“Doğu Akdeniz’de iklim değişikliği yeni iş birlikleri gerektiriyor” “Doğu Akdeniz İklim Değişikliği: Yenilenebilir Enerjiye Dayalı Düşük Karbon Ekonomisine Yeşil Geçiş” başlıklı toplantıda iklim değişikliği konusunda değerli isimleri bir araya getiren TEPAV, Doğu Akdeniz’deki ülkelerin mevcut durumlarını ve yapılabilecek muhtemel iş birliklerini değerlendirdi.

“Doğu Akdeniz İklim Değişikliği: Yenilenebilir Enerjiye Dayalı Düşük Karbon Ekonomisine Yeşil Geçiş” başlıklı toplantı 6 Ekim 2023 Cuma günü TEPAV’ın ev sahipliğinde gerçekleştirildi.

Kamu kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının yoğun ilgi gösterdiği toplantıya akademisyenler, bakanlıkların ilgili temsilcileriyle ticaret ve sanayi odalarının üst düzey yetkilileri katıldı. Toplantıda Doğu Akdeniz’deki ülkelerin iklim değişikliği konusunda mevcut durumları ve Türkiye’nin sorunlarıyla yapılması gerekenler istişare edildi.

TEPAV Kurucu Direktörü Prof. Dr. Güven Sak’ın açılış konuşmasını yaptığı toplantı, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) İklim ve Çevre Sektörleri Kıdemli Proje Yöneticisi Zeren Erik Yaşar, TEPAV Ticaret Çalışmaları Merkezi Direktörü Büyükelçi Bozkurt Aran ve TEPAV Dış Politika Programı Direktörü Gülru Gezer’in moderatörlüklerini üstlendiği üç panel ile devam etti.

“İklim Değişikliğine Karşı Atılan Adımlar ve Doğu Akdeniz’in Durumu” başlıklı ilk panelde, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Genel Sekreteri Doç. Dr. Çiğdem Nas ve Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFİA) Kurucu Direktörü Bengisu Özenç; ardından düzenlenen “İklim Değişikliğine Karşı Ülkelerin İyi Uygulama Örnekleri” başlıklı ikinci panelde Akdeniz Uygulama ve Araştırma Merkezi Direktörü Prof. Dr. Emre İşeri, İklim Değişikliği Politikaları Uzmanı Gamze Çelikyılmaz ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burak Büyükcivelek ve “Türkiye’ye Genel Bakış ve Yapılması Gerekenler” başlıklı üçüncü ve son panelde ise T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Abdulkadir Bektaş, SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü ve YASED Ekonomi Araştırmaları Direktörü Ayşegül Düşündere konuşmacı olarak yer aldılar.

Aşırı sıcak dalgalar artabilir

İklim değişikliğinden kaynaklı küresel sıcaklıkların artacağı ve özellikle Doğu Akdeniz’de doğal kaynakların tehdit altında olduğuna dikkat çekilen ilk panelde, Akdeniz İklim Değişikliği ve Çevre Değişiklikleri Uzmanları Ağı’nın 2020 yılında yayımlamış olduğu rapordan örnekler gösterilerek yakın zamanda siyasi ve ekonomik önlemlerin alınmadığı takdirde aşırı sıcak dalgaların artacağı belirtildi. 4 Temmuz 2023 tarihinde dünya genelinde küresel ortalama sıcaklığın 17,23 °C’yi bularak yeni bir rekor kırmasının aşırı sıcaklara bir işaret olduğu da vurgulandı.

Doğu Akdeniz’de yeni bir iş birliği anlayışına ihtiyaç var

Söz konusu panelde, iklim değişikliği gündemi ve denizlerde artan kirlilik ile birlikte bölgedeki eski anlaşmazlıkları aşan bütüncül, yeni bir işbirliği anlayışına sahip olunması gerektiğinin altı çizildi. Halen iş birliğini zorlaştıran donmuş ihtilafların önüne geçmek için de tüm Akdeniz ülkelerinin güven artırıcı bir önlem olarak ortak bir koordinasyonla hareket etmesi gerektiği kaydedildi.

Enerji-su-gıda üçgeni sürdürülebilir olmalı

İklim değişikliği konusunda enerji, su ve gıda konularında sürdürülebilirliğin sağlanması ve özellikle sürdürülebilir tarım konusunda yerel çözümler ve iş birlikleri oluşturulması gerektiği ifade edilen ikinci panelde, iş birlikleri ve farkındalığın artmasıyla ekonominin araç olarak görüldüğü ve toplum ile hükümetin çevresel konulara odaklanmasının önemli olduğu belirtildi.

Türkiye’nin büyüme ve refahından ödün verilmeden ekonomi karbonsuzlaştırabilir

Üçüncü ve son panelde ise ekonomi ve enerjinin karbonsuzlaştırılabileceğinin altı çizildi. Günümüzde yeni yatırımların yenilenebilir enerji kaynaklarına kaydığı aktarılan panelde, iklim değişikliğine karşı yeşil geçiş sürecinde bazı sektörlerin büyümesinin, bazılarının ise küçülmesinin muhtemel olabileceği vurgulanırken enerjinin karbonsuzlaşması için enerji verimliliği, elektrifikasyon, yenilenebilir enerji ve yeni teknolojinin önemine de değinildi.

İklim Kanunu ve SKDM alanında çalışmalar sürüyor

Panelde ayrıca Türkiye’nin Emisyon Ticaret Sistemi’ne (ETS) uyum sağlamaya çalışırken AB’nin ETS uygulamalarını genişletmeye başladığına dikkat çekilerek iklim değişikliği konusunda Türkiye’nin kendisini geliştirmesi ve adil geçiş mekanizması için bir çerçeve oluşturulması gerektiği ifade edilerek iklim değişikliği konusunda ilk yasa olan İklim Kanunu ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının (SKDM) geliştirildiği hakkında çalışmaların sürdüğü bilgisi de verildi.