TEPAV’da Gündem: Türkiye’nin Yerelleşme Gündemi ve İsveç Deneyimi… Toplantıda yetki, görev ve sorumlulukların merkezi devletten yerel yönetime aktarılmasına yönelik olası bir reform sürecindeki stratejik konular tartışıldı.

ANKARA - TEPAV ve Stockholm Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Enstitüsü (Stockholm University Institute for Turkish Studies - SUITS), 8 Ekim 2013 Salı günü “Üniter Devlette Yerelleşme: İsveç Örneği ve Türkiye" başlıklı bir toplantı düzenledi.

TEPAV’da yerel yönetim alanında deneyimli akademisyen ve uygulamacılardan dar bir grubun katılımıyla gerçekleştirilen toplantının açılışında, TEPAV Direktörü Güven Sak kısa bir konuşma yaptı. Sak, yerelleşmenin, kararların katılımcılıkla ve yerel düzeyde tartışılarak alınması boyutuna işaret ederek, “yerelden” düşünmeye başlamanın Türkiye için kalkınma gündemine de yeni bir ivme kazandırmak anlamına geleceğini belirtti.

İsveç de tercih - kalite ikilemini tartışıyor

SUITS Direktörü Dr. Paul T. Levin, İsveç’te bakanlıkların merkezi kamu kuruluşlarının yöneticilerini ve genel politikasını belirlerken uygulamaya karışmadığını, İsveç’in karşılaştığı temel sorunlardan en önemlisinin eğitim sisteminde yaşanan tercih ve kalite ikilemi olduğunu anlattı.  Devlet - özel ayrımının olmadığı okullarda merkezi düzeyde genel müfredat belirlenirken belediye düzeyinde okulların yönetim planları, ders programları ve öğretmen mobilizasyonunun oluşturulduğunu belirten Levin, “Merkez, denetleme ve değerlendirme işleviyle merkezi düzeyde belirlenen politikaya uyumu güvence altına alıyor” dedi. Levin, bölgeler arasında kalite anlamında eşitsizliklerin ortaya çıktığı bu sistemde merkezin rolünün artırılması konusunda güncel tartışmalar olduğunu kaydetti.

Levin, “Yerelleşme reformu amacın çeşidine göre farklılık gösteriyor. Daha yalın bir kamu sektörü mü, daha gelişmiş bir demokratik meşruiyet mi yoksa farklı topluluklar için daha uygun ve iyi bir hizmet sunumu mu isteniyor? Buna karar verilmeli…” diye konuştu.

Toplantının diğer konuşmacısı ise yerel yönetim alanında 90’lı yıllarda yapılan idari ve mali reformların hazırlanmasında görev almış bir isim olan Eski İsveç İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı Müsteşarı Dr. Sören Häggroth’du. Ülkesinde yerelleşme politikalarının tarihi hakkında bilgi veren Häggroth, İsveç’in “kralın tüm ülkeyi kontrol etmeye muktedir olmamasından” kaynaklanan bir yerinden yönetim geleneği olduğunu söyledi.

Belediyelerin birleştirilmesi ve vergilendirme…

Häggroth, belediyelerin birleştirilmesi konusunun bu alanda İsveç’te atılan en temel adımı oluşturduğunu ve birleştirmelerin arkasında da hizmetlerin yaygınlaştırılabilmesi için yerel yönetimlerin hizmetleri sunabilecek kritik büyüklüklerde olabilmesini sağlamanın bulunduğunu kaydetti. “Vergilerin miktarlarını düzenleme yetkisi olan İsveç belediyelerinin gelirlerinin yüzde 70’ini gelir vergileri oluşturuyor. Ancak sistemde gelir düzeyi az olan belediyeler için yatay eşitleme mekanizmaları da mevcut” diyen Häggroth, sistemde belediye başkanının değil belediye meclisinin ön planda olduğunu da ifade etti.

Toplantıda TEPAV Yönetişim Çalışmaları Analisti Emre Koyuncu da “Hanehalkı Kamu Hizmetleri Araştırması”nın yerelleşme ile ilgili sonuçlarını sundu.

Toplantı, katılımcılardan gelen katkılar ve sorularla devam etti.