Karşılaştırmalı Olarak Türkiye’de Kadın Dostu İlçeler  

ANKARA- Toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik politikaların geliştirilmesine katkı sunmak amacıyla; TEPAV ekibi tarafından “Karşılaştırmalı Olarak Türkiye’de Kadın Dostu İlçeler” raporu hazırlandı. Raporda “Kadın dostu ilçeler”, kadınların yerel hizmetlere, istihdam olanaklarına ve yerel yönetimlerin planlama ve karar alma süreçlerine katılımını sağlayarak erkekler ile birlikte kent yaşamın tüm alanlarında eşit bir biçimde yer almasını destekleyen ilçeler olarak tanımlandı.

Raporda ilçeler düzeyinde kadına yönelik politikaların ve algının sayısal olarak araştırılması için i) kamuoyu algısının takibine yönelik olarak Twitter üzerinden derlenen sosyal medya paylaşımları, ii) yerel yönetim birimlerinden olan belediyelerin (il belediyeleri ve ilçe belediyeleri) 2015-2019 yılları için hazırlamış oldukları Stratejik Planlar, incelendi. Toplumun farklı kesimlerinde kadına yönelik algının analiz edilmesi için, bahsedilen kaynaklar üzerinden öncelikle metinlerin derlenmesi ve sonrasında metin madenciliği yöntemleri, ilgili yapay zekâ ve makine öğrenmesi araçlarından faydalanıldı.

Kamuoyu algısının takibine yönelik olarak Türkiye’de 100 bin ve üzeri nüfusa sahip olup Türkiye nüfusunun yüzde 75’inin yaşadığı 224 ilçe ismi, Twitter üzerinden “kadın” kelimesi ile birlikte arandı. Web kazıma (web scraping) yöntemi ile 2008 yılı Ekim ayı ve 2019 yılı Şubat ayı arasındaki dönemde, toplamda 77 bin 910 adet tweet derlendi. Tweetlerin içerikleri duygu durumlarına göre kategorilendirildiğinde ilçelere ait içeriklerin yüzde 71’inin pozitif olduğu, bazı ilçelerde ise pozitif içeriklerin oranının yüzde 99’a kadar çıkabildiği görüldü.

Nüfusu 100 bin ve üzerinde olup, stratejik planlarına erişilebilen ve Türkiye nüfusunun yüzde 60'ına ev sahipliği yapan 160 ilçeye ait stratejik planların derlenmesi üzerine; ilk etapta 2 milyon 744 bin 869 adet kelimeden oluşan bir veri seti oluşturuldu. Metin içerisindeki kelimelerin dağılımının daha sağlıklı olarak analiz edilmesi için veri seti üzerinden metin madenciliği araçlarının kullanımı ile tüm kelimelerin küçük harflere dönüştürülmesi, noktalama işaretlerinin, sayısal değerlerin ve görsel içeriklerin temizlenmesi işlemleri uygulandı. Nihai olarak, 160 belediyeye ait stratejik planlar üzerinden derlenen toplamda 2 milyon 770 bin 605 adet kelimenin yer aldığı bir veri seti derlenerek; 160 belediyenin stratejik planlarında “kadın” kelimesi tarandı ve bu kelimenin ne kadar sıklıkla ve hangi kontekstlerde ilçe metinlerinde kullanıldığı incelendi.

