil. Bu tek başına çok önemli elbette. Nihayetinde geleceği tahmin etmekte yardımcı olamayan bir bilim dalından söz ediyoruz. Başka önemli sorunlar da var ama.
[Devamı]
ABD'deki ekonomik büyüme Türkiye'de neden sevinç yaratıyor
02 Kasım 2009
ABD, dünyanın büyük farkla, en büyük ekonomisi. Dünya dış ticaretinde hatırı sayılır bir yeri var. Dolayısıyla dünyanın kalanını da etkiliyor. Ama ABD toparlandı diye dünyanın kalanının ya da Türkiye'nin koşmaya başlayacağı diye bir şey yok. Geçen hafta ABD'de üçüncü çeyrekte Gayri Safi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYH) arttığı haberi geldi. ABD'de 2009'un üçüncü çeyreğinde GSYH aynı yılın bir önceki çeyreğine göre yüzde 3,5 artmış. Önemli bir haber. Çünkü ABD ekonomisi arka arkaya dört çeyrek boyunca sürekli daralıyordu. Açıklanan bu tahminin, daralmanın sona ermesi yönünde ciddi bir işaret olduğu genelde kabul ediliyor. Ancak bu habere, başta Başkan Barack Obama olmak üzere Amerikalıların sevinci, Türkiye'de görüp/okuduğum bazı ilk tepkiler yanında epeyce sönük kaldı. ABD'de daha çok, büyüme
[Devamı]
Erken seçim ne zaman?
01 Kasım 2009
Erken seçim yapılabileceğine ilişkin haberler artmaya başladı. Seçim tarihi ne olabilir? Elbette çok farklı boyutları olan bir soru bu. Sadece ekonomi açısından ele alacağım bu soruyu. Açıkçası çok zor bir soru.
[Devamı]