TEPAV ve EastWest Enstitüsü’nden Afganistan Çalıştayı… TOBB başkanı Hisarcıklıoğlu: “Afganistan’ın kalkınması ve normalleşmesi için ciddi projeler yürütüyoruz”

İSTANBUL- TEPAV ve EastWest Enstitüsü tarafından düzenlenen Afganistan Çalıştayı TOBB İstanbul Hizmet Binası’nda gerçekleştirildi. Çalıştayı’na katılan TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, “Afganistan’ın kalkınması ve normalleşmesi için ciddi projeler yürütüyoruz.” dedi.​

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu konuşmasında, bu toplantıyı düzenledikleri için TEPAV’a ve EastWest Enstitüsü’ne teşekkür ederek, “Açıkçası, Abu Dabi sürecini ilk duyduğumda çok heyecanlandım. Çünkü hem ülke olarak, hem de Türk özel sektörünün çatı kuruluşu olan TOBB olarak Afganistan bizim öncelikli politikalarımız arasında. Afganistan’ın kalkınması ve normalleşmesi için ciddi projeler yürütüyoruz. Benzer bakış açılarından dolayı, EastWest Enstitüsünün çalışmaları bizim için önem kazanıyor” dedi.

Ülkelerin tek başına zenginleşmesi ve istikrara kavuşmasının sürdürülebilir olmadığını bildiklerini belirten Hisarcıklıoğlu, “Sürdürülebilir olan, bölgelerin topyekün kalkınması ve istikrara kavuşmasıdır. Nitekim Avrupa Birliği dahil pek çok bölgesel işbirliği anlaşmasının, ortaklığın altında yatan temel neden budur. İşte Afganistan’ın istikrara kavuşması, Afganlı kardeşlerimizin zenginleşmesi de; tüm bu coğrafyanın istikrar ve zenginliği açısından çok önemlidir” şeklinde konuştu.

-“Afganistan’ın en büyük potansiyeli halkının meşhur ‘Afgan cesaretidir’”

Aralık ayında askeri birliklerin de çekilmesiyle birlikte, Afganistan’ın hızla normalleşmesi ve kalkınma dönemine girmesi gerektiğine dikkat çeken Hisarcıklıoğlu şöyle devam etti:

“Barış ve huzurun gelişmesiyle Afganistan’ın müthiş imkanları da ortaya çıkacak. Özellikle ilk etapta tarım, enerji, madencilik alanlarında çok büyük potansiyel var. Türkmenistan’dan başlayıp Afganistan ve Pakistan üzerinden Hindistan’a devam eden TAPI gaz boru hattı ve CASA1000 elektrik şebeke hattı gibi iki önemli enerji projesi üzerindeki çalışmalar sürüyor.

Diğer taraftan 3 trilyon Dolar değerinde işlenmemiş kömür, demir, bakır, lityum, altın varlığı atıl duruyor. Ama aslında Afganistan’ın en büyük potansiyeli, en büyük hazinesi halkının meşhur “Afgan cesaretidir”.

Çünkü biz kalkınmada, girişimcilikte cesaretin ne kadar önemli olduğunu bizzat yaşadık. Bizim özel sektöre, yatırıma ve ticarete dayalı zenginleşme hikayemiz sadece 30 yıl önce başladı. O dönemdeki Başbakanımız Rahmetli Turgut Özal kapalı ekonomisi olan Türkiye’yi dışa açtı ve Türkiye’yi dünya ile rekabete zorladı.

O dönemde pek çok kişi kendisini anlamadı. Ama asıl yapmaya çalıştığı şey Türk insanının içindeki girişimci ruhu ortaya çıkarmaktı. Bizlere ‘siz bu işi yapabilirsiniz’ dedi, cesaret verdi. Ve biz bu cesaretle yola çıktık. Üretimi, ihracatı ve dünya ile rekabet etmeyi öğrendik ve zenginleşmeye başladık”.

