Hafta içinde açıklanan yeni kararların ikincisi kredi kartlarına yönelikti. Yeni karara göre 31 Mayıs 2009 tarihi itibarıyla sorunlu hale gelen kart borçları, kart sahibinin 60 gün içinde bankaya başvurması halinde yeniden yapılandırılabilecek. Yapılandırma işleminde, kart sahibinin borcunun takibe düştüğü tarihten itibaren işletilen yüksek cezai faiz siliniyor, borcun faiz tutarı mevduat faizi dikkate alınarak yeniden hesaplanıyor ve borç taksitlendiriliyor.
Küresel krizin Türkiye'ye bir yansıması da bankaların zamanında ödenmeyen ve yasal takibe alınan kredi alacaklarının artması şeklinde oldu. Grafik 1'de bankaların takipteki kredi alacaklarının toplam kredi miktarına oranında 2005'in ocak ayından bu yana gerçekleşen gelişmeler gösteriliyor. Aynı grafiği 2001'den itibaren çizseydik, sol tarafta çok daha yüksek değerler görecektik. Bankacılık sektöründeki reformlar, güçlü gözetim, denetim ve sağlanan ekonomik istikrar ortamı sayesinde bu oran zamanla çarpıcı biçimde düştü. Ama 2008'in ikinci yarısından itibaren tekrar bir artış eğilimi var. Gelinen yüzde 6'lık düzey alarm verici değil elbette, ama bu orandaki artışa ve artışın ivmesine dikkat etmekte yarar var.

Bu sevimsiz olgu özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere açılan kredilerde ve tüketici kredilerinde oldukça belirgin. Tahmin edileceği gibi, tüketici kredilerinin kredi kartları alt kaleminde söz konusu sorun daha da belirginleşiyor. Grafik 2'de, aynı dönem için bu sefer takipteki kredi kartı borçlarının toplam kredi kartı kullanımına oranı gösteriliyor. 2008'in yine ikinci yarısından bu yana, bu orandaki hem artış eğilimi, hem de gelinen takip oranı düzeyi (yüzde 10) dikkat çekici.

Alınan kararın temel gerekçesinin altında bu olgu yatıyor. Bu kararla özellikle temerrüt faizi nedeniyle borçları önemli ölçüde şişen kredi kartları sahipleri için olumlu bir adım atılmış olunuyor; işin bu sosyal boyutu elbette çok önemli. Ama bunun dışında da etkileri olması beklenir.

Kredi kartlarının toplam içindeki payı, takipteki kredi kartı alacaklarının da toplam kredi kartı kullanımı içindeki payı dikkate alındığında, bu etkiler büyük boyutta olmayacak. Yine de tüketim harcamalarını bir miktar artıracak bu karar: Hem doğrudan birikmiş borçların daha düşük bir düzeye inmesini sağlıyor, hem de dolaylı yoldan tüketici güvenini artıracak. Öte yandan bankalar açısından da yararlı; böylelikle borçlarını daha kolay tahsil etmek olanağına kavuşuyorlar.

Doğal olarak bir de madalyonun öteki yüzü var. Şu: Evet kredi kartı adının aksine bir kredi türü değil. Ama önemli sayıda tüketici tarafından bir tür kredi olarak kullanılıyor. Oysa bu 'kredinin' faizi diğer tüketici kredilerine göre çok yüksek. Bankaların neredeyse sokak ortasında kredi kartı pazarlamalarının ortaya çıkan ve alınan kararın gerekçesini oluşturan sorunun temel nedenlerinden birisi olduğu açık. Bu arzu edilmeyen durumun bir daha ortaya çıkmaması için ne gibi önlemler düşünülüyor; bu açıklanmadı. Umarız yakın gelecekte tekrar bu tür bir kararın alınmasına gerek kalmaz. Elbette ummak bizden, önlemleri almak yetkililerden.

Bu yazı 21.06.2009 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayınlanmıştır.