İlginç bir vergi karşılaştırması
İrlanda'nın vergi gelirleri Türkiye'den yüksek.
İrlanda nihayet IMF ve AB ile ortak bir ekonomik program tasarlayıp uygulamaya razı oldu. İrlanda'nın IMF ve AB ile ortak bir ekonomik program imzalamaya ayak sürümesinin bir nedeni böyle bir programda vergi oranlarını yükseltmek zorunda kalacak olmasıydı. 1985'lerin ortalarından itibaren giriştiği kalkınma hamlesi çerçevesinde çok sayıda reform yapan İrlanda'nın reformlarının bir parçasını da vergi reformu oluşturuyordu. İrlanda'da şirketler kazançlarının yüzde 12.5'ini vergi olarak vermekle yükümlüler.
Suçlu düşük vergi değil
OECD ülkeleri içinde en düşük kurumlar vergisi İrlanda'da. İrlanda'nın içine düştüğü durum elbette vergi oranlarının düşük olmasıyla ilgili değil. Finansal sistemi özellikle ipotekli konut kredileri nedeniyle batmanın eşiğinde. Bankaları kurtarma operasyonu İrlanda bütçesini inanılmaz bozdu. Bu nedenle vergi oranlarının arttırılması gündemde.
Türkiye'nin kurumlar vergisi oranı yüzde 20. OECD ülkeleri içinde düşük vergi oranlarından biri ama İrlanda ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir oran olduğu açık. Peki, kurumlardan elde edilen vergi gelirlerinin toplamının GSYH'ye oranı açısından durum ne dersiniz? Vergi oranı Türkiye'de çok daha yüksek olduğu için vergi gelirlerinin de Türkiye'de daha yüksek olmasını beklersiniz değil mi?
Durum öyle değil. Türkiye'de ne kurumlardan elde edilen vergi gelirleri ne de toplam vergi gelirleri İrlanda'dan daha yüksek. Tabloda 2005-2008 karşılaştırması var. Tüm değerler OECD internet sayfasından alınma ve GSYH'ye yüzde oran olarak veriliyor. İrlanda'nın vergi gelirleri Türkiye'den daha yüksek. 2008 yılında aradaki fark biraz azalıyor gibi. Ama o yıl İrlanda ekonomisi yüzde 3.6 oranında küçüldü, Türkiye ise az da olsa büyüdü. Oldukça ilginç ve de düşündürücü bir durum değil mi?
Bu basit karşılaştırma bile, Türkiye'deki temel sorunlardan birinin ne olduğunu gösteriyor. Vergi gelirlerimiz düşük. Vergi oranlarımızı yükseltmeden daha fazla vergi geliri elde etmemiz gerekiyor. İki nokta: Birincisi, bir üst uluslararası refah ligine çıkmak istiyorsak reform yapmamız gerekiyor.
Bu maliyetli bir iş; kaynak gerekiyor. Nasıl yaratacağız? İkincisi, ancak yurtdışından borçlanabilirsek büyüme hızımızı arttırabiliyoruz. Çünkü tasarruflarımız yetersiz; tasarruflarımızı arttırmalıyız. Nasıl arttıracağız? Bu iki sorunun da yanıtı vergi gelirlerini arttırmakta saklı olduğunu gösteriyor. Kolay bir iş değil ama bir yerden başlamalı.
Bu köşe yazısı 25.11.2010 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlanmıştır.