-“Bu coğrafyada özel sektörle zenginleşebilmiş tek ülkeyiz”

Hisarcıklıoğlu  Türkiye’nin Çin ile İtalya arasındaki bölgede sanayi devi haline gelerek, dünyanın 17., Avrupa’nınsa 7. büyük ekonomisi olduğunu ve bunları 30 yıl içinde başardığını ifade ederek şöyle konuştu:

“Bu coğrafyada petrolü ve doğalgazı olmadan, özel sektörle zenginleşebilmiş tek ülkeyiz. İşte Afganistan’a aktarılması gereken sadece yatırımlar değil, bu kalkınma tecrübesidir. Ben tecrübe aktarıldığı takdirde Afgan halkının, kendilerine özgü cesareti müthiş bir girişimcilik potansiyeli taşıdığına inanıyorum. İşte asıl zenginleşme de o zaman başlayabilir.

Biz gerek yatırımlarla, gerekse yürüttüğümüz projelerle işte bu tecrübeyi coğrafyamızdaki kardeşlerimize aktarmaya çalışıyoruz. Şu an Afganistan’da 70 civarında Türk firması var. Toplam 4,6 milyar dolarlık projeye imza attılar. Bir taraftan yatırım yaparken diğer taraftan tecrübelerini oraya aktarıyorlar”.

Hisarcıklıoğlu, TOBB’un da kendi tecrübelerini aktardığını, TOBB olarak İslam Kalkınma Bankası ile işbirliği içinde, 57 İslam ülkesini ve Afganistan Odalar Birliği’ni eğittiklerini, özel sektörün yapılanması ve özel sektörün gelişmesi için verecekleri hizmetler noktasında eğitim vermek üzere, her yıl kendilerini TOBB’da misafir ettiklerini söyledi.

-TOBB’un yürüttüğü projeler

Bölge ülkelerde ciddi projeler yürüttüklerini hatırlatan Hisarcıklıoğlu şöyle devam etti: “Ankara Forumu kapsamında Filistin’de bir sanayi bölgesi inşa projemiz var. Bu projede adım adım ilerliyoruz. İnşallah 5 bin Filistinliye iş imkanı sağlayacak ve dünyanın tüm ülkelerinden yatırımcı çekecek sanayi bölgesini Cenin’de kuruyoruz. Böylece Türkiye’nin sanayileşmesinin ana unsuru olan “sanayi bölgesi” tecrübemizi aktarıyoruz.

Filistin’deki bu projenin hemen ardından Afganistan-Pakistan bölgesi için de bir proje başlattık. Afganistan ve Pakistan’dan gelen taleple, İstanbul Forumunu oluşturduk. İstanbul Forumu kapsamında, Pakistan’ı ve bağlantı hatları ile Afganistan’ı Avrupa’ya tren yolu ile bağlayacak İstanbul-İslamabad demiryolu projesi üzerinde çalışıyoruz. Yani Avrupa ile bu bölge arasında doğrudan bir ticari hat kurmayı hedefliyoruz.

Bunu niye yapıyoruz? Çünkü bölge ile dünya ile entegre olmadan, ticaret yollarını açmadan zenginleşme olmaz. İşte biz bu tren hattı ile Afganistan’a can damarı açmayı düşünüyoruz. Bu projeye bölgedeki diğer ülkeleri, Türk Cumhuriyetlerini de dahil ediyoruz. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı çerçevesinde bu ülkelerle müzakereler yapıyoruz.

Diğer taraftan da bu ülkelerin gümrük mevzuatlarının uyumlaştırılması için çalışmalar yapıyoruz. Diğer yandan bölgede ticaretin artması için kara gümrük kapılarının modernizasyonu konusunda çalışıyoruz. Bunun ilk tecrübesini kendi ülkemizde yaptık.

