TEPAV Anayasa Çalışma Metinleri-3: "Anayasa'da Yapılan Son Değişiklikler Yargı Bağımsızlığı Endişelerini Gideremedi" Yargı bağımsızlığı ilkesinin hayata geçirilebilmesi için, yasama ve yürütme organlarının yargıyı olumsuz yönde etkilemesine imkan verecek düzenlemelerden kaçınılması gerektiği açıklandı.

ANKARA - TEPAV, yargı bağımsızlığı ilkesinin hayata geçirilebilmesi için, yasama ve yürütme organlarının yargıyı olumsuz yönde etkilemesine imkan verecek düzenlemelerden kaçınılması gerektiğine dikkat çekerek, 2010 yılında yapılan anayasa değişikliklerinin bu konudaki tartışmaları sona erdiremediğini açıkladı.

TEPAV, anayasa konusunda sivil toplumun ve vatandaşın bilgilendirilmesi sürecine katkıda bulunmak amacıyla başlattığı "Anayasa Çalışma Metinleri" serisinin üçüncüsünü yayımladı. Serinin üçüncü metni "Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı" başlığını taşıyor.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.  Dr. Levent Gönenç tarafından kaleme alınan çalışmada "Çeşitli Boyutlarıyla Yargının Bağımsızlığı Kavramı", "Yargının Bağımsızlığının Önemi", "Yargının Bağımsızlığı ve Yargının Tarafsızlığı Arasındaki İlişki", "Yargının Tarafsızlığının Önemi", "Yargıçların Sorumluluğu veya Yargının Hesap Verebilirliği", "'Doğal Yargıç' İlkesi ve Yargının Bağımsızlığı", "Yargı Bağımsızlığına İlişkin Temel İlkeler, Kurumlar ve Uygulamalar"  konuları işlendi.

Çalışmada, yargı bağımsızlığı kavramının çeşitli boyutlarıyla incelenebileceğine dikkat çekilerek, şöyle denildi:

"Bu bağlamda ilk olarak, yargıya olası etki ve müdahalelerin kaynağına göre, yargı organını diğer devlet organlarına karşı bağımsızlığına odaklanan 'dış bağımsızlık ile yargıçların aynı  veya üst düzeydeki meslektaşlarının etkilerine maruz kalmamaları anlamına gelen 'iç bağımsızlık' arasındaki ayrıma dikkat çekilebilir. Bir başka ayrım, yargıya olası etki ve müdahalelerin hedefine göre yapılabilir. Buna gör, yargıçların teker teker 'bireysel bağımsızlığı' ile bir bütün olarak yargı organının 'kurumsal bağımsızlığı'ndan söz edilebilir. Bu ayrımlar bağlamında, yargının tüm etki ve müdahalelerden tamamıyla korunmasının mümkün olmadığının altı çizilmektedir. Burada önemli olan, yargının 'uygunsuz' müdahalelerden korunmasıdır."

Çalışmada, günümüzde yargının bağımsızlığının sadece hukuk devleti ilkesi veya temel hak ve özgürlüklerin korunması açısından değil, siyasal ve sosyal başka alanlar, örneğin ekonomik büyüme gibi gelişme göstergeleri açısından da önem taşıdığı vurgulandı. Yargı bağımsızlığı ilkesinin hayata geçirilebilmesi için, yargıç adaylarının nitelikleri, yargıçların atanmaları, yükseltilmeleri, tayinleri ve nakilleri, görev süreleri ve özlük hakları konularının hassasiyet taşıdığına dikkat çekilen çalışmada, "Bu konularda, yasama ve yürütme organlarının yargıyı olumsuz yönde etkilemesine imkan verecek düzenlemelerden kaçınılması gerekir" denildi.