TCMB Enflasyon Raporu-II iktisadi karar birimlerinin (ticari, sınai ve mali şirketler, hanehalkları, yabancılar) davranışlarında önemli değişmelere yol açan arz tarafından gelen etkiler (petrol, emtia fiyatları vs) olduğunun altını çiziyor. Bunun sonunda enflasyon bekleyişlerinde bir sıçrama ve karar alıcıların bu yeni bekleyişlerine göre davranış değiştirmesi söz konusu. Özetle TCMB'ye göre iktisadi karar birimleri daha önceki konumlarını terk ediyorlar ya da edecekler. Yeni konumları eskisinden epeyce farklı ve enflasyon açısından daha olumsuz. TCMB bu eğilimi değiştiremeyeceğini kabul ediyor. Çünkü, iktisadi karar birimlerinin davranışlarının değişmesine yol açan gelişmeler, TCMB'nin etkileyebileceği türden değil. TCMB ne dünyadaki petrol fiyatlarına ilişkin bir şey yapabilir ne de içerdeki siyasal gerginliklere. TCMB bu noktada daha önceki tanısını değiştiriyor. Artık bu gelişmeleri anlık şoklar olarak görmüyor, bunların süreklilik kazandığı kanısında. Öte yandan bir de korkusu var. O da önümüzdeki iktisadi karar birimlerinin yeni konumlarını bile koruyamaması olasılığının epeyce yüksek olması. Başka bir deyişle hem iktisadi karar birimleri daha yüksek enflasyon bekleyebilir hem de enflasyonu düşürme yönünde alınacak önlemlerin toplumsal maliyeti (örneğin işsizlik) daha da artabilir. TCMB'nin bu durumda iki seçeneği var. Bunlardan ilki, belirlediği politikasını değiştirmeyip, onun gereğini yapmak. Bu, 2008 enflasyon hedefinin yeni koşullarda da yüzde 4 olması, önlemlerin buna göre alınması anlamına geliyor. TCMB bunun toplumsal ve siyasal açıdan yapılabilir olmadığı kanısında. Bu nedenle de TCMB ikinci seçeneğe geçiyor ve kendi davranışını değiştiriyor.   TCMB'nin yeni konumu TCMB'nin ortaya koyduğu ikinci seçenek şöyle: TCMB 2008 için konulmuş olan enflasyon hedefinden vazgeçiyor. İkinci olarak TCMB, 2008 için enflasyon tahminini gözden geçirip, yüzde 5,5'ten yüzde 9,3'e çıkarıyor. Bunun basit bir düzeltme olmadığı açık. Çünkü bu rakam TCMB Beklenti Anketi'nin Nisan-II sonuçlarındaki yıl sonu TÜFE artışı bekleyişlerinden bile yüksek! Söz konusu ankette beklenen TÜFE artışı ortalama ile ölçüldüğünde yüzde 8,46 idi. Gerçi, yıl başından bu yana beklenen enflasyon yaklaşık 2 puan yükseldi. Ancak bu değişim TCMB'nin 2008 yılının ilk üç ay arayla yayımladığı iki raporun enflasyon tahminleri arasındaki dramatik fark kadar değil. Akla şu geliyor: TCMB'nin iktisadi tahmin yapabilme yeteneği, elindeki bilgiler, teknolojik olanakları ve hepsinden daha önemlisi nitelikli araştırma elemanları nedeniyle piyasa oyuncularına oranla daha fazla. Bu nedenle TCMB son bir iki ay içindeki gelişmeleri daha çabuk değerlendirmiş ve tahminlerini yenilemiş olabilir. Eğer böyleyse ve iktisadi karar birimleri de benim gibi düşünüyorlarsa, önümüzdeki aydan itibaren enflasyon beklentilerinde de olumsuz yönde bir kırılma söz konusu olacaktır. Bu büyük bir olasılıkla çift haneli enflasyon beklentisinin gündemimize girmesi demek. O halde 2008'in kalanında TCMB'nin kendi tahmini ile bunu aşması olasılığını epeyce yüksek gördüğü piyasa bekleyişlerini esas alarak hareket edecek. Bu durumda TCMB'nin politika faizini yükseltmesi beklenebilir mi? Sanırım evet! Ama enflasyonu düşürmek için değil, durumun daha bozulmaması için. Bu çerçeve içinde TCMB'nin risk primi artışı ve döviz kurundaki oynamalara duyarlı olması ve faiz aracını bunların enflasyon üzerindeki olası olumsuz etkilerini gidermek için kullanması söz konusu.

Bu yazı 02.05.2008 Tarihinde Referans Gazetesi'de yayınlanmıştır.