Güney Afrika İsrail'e karşı Değerlendirme Notu / Ece Berfin Ergezer

7 Ekim 2023’ten beri İsrail’in Filistin topraklarında yürüttüğü operasyonlar hızını kesmeden devam ediyor. Özellikle verilen bir haftalık insani aradan sonra savaş şiddetini artırdı ve Filistin Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, savaşın başından beri Gazze’de 29 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Gazze’de yaşanan bu insanlık dramına seyirci kalmayan Güney Afrika Cumhuriyeti, erga omnes yükümlülüğü çerçevesinde 1948 Birleşmiş Milletler Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini belirterek ve sözleşmenin ikinci maddesine atıf yaparak 29 Aralık’ta İsrail’e Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) dava açtı. Güney Afrika, başlangıç olarak savaşı durdurma da dahil olmak üzere dokuz maddelik ihtiyati tedbir kararı alınmasını istedi.

“Neden Güney Afrika?” sorusuna gelecek olursak Soykırım Sözleşmesi’nin 9. Maddesi uyarınca;

“Sözleşmeci Devletler arasında, bu Sözleşmenin yorumlanması, uygulanması veya yerine getirilmesi ve ayrıca soykırım fillerinden bir devletin sorumluluğu ile ilgili olarak çıkan uyuşmazlıklar, uyuşmazlığın taraflarından birinin talebi üzerine Uluslararası Adalet Divanı getirilir”.

Bir diğer deyişle, Güney Afrika, İsrail-Gazze Savaşı’nın doğrudan tarafı olmasa da BM Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nin tarafı olarak, meseleyi UAD’ye götürebilmekte ve İsrail’in rızasının olup olmaması, mahkemenin yargılama yetkisi bakımından bir sorun teşkil etmemektedir.

Değerlendirme notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.