Değerlendirme Notu / Bozkurt Aran

Avrupa Birliği Başkanı Jean-Claude JUNCKER ile ABD Başkanı Donald TRUMP’ın 25 Temmuz 2018 tarihinde Washington’da yaptıkları basın toplantısı, küresel ticaretin kaçınılmaz şekilde bir çatışma ortamına sürüklenmesinden endişe edenler bakımından nispi bir rahatlama sağladı. Başkan Trump seçim döneminde vaat ettiği korumacı tavrını görevi üstlendikten hemen sonra uygulamaya başladı. Hamleleri ile ABD;

• Çamaşır makinesi ve güneş panellerinde  (Ekim 2017) Çin’i,
• Demir-çelik ve alüminyum ithalatı konusunda ise (Nisan 2017) AB, Kanada, Çin, Türkiye, Japonya, Rusya, Güney Kore, Brezilya’yı,
• Fikri mülkiyetin korunmasına yönelik  (Ağustos 2017) Çin’i ve
• Otomobil ve oto parçalarına ilişkin temelde (Mayıs 2018) AB, Kanada, Japonya, Meksika’yı hedefleyen süreci başlattı.

Gerçekten Başkan Trump’ın dört cephede başlattığı hamlelerin ikisi AB’yi yakından ilgilendiriyor. Demir-çelik ve alüminyum konusunda Başkan Trump ilk önce AB’ye tanıdığı muafiyet uygulamasını sonradan kaldırdı. Öte yandan özellikle otomobil ve oto parçaları ihracatına ilave vergiler konulması amacıyla başlatılan soruşturmalar AB’de ve özelikle Almanya’da ciddi olarak endişe yarattı. ABD’nin gümrük vergisi artışına gitmesi durumunda buna karşılık verileceği ilan edildi. Nitekim AB Ticaret Temsilcisi Malmström AB’nin ihraç ürünleri ile uygulamalarına aynen karşılık vereceğini açıkladı ve uygulamaya da başladı. Başkan Trump bu dönemde ticaret açığını savunma konularını ilişkilendirerek AB’ye bu alanda baskı yapmaya devam etti.

Başkan Juncker’in Washington ziyareti her türlü sonuca açık bir ziyaret olarak başladı. Hatta toplantı öncesinde Başkan Trump’ın sosyal medya aracılığı ile yaptığı “aldatılmak”, “soyulmak”, “gümrük tarifeleri harikadır”, “AB… (ekonomik bakımından) düşman” ifadelerinin yer aldığı mesajları olumsuz bir hava da yaratmıştı. Juncker ve Trump görüşmesi, tarafların farklı önceliklerle başladığı ilginç bir temas olarak tanımlandı. ABD öncelikle AB ile olan ticaret açığının kapatılmasını (bkz. Tablo) ve bunu sağlamak için de ticari engellerin kaldırılmasını ve özellikle düzenleyici kurallarda AB’nin değişiklik yapmasını amaçlıyordu. AB tarafı ise ABD’nin sürekli olarak yaptığı gümrük vergilerini arttırmak tehdidine sonlandırmayı öncelikli konu olarak ele alıyordu.

Ancak Beyaz Saray’da sürpriz olarak yaptıkları basın toplantısı ile görüşmelerin başarı ile tamamlandığını ve bir “anlaşmaya” (deal) varıldığı belirtildi.  Ayrıca ortak bir açıklama metni de dağıtıldı.

Değerlendirme notuna erişmek için tıklayınız.