KAMUOYU ALGISINDA KADIN KOLLARININ FAALİYETLERİ POZİTİF ALGIYA DESTEK VERDİ

Kamuoyu algısının takibine yönelik Twitter üzerinden derlenen paylaşımlara göre “kadın” kelimesi ile birlikte en çok tweetlerde geçen ilk 10 ilçe Alaşehir (Manisa), Nusaybin (Mardin), Çarşamba (Samsun), Suruç (Şanlıurfa) Sur (Diyarbakır), Beşiktaş (İstanbul), Soma (Manisa), Yüksekova (Hakkari), Midyat (Mardin) ve Cizre (Şırnak) şeklinde sıralandı. Tweetlerin içerikleri duygu durumlarına göre kategorilendirildiğinde ilçelere ait içeriklerin yüzde 71’inin pozitif olduğu, bazı ilçelerde ise pozitif içeriklerin yüzde 99’a kadar çıkabildiği görüldü. En pozitif içeriklere sahip ilçelerin ise Onikişubat (Kahramanmaraş), Yüreğir (Adana), Altıeylül (Balıkesir), Merkezefendi (Denizli), Dulkadiroğlu (Kahramanmaraş), Eyyübiye (Şanlıurfa), Yenimahalle (Ankara), Karaköprü (Şanlıurfa), Şehitkamil (Gaziantep) ve Haliliye (Şanlıurfa) şeklinde sıralandığı tespit edildi. Twitter’de kadın kelimesinin yer aldığı tweetlerin, belediyeler ve siyasi partiler gibi yerelde faaliyet gösteren farklı kurum ve kuruluşlarının “kadın kollarının” faaliyetlerine yönelik paylaşımlardan oluştuğu bulgusuna erişildi.

BELEDİYELERİN STRATEJİK PLANLARINDA “KADIN”

Stratejik planlar kapsamında kadın kelimesine plan içerisinde en çok yer veren ilk 10 ilçe; Bağlar (Diyarbakır), Merkez (Batman), Kayapınar (Diyarbakır), İpekyolu (Van), Yüreğir (Adana), Kadıköy (İstanbul), Maltepe (İstanbul), Avcılar (İstanbul), Yıldırım (Bursa) ve Yenişehir (Diyarbakır) şeklinde sıralandı. İncelenen 160 stratejik planın her biri, kadın kelimesine en az bir kez yer vermiş olmakla beraber kadın kelimesine stratejilerinde en az yer veren 10 ilçe; Karatay (Konya), Merkez (Osmaniye), Altıeylül (Balıkesir), Dulkadiroğlu (Kahramanmaraş), Merkez (Amasya), Merkez (Kütahya), Merkez (Tokat), Sarıçam (Adana), Yenişehir (Mersin), Kemalpaşa (İzmir), Körfez (Kocaeli), Meram (Konya) ve Şehitkamil (Gaziantep) olarak belirlendi. Sıralamada ilk 10’da yer alan ilçelerin stratejik planlarında kadınlara yönelik geliştirilmiş oldukları politikalar ayrıca değerlendirildi.

Şekil 1 Tweetlerde kadın kelimesi ne kadar yer alıyor? İlçe haritası

Kaynak: Twitter, TÜİK, TEPAV analizleri

Tablo 1 Tweetlerde kadın kelimesi ne kadar yer alıyor? İlk 10 ilçe

Kaynak: Twitter, TÜİK, TEPAV analizleri
Not: Stratejik Planlara göre gerçekleştirilen sıralamada ilk 10’da da olan ilçeler koyu mavi, son 10’da olan ilçeler kırmızı ile renklendirilmiştir.
Not: Duygu durumu analizlerinde gerçekleştirilen makine öğrenmesi işleminin beraberinde getirdiği hata payı da gözetilerek gözlem sayısı 100 ve üzerinde olan ilçeler üzerinden “pozitif içerik oranı” sıralanmıştır.

Şekil 2: En pozitif içeriğe sahip ilçenin tweetlernde kadın kelimesi ile geçen ikili kelime bulutları (n-grams)

Kaynak: Twitter, TÜİK, TEPAV analizleri

Şekil 3 Belediyelerin Stratejik Planlarında kadın kelimesi ne kadar yer alıyor? İlçe haritası

Kaynak: T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Kurumsal Stratejik Planlama ve Performans Programı Dairesi Başkanlığı, ilçe ve il belediyelerinin web siteleri, TÜİK, TEPAV analizleri

Tablo 2 Belediyelerin Stratejik Planlarında kadın kelimesi ne kadar yer alıyor? İlk 10 ve son 10 ilçe

Kaynak: T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Kurumsal Stratejik Planlama ve Performans Programı Dairesi Başkanlığı, ilçe ve il belediyelerinin web siteleri, TÜİK, TEPAV analizleri
Not: Pay ve değer açısından gerçekleştirilen sıralamaların ikisinde de yer alan ilçeler koyu mavi ile renklendirilmiştir.

Karşılaştırmalı Olarak Türkiye’de Kadın Dostu İlçeler raporuna erişmek için tıklayınız.