Fatih Özatay, Dr. - [Yazarın tüm yazıları]

TCMB, faizleri ne zaman düşürür? 09/07/2007 - Okunma sayısı: 1400

Bundan sonrası için faiz politikası nasıl şekillenebilir? Geçen hafta açıklanan enflasyon verileri ışığında bu soruya yanıt aramaya çalışalım bugün. Tablo 1'de 2003'ten bu yana gerçekleşen aylık enflasyon oranları veriliyor. 2004'ten başlayarak 2006'nın nisanına kadar yıllık enflasyon dar bir aralıkta seyretmişti. Bu nedenle 2006'yı hem içeren hem de içermeyen iki ayrı dönemin ortalamaları da yer alıyor tabloda.

Yılbaşında yapılan tahminler çerçevesinde, yılın ikinci çeyreğinden itibaren enflasyonda düşüş gerçekleşeceği öngörülüyordu. Bu beklenti gerçekleşti. Mart ayından bu yana yıllık enflasyon oranında 2.3 puan kadar azalış oldu. Ancak nisan ayındaki düşüş hayal kırıklığı yaratacak ölçüde azdı. Asıl düşüş mayıs ayında başladı: Son iki ayın enflasyon rakamları 2003'ten bu yana aynı aylarda gerçekleşen enflasyon değerlerinden daha düşük.

Temmuz ayı gerçekleşmeleri karşılaştırıldığında da ilginç bir nokta ortaya çıkıyor. Son iki ayda görülen eğilim devam ederse, eksi bir enflasyon gerçekleşmesi görebiliriz bu temmuzda. Bu durumda, yıllık enflasyonun yüzde 8'in oldukça altında bir yerde (7.5 ve dolaylarında) oluşması beklenir.

Enflasyonun temel belirleyicileri bu beklentiyle uyumlu bir seyir izliyor. Ancak, kısa dönemde bu belirleyicilerin pek söz geçiremedikleri işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarında ay içinde oluşabilecek olumsuzluklar bu öngörüyü bir miktar etkileyebilir.

Önümüzdeki dönemde, eylül haricinde işler daha zor. Ağustosta enflasyonda bir miktar yükseliş görebiliriz. 2006'nın bu ayında gerçekleşen enflasyon diğer yılların aynı ayında gerçekleşenlerle kıyaslanmayacak derecede düşük. Uzun bir süredir enflasyonun içinde seyrettiği dar aralıktan kurtulup kurtulmadığının asıl belirleyicisi özellikle yılın son çeyreği olacak.

Sanıldığının aksine piyasaların enflasyon beklentileri faiz politikasının temel belirleyicisi değil. MB işler rayına girdiğinde o beklentilerin hemen değişeceğini biliyor çünkü. Faiz politikası açısından asıl belirleyiciler, MB'nin kendi enflasyon tahminleri ve ekonomideki belirsizlikler. İşlerin rayında gidip gitmediğini bunlar gösteriyor MB'ye çünkü.

Anlaşılan, belirsizliğin ortadan kalkması açısından 23 Temmuza ulaşılmasının pek bir yararı olmayacak. Daha Meclis Başkanlığı seçimi var, Cumhurbaşkanlığı seçimi var. Bu belirsizlikler varken ve yıllık enflasyonun (yukarıda belirttiğim teknik nedenle) artma olasılığı da dikkate alındığında, ağustos ayında faiz indirimi zor görünüyor.

Buna karşın, eylül başında açıklanacak olan ağustos enflasyonu olumlu yönde büyük bir sürpriz yaparsa enflasyondaki düşüş eğiliminin çok kuvvetlendiği ortaya çıkacak. Siyasi belirsizlikler sürmüyorsa, böyle bir sürpriz gerçekleşmesi halinde eylül ayında faiz indirimi beklenir. Eğer hâlâ belirsizlik varsa, zor görünüyor bir indirim. Olsa olsa enflasyondaki olumlu gidişatı göstermek açısından sinyal niteliğinde küçük miktarda bir faiz indirimi yapılabilir, ama riskli olur.

En akla yatkını, bu tür sürprizler olmadıkça, faiz indiriminin en erken ekim ayında yapılması gibi görünüyor. Belirsizlikler ortadan kalksa bile ki umarız öyle olur, ağustos ve eylül enflasyonları MB'yi ikna etmezse ekim ayında da hareket etmez MB. Bu da kasım ayına kadar faiz indirimi yapılmaması anlamına gelecek.

Bu köşe yazısı 09.07.2007 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayınlanmıştır.