AFGANİSTAN VE ÇEVRESİNİ ANLAMAK -1: Pakistan – Afganistan İlişkilerine Etki Eden Faktörler Değerlendirme Notu / Dr. Fazıl Ahmed Burget

29 Şubat 2020’de Katar’ın Başkenti Doha’da Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanlığı’nın Afganistan özel temsilcisi Zalmai Khalilzad ile Taliban liderlerinden Molla Berader arasında imzalanan anlaşma ile ABD Afganistan’dan çekilme kararını resmen tescilledi ve hemen ardından 11 Eylül 2021’e kadar Afganistan’ı terk edeceğini açıkladı.

Kuşkusuz bu anlaşma uluslararası terör örgütü olarak bilinen Taliban’a bir yandan uluslararası meşruiyet kazandırırken bir yandan da uluslararası kamuoyunda bir manevra alanı sağladı. Bu sayede Taliban Örgütü, Rusya, İran, Çin ve bazı Orta Asya ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmeye girişti. Öte yandan da Afganistan içindeki askeri operasyonlarını daha yüksek bir moral ve motivasyon ile hızlandırdı. Bir yıl gibi kısa sürede kırsal kesimlerden şehir merkezlerine doğru hızla ilerlemeye başladı. Nihayetinde 15 Ağustos 2021’de başkent Kabil’i ele geçirerek Eşref Gani yönetimini devirdi. Bunun üzerine ABD yönetimi Afganistan’dan çekilme sürecini hızlandırarak 31 Ağustos 2021’de tüm askerlerini Afganistan’dan çekti.

Özellikle Doha anlaşması ile başlayan “Taliban’ın yeniden gündeme getirilmesi” uluslararası camiada da çeşitli tartışmalara yol açtı. Afganistan’da Taliban’ın yeniden iktidara gelmesi kimi yorumcular tarafından “ABD’nin yenilgisi” olarak görülürken, kimilerine göre ise “imparatorluklar mezarlığı” olarak bilinen Afganistan’ı ABD tarafından “Çin, Rusya ve İran gibi ülkelerin kucağına bırakılan bir bomba” olarak değerlendirmektedirler. Fakat bu ülkeler her ne kadar başlangıçta Taliban yönetimine yeşil ışık yaktılarsa da son dönemlerdeki temkinli davranışları dikkatlerden kaçmamaktadır.

Değerlendirme notunun tamamına erişmek için tıklayınız.