Güven Sak, Dr. - [Yazarın tüm yazıları]

Türkiye’de kadın CEO’ların sayısı artmaktadır 10/11/2012 - Okunma sayısı: 2423

Türkiye’yi tanımlarken aklınıza gelen ilk şey nedir? Benim için ülkenin ikili yapısıdır. Konunun yabancısı olanlar İstanbul’dan Diyarbakır’a seyahat ettiklerinde Türkiye’yi nasıl tanımlamaları gerektiğine karar veremeyecektir. İstanbul’dan güneydoğuya gittikçe, ekonomik olanaklar seti de gitgide daha az sofistike hale gelmektedir. Ülkenin bir bölgesinde kadın CEO’ların sayısı artarken, diğer bir bölgede kadınların işgücüne katılım oranı en düşük seviyeye gerilemektedir. Bu iki uç eskiden birbirinden coğrafi olarak uzaktaydı. Ancak şimdi artan iç göç dolayısıyla birbirinden daha fazla haberdar oluyor.

Bazıları bunun kötü bir şey olduğunu düşünebilir. Ama bana kalırsa bu yakınsama bize birlikte yaşamayı öğretmekte ve Türkiye’nin demokrasisini güçlendirmektedir.

Müsaadenizle kadınların işgücüne katılım oranından başlayayım. Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı düşüktür: AB’de yüzde 60’ın üzerinde olan oran Türkiye’de yüzde 30’un altındadır. Öte yandan, kadın CEO’ların sayısı ciddi oranda artmaktadır. Türkiye’de kadın CEO’ların oranı yüzde 12 iken AB’de bu oran yüzde 3 civarındadır. Demek ki, Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı AB’deki emsallerine kıyasla çok daha düşükken, şirket yönetiminde yer alma oranları daha yüksektir.

Öncelikle hangi şirketlerden bahsettiğimize bir bakalım. Türkiye’nin eski sanayi merkezlerindeki, yani İstanbul, İzmir ve Ankara’daki şirketleri düşünün. Bu şirketlerin Avrupa pazarlarıyla bağlantıları oldukça yüksektir. Fakat Konya, Gaziantep ve Kayseri gibi Anadolu’nun yeni sanayi merkezlerinde yer alan şirketler için aynı durum geçerli değildir. Geçenlerde Konya’dan bir girişimci arkadaşımla konuşuyordum. Kentteki işgücü kıtlığı nedeniyle şirketinin yakın zamanda kadınları işe almaya başladığını söyledi. Şirketi, ancak işe alınacak erkek yoksa kadınları değerlendirmeye alıyormuş. Türkiye’nin yeni sanayi merkezlerinde yer alan şirketler için bırakın CEO yapmayı, kadınları işe almak bile yeni bir olgudur.

Ancak değişimin yavaş olması hiç olmadığı anlamına gelmez. Kadınların işgücündeki payı 2004’ten bu yana tüm Anadolu kentlerinde artmaktadır. Dünya pazarlarına açılmanın getirdiği ekonomik dönüşüm beraberinde sosyal dönüşümü de getirmiştir. Evet, Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı düşüktür. Ama en azından artış eğilimindedir.

Dönüşüm süreci, Avrupa pazarlarıyla daha yakın bağı olan sanayi merkezlerinde başlamıştır. Avrupa ile yakın ilişkiler sayesinde bu illerin ekonomik olanaklar seti iyileşmeye başlamıştır. Eğitim ve gelir bariyerleri aşıldığında kadınlar işgücü piyasasında daha aktif olmaktadır. Bu da demek oluyor ki, Türkiye’nin işgücü piyasasının davranışlarının doğasında bir sıkıntı yoktur.

Alın size kafa yoracak yeni bir mesele: Belki de, Türkiye’de kadın CEO’ların oranının yüksek olması doğrudan eğitimli erkek sayısının az olmasıyla ilgilidir. Az sayıda eğitimli birey içerisinde kadın ve erkeklerin oranı birbirine daha yakındır. Belki de bu yüzden Türkiye’de kadın CEO’ların oranı şaşırtıcı biçimde yüksektir. Ne dersiniz?

Bu köşe yazısı 10.11.2012 tarihinde Hürriyet Daily News'te yayımlandı.