Değerlendirme Notu / Celal Can Özatay

"Bali Bakanlar Toplantısı öncesinde toplantı sonuçlarına ilişkin beklentiler asgari düzeydeydi. 2001 yılında başlayan Doha Turunda üye ülkeler arasında hiçbir konuda tam bir uzlaşıya varılamamış olması Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)’nün etkinliğinin sorgulanmasına yol açmıştı. Dünya ticaretinde ekonomik blokların ön plana çıkmaya başladığı bölgesel (regional) ticaret anlaşmaları, çok taraflı (multilateral) arayışlardan daha fazla gündeme geliyordu. Çok taraflı ticaret düzeninde 1994’te Uruguay Turunun tamamlanmasından bu yana kapsamlı bir iyileştirilme yapılamaması çok taraflı ticaret sistemine olan inancın her geçen gün azalmasına sebep oluyordu. Bu nedenlerle ciddi gelişmelerle sonuçlanması beklenmemekle beraber Bakanlar Toplantısında kısıtlı da olsa bir anlaşmaya varılması, gerek küresel ticaret sistemi için gerek DTÖ’nün güvenilirliği için önem taşımaktaydı.

Toplantıdan beklentilerin asgari düzeyde olması nedeniyle önceki müzakere süreçlerinde mesafe kat edilen ve olgunlaşan az sayıdaki hususun 'erken hasat' şeklinde sonuçlandırılması bekleniyordu. Doha Turunda ele alınan temel konularda kapsamlı ilerleme sağlanamayacak olsa dahi en azından belirlenen dar gündem maddeleri üzerinden çalışılıp sonuca varılarak turun geleceği için umutların yeşermesi isteniyordu. Toplantı öncesinde, müzakere konuları üç ana başlık altında toplanmıştır: Ticaretin kolaylaştırılması, tarım ve kalkınma. Bunlara ek olarak önceden kararlaştırılan Yemen’in 160’ıncı üye olarak DTÖ’ye katılımı, toplantıda resmiyet kazanacaktı..."