Enflasyon hedeflemesi rejimini açık biçimde uygulamaya başladığımız ocak 2006'dan bu yana deneyimimiz şu: Birincisi, gerçekleşmeler ile hedefler arasında önemli farklar var. İkincisi, yüzde 5 gibi biraz da 'zorlayarak' makul sayabileceğimiz bir enflasyon düzeyinin bile uzağındayız. Üçüncüsü, yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporlarında ileriye doğru verilen enflasyon tahminlerinde önemli güncellemeler yapılıyor. Dördüncüsü, bu tahminler ile gerçekleşmeler arasında belirgin farklar var. Bugün bu 'tahmin-güncelleme-sapma' sorununu ele alacağım.

Enflasyon raporlarında yayınlanan tahminlerin büyük önemi var. İki nedenle: Birincisi, ekonomik birimlerin ileriye yönelik sözleşmeleri imzalarken, sözleşmelerin geçerli olduğu sürede enflasyonun ne olacağını bilmeleri mümkün değil. Ancak tahmin edebilirler. Herkes bu işin uzmanı olmadığına göre, uzman tahminlerine ihtiyaç var. Sözleşmeler çerçevesinde alınacak kararların sağlıklı olması açısından bu tahminlerin de sağlıklı olması gerekiyor. Raporlarda yayınlanan enflasyon tahminleri bu işlevi yerine getirmeye çalışıyor. Böylelikle bekleyişler etkilenmek isteniliyor. İkincisi, Merkez Bankası'nın enflasyondaki gidişatı nasıl gördüğü ve buna dayanarak faiz politikasını nasıl şekillendirebileceği hakkında bilgi veriyor bu tahminler.

Köşe yazılarında tablolardan hoşlanmayan okurlarımdan özür dileyerek üç tane tablo veriyorum. İlk tabloda yılın ilk ve son enflasyon raporlarında o yılın sonunda gerçekleşmesi beklenen enflasyon için yapılan tahminlerin orta noktası var. Son sütunda ise o yıl sonu için yapılan tahminlerin kaç puan değiştirildiği yer alıyor. 2010 hariç önemli değişiklikler var yıl sonu enflasyon tahminlerinde. 2010'un ikinci raporundaki yıl sonu tahmininin yüzde 8.4 olduğunu hatırlarsanız, aslında 2010'da da tahminde önemli güncelleme yapıldığı ortaya çıkıyor.

İkinci tabloda, bu sefer yılın ilk iki raporunda o yılın sonu için yapılan tahminler ile gerçekleşmeler karşılaştırılıyor. Tablo 3'te ise yılın ilk ve son enflasyon raporlarında bir sonraki yılın sonu için verilen enflasyon tahminleri ile gerçekleşmeler arasındaki karşılaştırma var. Her iki tabloda dikkat çeken ortak nokta şu: Tahminlerle gerçekleşme arasında özellikle 2006-2008 döneminde önemli farklar var.

Bu karşılaştırmaları yapmamın amacı "Aman, bakın nasıl da hata yapmışlar." demek değil elbette. Birkaç nedenle. Birincisi, meslek hayatımın bir döneminde ben de ileriye yönelik tahminlerle uğraştım. Çok daha büyük tahmin hataları yaptığım dönemler oldu. İkincisi, bu tahminleri yapan ekip ve o ekibin içinde bulunduğu Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü bu konuda Türkiye'nin önde gelen uzmanlarından oluşuyor. Üçüncüsü, bizde ve bize benzer ülkelerde ileriye yönelik tahmin yapmak, gelişmiş ülkelere kıyasla daha zor.

Ama sonuç değişmiyor: Enflasyon hedeflemesi rejiminde özel bir öneme sahip enflasyon tahminleri. Bizim tahminlerimiz, o tahminleri kamuoyuna açıklamaktaki amacı sağlamaktan uzak görünüyorlar. Enflasyon hedeflemesi rejiminin geleceğini tartışırken bu olguyu hep dikkate almak gerekiyor. Devam edeceğim.

Bu köşe yazısı 02.08.2010 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayınlanmıştır.