İşgücü piyasasında dönüşüm sinyalleri Değerlendirme Notu / H. Ekrem Cunedioğlu

Geçen yılın yıllık işgücü istatistikleri 25 Mart’ta yayımlandı. Temel işgücü istatistikleri istihdamın arttığını, işsizliğin azaldığını, yani işgücü piyasasında işlerin yolunda gittiğini göstermektedir. Diğer taraftan işgücü istatistiklerine yönelik temel eleştiriler işsizlik oranına odaklanmaktadır. 2022’de yüzde 10,4 olan işsizlik oranı 2023’te yüzde 9,4’e gerilemiş ancak emeğin eksik kullanımına yönelik en kapsamlı gösterge olan atıl işgücü oranı aynı dönemde yüzde 21,3’ten yüzde 22,8’e yükselmiştir. Emeğin eksik kullanımı, Türkiye’nin kronik sorunlarından biri. 2023’te resmi işsizlik oranı azalmış olsa da mevcut düzeyiyle ILO’nun aynı yılda dünyadaki ortalama işsizlik oranı tahmini olan yüzde 5,1’in oldukça üzerinde. Hatta Türkiye yine ILO’nun 185 ülke için sunduğu işsizlik oranı tahminlere göre işsizlik oranının en yüksek olduğu 42. ülke konumundadır. İşsizliği daha çok azaltacak politikalar tasarlamak için işgücü piyasasındaki dinamikleri anlamak önem arz etmektedir.

Bu değerlendirme notunun temel amacı, 2023’te işgücü piyasasında yaşanan gelişmeleri detaylı şekilde incelemektir. TÜİK’in bu konudaki bültenlerinde yer verdiği veriler sınırlı olduğundan 2023’te işgücünde neler oldu sorusuna detaylı cevap vermek için mikro verileri beklemek gerekecek. Ancak özet denebilecek kamuya açık veriler bile istihdam ve işgücüne katılım alanlarında çarpıcı gelişmeler yaşandığını göstermektedir.

Nottaki tüm bulgular iki bölüm altında sunulmuştur. Birinci bölümde işgücü piyasasındaki demografik değişime yönelik bulgular yer almaktadır. Gelirlerdeki artışın yaşam maliyetlerindeki artışın gerisinde kalmasının kadınların ve yaşlıların işgücüne katılımında belirleyici faktörlerden biri olduğu birinci bölümdeki ana bulgudur. İkinci bölümde ise istihdamın sektörel ve bölgesel değişimine odaklanılmıştır. Bu bölümdeki birinci ana bulgu, istihdam artışının ortalama ücreti aşağı çekecek yönde gerçekleştiğidir. İkinci bulgu ise yine yaşam maliyetlerinin kök nedenleri arasında yer aldığını düşündüğümüz, İstanbul’daki sanayi yoğunluğunun başka şehirlere kayıyor olması trendidir.

Değerlendirme notuna buradan ulaşabilirsiniz.