“Enerjide Ne Oluyor? Arz Güvenliği ve Fiyat Krizi” Dünya Gazetesi tarafından düzenlenen “Enerjide Ne Oluyor? Arz Güvenliği ve Fiyat Krizi” başlıklı webinar Güven Sak'ın da katılımıyla 2 Şubat 2022, Çarşamba günü çevrim içi olarak gerçekleşti.

Dünya Gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünü üstlendiği “Enerjide Ne Oluyor? Arz Güvenliği ve Fiyat Krizi” başlıklı webinar, TEPAV Kurucu Direktörü Güven Sak, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu Başkanı Memiş Kütükçü, BOTAŞ Eski Doğalgaz Daire Başkanı Ali Arif Aktürk ve GazDay Danışmanlık Genel Müdürü Mehmet Doğan’ın katılımıyla 2 Şubat 2022, Çarşamba günü çevrim içi olarak gerçekleştirildi.

Hakan Güldağ’ın hem enerji talebinde tarihi rekorların kırıldığı, hem de enerji krizinin yaşandığı olağanüstü bir dönemden geçildiğine, ayriyeten de üretici kesimin zor günler yaşadığına dikkat çeken açılış konuşmasının ardından, enerji krizinin nedenlerini, olası sonuçlarını, alınması gereken önlemleri konuşmak üzere sözü konuşmacılara bıraktı.

Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin (TEİAŞ) planlı elektrik kesintisi yaptığını ve OSB’lerin TEİAŞ ile kesintiyi kendi içlerinde bölgelere yaydığını belirten OSBÜK Başkanı Memiş Kütükçü, önceliklerini planlamaya verdiklerini ve bu boyutta bir sıkıntıyla daha önce karşı karşıya kalmadıklarını ifade etti. Üretimde kayıpların olduğunu ama kayıplar haricinde sanayicilerin elektrik kesintisine dinamik bir şekilde uyum sağladıklarını ve süreçten sıkıntısız çıktıklarını aktardı. Lakin doğalgaz kesintisi farklı bir boyut ihtiva ettiğinden dolayı güçlük çektiklerini ve üretiminde doğalgaz kullananların bunu yönetirken zorlandığından bahsetti.

GazDay Genel Müdürü Mehmet Doğan ise, İran’ın doğalgazı kestiğini ve kışa göre planlama yapılmayıp, talep tahmininde hata yapıldığının altını çizerek sözlerine başladı. İletim sistemlerimizin yetersizlikleri olduğunu, Silivri deposunun tam dolu olmadığını ve kesintilerde BOTAŞ’ın TEİAŞ gibi bölgesel planlama yapmadığını vurguladı. Türkiye’nin artık kumda oynamadığını ve kesintiler nedeniyle yabancı yatırımcıya geri dönülemez bir hasar verildiğini belirterek konunun ciddiyetine dikkat çekti.

Mehmet Doğan’ın sözlerine katılan ve Türkiye’nin küresel değer zincirinin önemli bir parçası olduğunu belirten TEPAV Kurucu Direktörü Güven Sak, şeffaflık hassasiyetinin altını çizdi. Kesintilerin arz kısıtı yarattığını ve bunun fiyatlar üzerinde yeni bir baskı getirme ihtimalinden bahseden Sak, Çin’den ayrılacak şirketlerin Türkiye tercihlerinde düşüş olabileceğinin de altını çizdi. Plansız ve önceden belli olmayan kesintilerin negatif etkilerini hemen görmenin mümkün olduğunu da sözlerine ekledi. Bugüne kadar yapılan hatalar nereden kaynaklanıyorsa bunların yapılmaması ve daha çok açıklama yapılıp, şeffaflık üzerinde durulması gerektiğinin tekrardan altını çizerek sözlerini tamamladı.

