Kamu Yönetiminde İyilişme de Hissediliyor, Kriz de... "Toplumun Kamu Yönetimine ve Kamu Hizmetlerine Bakışı" anketinde, hane halkı algısının yerel hizmetlerde iyileşme, rüşvet düzeyinde gerileme yönünde olduğu belirlendi. Katılımcıların büyük bölümü Türkiye'nin öncelikli sorunun ekonomi olduğunu düşünüyor.

06/03/2009 - Okunma sayısı: 1589 ANKARA- Kentli nüfusun kamu yönetimine ve kamu hizmetlerine bakışını ortaya koymak üzere yapılan çalışmada, rüşvet verme davranışlarında ciddi düşüş olduğu, bunun kimi kurumlarda süreçlerin bilgisayar ortamına başarılı bir şekilde taşınmış, kimi kurumlarda ise kapasite artışlarının gerçekleştirilmiş olmasından kaynaklanabileceği belirlendi. Buna karşılık, krizin kendini iyice hissettirdiği, görüşülen kişilerin %79'unun "Türkiye'nin çözülmesi gereken en önemli sorunu" olarak işsizlik, enflasyon/hayat pahalılığı ve ekonomik istikrarsızlık/kriz başlıklarından birini seçtiği ortaya çıktı.

Prof. Dr. Fikret Adaman (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Ali Çarkoğlu (Sabancı Üniversitesi) ve Prof. Dr. Burhan Şenatalar (İstanbul Bilgi Üniversitesi) tarafından "Toplumun Kamu Yönetimine ve Kamu Hizmetlerine Bakışı" adıyla bir çalışma gerçekleştirildi. 2008 yılının Kasım ve Aralık aylarında gerçekleştirilen anket çerçevesinde 25 ilde 2040 kişi ile görüşüldü.

Değişimin yönü ve şiddeti…

TEPAV Yönetişim Etüdleri Programı Direktörü Emin Dedeoğlu çalışmanın amacına ilişkin olarak şu açıklamayı yaptı:

"Ülkemiz son 10 yılda tarihinin en kapsamlı değişim süreçlerinden birinden geçmektedir. 2001 krizi sonrasında kamu yönetiminde uygulanan reformlar ve AB uyum süreci, toplumla kamu yönetimini, vatandaşla devleti daha farklı bir konuma getirmektedir. Devletin demokratikleşmesi ile kamu hizmetlerinin vatandaşların ihtiyaçlarına ve taleplerine yönelik oluşturulması paralel süreçler olarak gelişmektedir. Bu süreçte, vatandaşların kamu yönetimi ve hizmetlerindeki değişime ilişkin algılamasını izlemek ve reform süreci konusunda önümüzü görmek açısından, vatandaşlarla yapılan anketlere, bir kataloglama çalışması olarak ihtiyaç vardır. TEPAV için yapılan bu çalışma, zaman içinde algılardaki değişimi izlemek açısından böyle bir fırsatı sunmaktadır. Çalışmanın daha önce 1999/2000-2004 tarihlerinde yapılmış olması, aradan geçen sürede yapılan reform ve değişikliklerin vatandaş tarafından nasıl algılandığını izlemek açısından çok değerlidir. Çalışmanın ayrıca, ileriye yönelik olarak da bekleyişler konusunda ışık tutacağı umulmaktadır."

Çalışmanın bulgularından bazıları şöyle:

Kurumlara duyulan güvenle ilgili bulgular bir yandan daha önceki araştırmalarda saptanan hususları yinelemekte, öte yandan 2004 sonrasında doğan bazı değişmeleri ortaya koymaktadır. Örneğin silahlı kuvvetler en çok güvenilen kurum olma özelliğini korumakta, TV kanalları, gazeteler, siyasi partiler ve politikacılara güvenin zayıflığı sürmektedir. TBMM'ye ve hükümete yönelik güvenin 2004'e göre gerilediği göze çarpmaktadır. Hükümete güven 6.2'den 4.9'a gerilemiştir.

Merkezi yönetimin hizmetlerinden memnuniyet ortalaması 2004 değeri olan 5.8'den 4.9'a gerilerken, yerel yönetimlerin hizmetlerinden memnuniyette 5.3'ten 5.5'e hafif bir yükselme görülmektedir. Gerek merkezi yönetim, gerek yerel yönetimler için hizmet türlerine ayrı ayrı bakılması daha sağlıklı bir bilgi sağlamaktadır. Örneğin, yerel hizmetlerde çöp toplama, sokakların temizliği, oyun ve park alanları ve sokakların aydınlatılması gibi konularda memnuniyet artışı açıktır.

Merkezi ve yerel yönetimin kayırma ilişkilerine ne ölçüde girdiğine ilişkin algılar sorulduğunda alınan yanıtlar, 2004 yılına göre kayırmanın merkezi yönetimde hafifçe artmış, yerel yönetimde ise hafifçe azalmış olduğu yönündedir. Ancak, her iki durumda da kayırma ağlarının güçlü olduğu yönündeki algı devam etmektedir.

Kurumlarda algılanan rüşvet düzeyine ilişkin sorulara alınan yanıtlar 2004 yılına göre belirli alanlarda bir iyileşme algısını yansıtmaktadır. Örneğin 0 - 10 arası bir skalada ( 0=hiç rüşvet yok ve 10= rüşvet çok yaygın ) yanıtlanması istenen bu soruya alınan yanıtlara göre, ortalama puan hastaneler için 5.3'ten 4.3'e , trafik polisi için 7.6'dan 6.5'e gerilemiş, buna karşılık diğer kurumlarda kayda değer bir değişme saptanmamıştır.

Çeşitli kurumlara işi düşenlerin bizzat rüşvet verme eylemleri ve deneyimleri ile ilgili sorulara alınan yanıtlar bu konuda dikkate değer bir azalma olduğunu göstermektedir. Bu noktada vurgulanması gereken birinci nokta , araştırmanın esas olarak ortalama yurttaşın karşılaşabileceği küçük ölçekli yolsuzluklara ilişkin durumları incelediğidir. İkinci nokta ise, belirli alanlardaki düşüşün nedenlerinin açıklanmasındaki zorluktur. Bu düşüşte kimi kurumlarda hizmetlerin yaygın biçimde bilgisayar ortamına taşınmış, kimi kurumlarda ise önemli kapasite artışlarının gerçekleştirilmiş olmasının rol oynamış olabileceği düşünülmektedir. Olası diğer etkiler konusunda ise ilave çalışmalara gereksinim olduğu belirtilmelidir.