Bu ay içinde IMF'nin "World Economic Outlook" adlı dokümanı yayımlandı. "Kötümser" olarak nitelendirilen bu rapor Almanya'nın GSYH'sinin 2009 yılında yüzde 5,6 düşeceğini öngörüyordu. 29 Nisan 2009 günü Almanya hükümeti 2009 yılı için GSYH öngörüsünü düzettiğini açıkladı. Daha önce 2009 için yüzde 2,25 daralma öngören Alman hükümeti, öngörüsünü yüzde 6 daralma biçiminde düzeltmiş, IMF'den daha kötümser bir konuma geçmişti. Bu, II. Dünya Savaşı sonundan bu yana Alman ekonomisinde gözlenen en büyük gelir düşüşü. Buna karşılık Alman hükümeti, 2010 için IMF'den biraz daha iyimser görünüyor. IMF, Almanya'nın 2010'da yüzde 1 daralacağını öngörürken hükümet, yüzde 0,5 büyüme bekliyor. 2011 için ise Almanya Ekonomi Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg'in öngörüsü yüzde 1,9. Alman hükümetini GSYH öngörüsünde bu kadar köklü değişiklik yapmaya zorlayan temel neden ise Almanya'da büyümenin motoru olan ihracattaki düşüş. Alman hükümeti 2009'da ihracatın yüzde 18,8 düşeceğini öngörüyor. Almanya'nın ithalatında da yüzde 10,6 azalma bekleniyor. Alman hükümetinin öngörülerini değiştirmekte haksız olmadığını ABD'nin ilk çeyrek rakamları da doğruladı. ABD'de yılın ilk çeyreğinde GSYH, yıllık bazda yüzde 6,1 düştü. 2008'in son çeyreğinde ABD ekonomisi yüzde 6,3 daralmıştı. ABD ekonomisinde son olarak, 41 yıl önce, 1958 yılında bu ölçüde ve uzunlukta bir daralma yaşanmıştı. ABD'de özel yatırım harcamaları yüzde 38 düşmüş. ABD'nin dış ticaretinde daralma da devam ediyor. 2009'un ilk çeyreğinde, yıllık bazda, ABD'nin ihracatı yüzde 30, ithalatı ise yüzde 34,1 düşmüş. Tek teselli özel tüketimin yüzde 2,2 artmış olması. Hemen herkes, ABD ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde daralmaya devam edeceği kanısında. İstihdam konusunda ise ağızları bıçak açmıyor. İşsizler ordusunun erimeye başlaması 2010 sonrasına kalmışa benziyor.   Galiba Türkiye'ye ilişkin öngörülerimizi de bu gelişmeler ışığında gözden geçirmemiz gerek. Bunu paniğe kapılmadan, ağlaşmadan ve bir an önce yapmamız gerekiyor. Öngörülerimizin iyimser kalmasının tek nedeni, bizim hata yapmış olmamız değil; küresel ekonomideki kötüleşmenin öngörülenden daha hızlı olmasının da katkısı var. Bunu hesaba katarak öngörülerimizi yenilememiz gerekiyor. Buna 2010 ve 2011'e ilişkin öngörülerini de eklemek koşuluyla. Çünkü, 2009 için ne çıkacağını zaten kabaca herkes kestiriyor. Şimdiye kadar duyduklarımızdan daha olumsuz olacak. Kişisel tahminim 2010 için de benzer bir sonucun çıkacağı yönünde. Gelişmiş ekonomilerdeki canlanmanın Türkiye'ye belli bir gecikmeyle yansıyacağı da düşünülürse bu bir sürpriz değil. Bilindiği üzere, ticaretimizin büyük bir kısmı Avrupa'yla. Üstelik, bu pazarı ikame edebileceğimiz başka pazarlar da yok. Bunu söyleyerek, çevre ülkelerdeki pazar arayışlarını küçümsemek istemiyorum. Tam tersine, bu tür girişimlerin çok gerekli olduğu kanısındayım. Ama bir pazarda tutunmayı sağlamak başka bir sorundur, o pazarı çok daha gelişmiş olan bir başka pazar yerine ikame etmeye kalkışmak başka.

Bütün bunlardan hoş olmayan bir görünüm çıkıyor ama bu, yapılacak bir şey yok anlamına gelmiyor. Çünkü, bekleyişlerin bozulması aynı zamanda, ciddi iktisat politikası seçeneklerine olan ilginin de artması, onlara ilişkin umutların da güçlenmesi demektir. Siyasal beceri, bunların yapılabilir olanlarından toplumu en tatmin edenini bulup çıkarmaktır. Bu seçeneğin, "Olay bizden kaynaklanmıyor, belki de şansımız yaver gider de bize fazla zarar vermez" olmadığı artık herhalde anlaşılmıştır. Bu durumda 2010'da durumda iyileşme umudu olup olmadığı, varsa bunun, hangi ciddiye alınabilir politika önlemleriyle nasıl sağlanabileceğinin incelenip, kamuoyuna iyi anlatılması daha da önem kazanıyor.

Bu yazı 01.05.2009 tarihinde Referans Gazetesi'nde yayınlanmıştır.