TOBB olarak, Türkiye’nin kara sınır kapılarının modernizasyonunu üstlendik. Bu kapsamda Ülkemizin batısında ve doğusundaki 7 sınır kapımızı modernize ettik. 4 tanesinin modernizasyonuna devam ediyoruz. TOBB olarak bu işe tam 445 milyon dolarlık yatırımı bizzat biz yaptık. Birleşmiş Milletler “sınır geçişlerinde en iyi uygulamalar” raporunu yayınladı. Bu raporda kara sınır geçişlerini hızlı ve güvenli hale getirmek isteyen ülkelere bizim projemizi örnek gösterdi. İşte şimdi biz bu tecrübeyi bölgeye aktarmaya çalışıyoruz.

Bu kapsamda İran’la ve Türkmenistan’la görüşmelere devam ediyoruz. Amacımız bütün bu ülkelerdeki sınır kapılarının modernize edilerek, bölge ticaretine katkı sunmak. Çünkü şunu çok iyi biliyoruz. Komşusu ile ticaret yapamayan dünya ile de ticaret yapamaz.

Yine aynı şekilde Birleşmiş milletlerin küresel ticareti kolaylaştırmak ve hızlandırmak için ortaya koyduğu TIR sözleşmesi kapsamına Afganistan’ın da dahil olması için büyük çaba harcadık. Tır sözleşmesinin tüm dünyadaki en büyük ortağı olan TOBB olarak tüm tecrübemizi Afganistan’a aktardık. Afganistan’ın sisteme dahil olmasında önemli görev üstlendik”.

Bu projelerin tamamının Afganistan’ın kalkınma sürecinde de çok önemli rol oynayacağını ifade eden Hisarcıklıoğlu, TOBB olarak bu coğrafyadaki en önemli tecrübeye sahip özel sektörün temsilcisi olduklarını ve bu tecrübelerini bölge ülkelerine aktarmak için büyük çaba harcadıklarını söyledi.

Hisarcıklıoğlu, bu kapsamda Afganistan’ın hem tarihi, hem siyasi hem de ekonomik olarak çok önemli olduğunu vurgulayarak, “Afganistan’ın kalkınması bizim için çok önemli. Biz bu kalkınma hamlesine destek verecek her yaklaşımı destekleriz. Bu çalıştayın bu anlamda çok önemli olduğunu düşünüyorum” dedi.

-Büyükelçi Fleischer

EastWest Enstitüsü Başkan Yardımcısı Büyükelçi Martin Fleischer da, bir projenin ancak yerel ortaklarıyla başarılı olabileceğini vurguladı.

Türkiye’nin komşuları gibi yeraltı kaynakları olmayan bir ülke olduğunu ifade eden Fleischer, Türk iş adamlarının başarıyı, cesaret, zeka ve girişimcilik ile sağladığını söyledi.

Bütün kariyeri boyunca özel sektörle ilişkilerine çok dikkat ettiğini anlatan Büyükelçi Fleischer, Afganistan çalıştayının bölge için çok önemli olduğunu ve bu projede ortak olmaktan gurur duyduğunu ifade etti.

Fleischer, güvenliğin ekonomik kalkınma olmadan sağlanamayacağını bildiklerini, Afganistan’da da Irak’taki gibi bir gelişmenin olmaması için her şeyi yapmak gerektiğini söyledi.

Afganistan’da İş Ortamı Paneli…

Çalıştay kapsamında, Türk müteahhitlerin Afganistan’daki deneyimlerini değerlendiren bir panel gerçekleştirildi. “Doing Business in Afghanistan: The Experience of Turkish Construction Companies in Afghanistan” adlı panele Afgan-Türk İş Konseyi başkanı Cihan Candemir, Aydeniz İnşaat Afganistan Koordinatörü Ersin Nalbantoğlu, Zafer İnşaat Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İbrahim Seyfittinoğlu ve Yenigün İnşaat Koordinatörü Haluk Telkenaroğlu katıldı.

TEPAV Program Yöneticisi Ozan Acar’ın Türk müteahhitlik sektörünün yurtdışı başarılarını değerlendirdiği panelde, Afganistan’da iş ortamının gelişmesinin önündeki engeller ve çözüm önerileri masaya yatırıldı.