Sübvansiyonlar ile bu sisteminin sürdürülmesinin imkânı olmadığını ve arz-talep dengesinin fiyatlara yansıması gerektiğini vurgulayarak sözlerine başlayan BOTAŞ Eski Doğalgaz Daire Başkanı Ali Arif Aktürk, sistemin krizden etkilenmemesi için tam serbestleşip, bütünsel düşünmemiz gerektiğini ifade etti. Yapılacak sübvansiyonların BOTAŞ’ın bütçesinden değil, genel bütçeden yapılmasının önemini belirterek sözlerini tamamladı.

Etkinliğin ikinci kısmında konuşmacılar Güldağ’ın sorduğu soruları yanıtlamaya devam etti. Kütükçü, genel kesinti yapılmamasının nedenini siyasi bir karar olarak değerlendirdi. Bu duruma bir daha düşmemek için neler yapılması gerektiğinin önemli olduğunu vurguladıktan sonra, katılımcı ve şeffaf anlayışın sorumluluğu paylaştıran bir etken olduğunu belirtti. Elektrik ve gaz kesintisinin ülke içerisinde gezdirilip, sınırlı kesintilerle bu sürecin daha etkin yönetilebileceğinin de altını çizdi. Türkiye’nin enerjide arz güvenliğinin tartışıldığı bir ülke konumundan ivedilikle çıkması gerektiğini belirten Kütükçü, ihracatın ivmelendiği böylesi bir dönemde riske yer vermeyecek bir enerji yönetimine ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti.

Güven Sak, planlamanın ne kadar önemli olduğunu aktardıktan sonra yeşil dönüşüme dair ayrıntılı bir plana ve enerji hususunda acil bir eylem planına ihtiyaç olduğunu açıkladı. Enerji tedarik eden kurumların müşterilerini tanıması gerektiğini ve kesinti planlamasını buna göre yapması gerektiğine de dikkat çekti. İçinde olduğumuz dönemin özelliklerini düşünüp, en çok enerji kullanan sektörlerin AB’nin sınırda karbon düzenlemesine tâbi olan sektörler olduğunu belirtti. Sanayici için öngörülebilirliğin çok kıymetli olduğunun altını çizen Sak, önümüzdeki dönemde enerji geçişi için yoğun kamu yatırımlarının planlanmasının elzem olduğunu vurguladı.

Şeffaflığın doğalgaz fiyatlarında etkili olduğunu belirten Doğan, şeffaflık kısmının Türkiye’de eksik olduğunu ve bunun çok zararlı olduğunu sözlerine ekledi. Elde veri olmadığı için yabancıların yaptığı suçlamalara karşı savunma yapmalarının zorlaştığını belirtti. 7-17 Şubat 2022 tarihlerinin soğuk hava dalgasından dolayı kritik olduğunu, herkesin teyakkuzda olması gerektiğine dikkat çeken Doğan, İran’ın gazı kesmesiyle Türkiye’nin kritik bir zaman yaşayabileceğini de sözlerine ekledi.

TANAP ve TürkAkım’dan Avrupa’ya gaz akarken Türkiye’nin enerjisinin kesik olduğunu vurgulayan Aktürk ise, sanayicinin bedelini ödemek istese bile gaz bulamadığını ve Avrupa’dan bedeli karşılığında gaz ve elektrik alınabilmesi için hukuki engellerin kalkması gerektiğinin altını çizdi. Aktürk, depolama kapasitelerinin artması gerektiğini, bu ek maliyetin de tüketici tarifelerine yansıtılması gerektiğini vurguladı. Aktürk, Türkiye’nin LNG fiyatlarına güvenip, doğalgaz fiyatları düşükken anlaşma yapmadığı için sonrasında yüksek fiyattan anlaşma yapmak zorunda kaldığı tespitinde bulunarak sözlerini tamamladı.

Etkinlik konuşmacıların katılımcılardan gelen soruları yanıtlamasının ardından sonlandı.

Etkinliği izlemek için tıklayınız.