TCMB 3 Haziran 2008 tarihinde hükümete yazdığı bir mektupla enflasyon hedeflerini yenilemeyi önerdi. Bu hedeflerin kesinleşmesi ise hükümetin de onay vermesiyle olacak. TCMB, 29 Mayıs 2008'de hükümete ekonomik durum ve para politikasını kapsayan bir sunum yapmıştı. Bu sunumda önümüzdeki üç yıllık dönemde TCMB'nin enflasyon tahminleri yer alıyordu. Tablo 1'de yeni önerilen hedefler ile söz konusu dokümandaki tahminler veriliyor. Tablodan da görüleceği üzere 2009-2011 dönemine ilişkin olarak verilen enflasyon hedefleri TCMB'nin hükümete sunduğu tahminlerinden oldukça farklı. TCMB'nin önerdiği hedefler, yaklaşık bir hafta önce açıkladığı tahminlerinin epeyce üstünde.

TCMB'NİN ENFLASYON HEDEFLERİ VE TAHMİNLERİ (%)

YIL       HEDEF             TAHMİN

(3.6.08) (29.5.08)

2009     7,5                   6,7

2010     6,5                   4,9

2011     5,5                   4

Kaynak: www.tcmb.gov.tr

Tabloya dikkat edilirse, hedef ile tahmin arasındaki oransal farkın da yıllar içinde arttığı görülüyor. Yani TCMB'nin kaygısı ileriye doğru azalmıyor, artıyor. Bir nokta daha var: TCMB bu hedefleri hükümete önerirken, 30 Nisan 2008 tarihli Enflasyon Raporu'na gönderme yapıyor. Söz konusu rapor 2008-2010 dönemini kapsanıyor. TCMB'nin 2008 yılına ilişkin enflasyon tahminini (yüzde 9,3) değiştirmediğini varsayalım. O halde bu rapor ile hükümete verilen öneriyi 2009 ve 2010 için karşılaştırmak olanaklı. Bu yıllar için önerilen hedefler, rapordaki temel senaryoya oranla daha yüksek. Rapor'daki "kötümser senaryo" ile karşılaştırıldığında ise 2009 yılı için hedef, kötümser senaryodaki enflasyon rakamının (yüzde 8,1) altında, ama 2010 yılı için olanın (yüzde 5,8) üstünde. Bundan bir sonuç çıkarmak kolay değil. Ancak izlenimim TCMB'nin görüşlerini enflasyonun 2010'dan itibaren düşmesinin daha da zorlaşacağı yönünde değiştirdiği biçiminde. Herhalde bir nedeni olmalı.

TCMB'nin hükümete verdiği mektupta bir başka nokta daha var. O da TCMB'nin  enflasyon hedeflerinden şaşma durumunda asimetrik davranış sergileyeceği. Yani gerçekleşen enflasyon hedefin üzerine çıkarsa TCMB müdahale edecek, altında kalırsa buna hoşgörü gösterecek. Bu TCMB'nin alışılagelmiş hedef kavramından uzaklaşıp enflasyon için bir "hoşgörü üst sınırından" söz ettiği izlenimini veriyor. Eğer hedef kavramı ile uyumlu ifade kullanmak isteseydi "asimetrik hoşgörü aralıkları verilmekten" söz etmesi beklenirdi.

"Ne fark eder ki?" diye sorabiliriz. Bir örnekle açıklamaya çalışayım: Üç yıllık bir bağıt yapacağımızı düşünelim. Her yıl için enflasyon rakamını kaç alacağız? TCMB'nin önerisi, bize sadece, metinde yer alan rakamlardan daha yüksek enflasyon rakamları yazmamamızı öğütlüyor. Ama rakamın ne olacağını söylemiyor. Oysa enflasyon hedeflemesinin amacı, karar alıcıların belli bir enflasyon rakamını (hedefi) benimsemelerini sağlamak değil miydi? Akla şu gelebilir: TCMB 2008 için "vereceğim enflasyon tahminini temel alın" demişti. Demek ki bu uygulamaya devam edecek. Böyle olunca da her yıl için TCMB'nin enflasyon tahminini ve koyduğu yukarıya doğru sapmanın üst hoşgörü sınırını biliyor olacağız. Eğer TCMB tahminini açıklarken bir de alt sınır verirse gerekli tüm bilgileri elde etmiş olacağız. O halde sorun yok diyebilir miyiz? Sanırım geriye hala kalan bir sorun var: Bu durumda, önümüzdeki dönemde, enflasyon söz konusu olduğunda, ufkumuz bir yılı aşamayacak. Oysa enflasyon hedeflemesinin bir amacı da ufkumuzun uzaması değil miydi? Özetle çıkardığım sonuç şu: TCMB, önümüzdeki dönemde para politikasının etkili olamayacağı şokların hem belirsizliği artıracağı hem de önemli olacağından kaygı duyuyor olmalı.

Bu köşe yazısı 06.06.2008 tarihinde Referans Gazetesi'nde yayımlanmıştır.