Rusya 9 Mayıs 2008'de Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana ilk defa Kızıl Meydan'da güç gösterisi niteliğinde bir askeri geçit töreni yaptı. Törene yaklaşık 8 bin asker, füzeler, çeşitli askeri araçlar, uçaklar ve helikopterler katıldı. 9 Mayıs tarihi Ruslar için, haklı olarak, çok önemli. Çünkü Rusya'ya 20 milyonu aşkın insana ve muazzam yıkıma mal olan Nazi Almanya'sına karşı zaferi kazandıkları gün. Sovyetler Birliği döneminde bu gibi fırsatlar, yeni silahların kamu oyuna tanıtılması ve dünyaya da bu arada göz dağı vermek için kullanılırdı.

Peki 17 yıl sonra Ruslar niçin eski günleri anımsadılar ve anımsattılar? Bu kısa süre önce Dimitri Medvedev'in devlet başkanı olmasıyla ortaya çıkan yeni bir politika mı? Hayır, törenin bu biçimde yapılması çok daha önce, Vladimir Putin'in başkanlığı zamanında, planlanmış. Peki bu törenin amacı ne? Dünyayı korkutmak mı? Sanmıyorum. Çünkü, tören bu biçimde yorumlanacak kadar büyük bir gövde gösterisi biçiminde değildi. Tören, bir yandan Rus toplumuna güven aşılarken öte yandan da dünyaya Rusya'nın silahlı kuvvetlerini modernleştirebilecek teknik ve mali güce sahip olduğunu göstermek için düzenlenmiş izlenimini veriyordu.

9 Mayıs sürprizi

Bu törenin hazırlıkları başladığından bu yana bu törende, Sovyetler Birliği dönemini çağrıştıran, büyük sürprizler olacağı, yepyeni silahların gösterileceği haberleri ortalığı sardı. Bu haberlerin yayılmasının bir nedeni Rusya'nın uzun menzilli hava bombardıman gücü komutanı Tümgeneral Anatoli Şiçaryov'un 26 Nisan 2008'de, bu yönde bir açıklama yapmış olmasıydı. Rusya'da bu tür işlerin planlı, programlı yapıldığı bilinmesine, hatta hangi uçakların hangi sırayla uçacağı ve pilotlarının kimler olacağının bile daha önce açıklanmasına rağmen uçak meraklıları sonuna kadar bir sürpriz beklediler. Sonuçta öyle gazete manşetlerine geçecek bir sürpriz olmadı tabii. Yine de uçak ve silah meraklılarının gözlerine takılabilecek bazı yenilikler yok da değildi. Şöyle ki:

Uçaklar: Bu törene katılan 28 uçak ve 3 helikopterin hiçbirisi yeni değildi. Tek ilginç olay, Rus Hava Kuvvetlerine yeni katılan SU-34 av-bombardıman uçağının bu gösteride yer almasıydı. İlk uçuşunu 1993 Aralık ayında yapan bu uçağın, önümüzdeki dönemde Rus hava kuvvetlerinin taktik vurucu gücünün temelini oluşturması bekleniyor. Törene katılan, dünyanın en büyük bombardıman uçağı, TU-160 ise ilk uçuşunu 1981 yılı aralık ayında yapmıştı. Ancak bu uçağa ilişkin yeni bir haber var: Uzun bir aradan sonra, 30 Nisan 2008'de Kazan'da yapılan bir törenle Rus Hava Kuvvetlerine 16'ıncı TU-160 katıldı. Bu yeni uçağın, pilotlara yeni eğitim verilmesini gerektirecek ölçüde, atış denetim ve elektronik donanımının modernleştirildiği belirtilmişti.

Eski uçaklar

Törene katılan diğer uçaklar da Rus Hava Kuvvetleri'nde uzunca süredir hizmet veriyorlar. Tabii modernleştirilmişler. Bunlar arasında yer alan zarif yapılı TU-22M-3 bombardıman uçakları (Resimde görülen uçaklar) her zamanki gibi etkileyici. Buna bir de 4'er adet Su-27 ve Mig-29 uçağından oluşan akrobasi ekibinin göz kamaştırıcı gösterisini de eklemek gerek. Katılanlar arasında emektarlar da vardı. 52 yıldır hizmet veren TU-95 uzun menzilli bombardıman uçağının, 1984'de hizmete giren Tu-95MS tipi ve 45 yıllık Mil-8 helikopterleri gibi. Meraklılar ise en azından Rus ordusunda 2006'da hizmete giren yeni Mi-28 saldırı helikopterini görebilmeyi umuyorlardı. Ama yoktu.

Füzeler: Bu törende en çok kamyondan atılabilen 11000 km. menzilli Topol-M kıtalararası balistik füzesi, eski günleri de anımsattığı için olacak, ilgi topladı. Ama ne o, ne de onun yanı sıra geçide katılan 400 km. menzilli Iskender balistik füzesinin ve 400 km. menzilli S-300 yerden havaya füze sisteminin varlığı yeni haber niteliğinde değildi. Buna karşılık Buk-M2 yerden havaya füze sisteminin Rus ordusunda hizmete girmiş olması yeni bir haber. Meraklıların gözleri S-400 füze savar sistemini aradı. O da yoktu.

Kara araçları: T-90 tankları törenin bir başka odak noktasıydı. Ama yenilik değildi. Bu tank 1994 yılında Rus ordusunda hizmete girmişti. Şu anda Rusya'nın ana savaş tankı konumunda olan T-90, 2002 yılından bu yana Hindistan ordusu tarafından da kullanılıyor. Meraklılar ise yeni geliştirilen T-95 tankını görmeyi umuyorlardı. Umutları gerçekleşmedi. Bu alanda yeni haber, hava indirme ve deniz piyadesi birlikleri için geliştirilen, Sprut-SD hafif tankının hizmete girmiş olmasıydı.

Özetle bu tören, benim gibi, meraklılar için pek ilginç değildi. Buna karşılık, basına yansıyan tepkilere bakıldığında, Rusya siyasal amacına büyük ölçüde ulaşmışa benziyor. Geriye bir soru kalıyor. RIA Novosti News kaynaklı bir habere göre, bu geçit töreni sadece yollara verilen zarar nedeniyle Moskova'ya 60 milyon dolara mal olmuş. Buna değer miydi? Bilemiyorum.

Bu yazı 07.06.2008 tarihinde Referans Gazetesi'nde yayınlanmıştır.