TEPAV: İhracatımızın Kazananı "Taşıt", Kaybedeni "Renkli TV"... Yapılan araştırmada, on beş sektörden yedisinin hem fiyatlarını hem de pazar payını arttırdığı belirlendi. Dizel motorlu taşıtlar imalatı ve pamuklu giyim eşyası imalatı sektörleri, en iyi performans sergileyen sektörler oldu.

ANKARA -  TEPAV'ın ihraç edilen ürünlerin fiyat ve pazar payı değişimlerine ilişkin araştırmasında on beş sektörden yedisinin fiyatlarını ve pazar payını arttırdığı belirlendi. Dizel motorlu taşıtlar imalatı ve pamuklu giyim eşyası imalatı sektörleri en iyi performans sergileyen sektörler oldu.

TEPAV Kamu Politikaları Eğitim ve Araştırma Enstitüsü Direktörü Doç. Dr. Ümit Özlale ile Ekonomi Politikaları Analisti Burcu Afyonoğlu tarafından hazırlanan "İhracat fiyatlarının artması pazar payını nasıl etkiler?" başlıklı değerlendirme notu yayımlandı.  Giderek artan küresel rekabet ortamında Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı sektörlerdeki fiyat ve pazar payı hareketlerini anlamanın ileriye dönük ihracat stratejileri oluşturmak açısından büyük önem kazandığına dikkat çekilen Not'ta, "Rakiplerine göre fiyatlarını -kalite artışı gibi faktörlerden dolayı- daha fazla arttırıp pazar payını da koruyan (hatta arttıran) sektörlerin tespit edilmesi etkili bir ihracat stratejisi için de önemli ipuçları sağlayacaktır" denildi.  Not'a şöyle devam edildi:

"1998 ile 2007 yılları arasında Türkiye'nin en fazla ihracat geliri elde ettiği on sektör incelendiğinde ilk göze çarpan nokta fındık ve tütün gibi tarım ürünlerinin ilk on sektör içindeki yerini kaybetmesi ve motorlu kara taşıtlarının alt sektörleri ile bu yerleri doldurmasıdır. Bu sonuçlarla en fazla ihracat yaptığımız ürünlerin teknolojik yapısının geliştiğini söylemek de mümkündür. Öte yandan tekstil ve demir-çelik sektörleri geçtiğimiz on yılda önemini korumaya devam etmiştir."

TEPAV'ın çalışmasında, belirlenen sektörlerde rekabet edilen lider ülkelere oranla fiyatların ve pazar payının zaman içinde nasıl değiştiği incelendi. Sonuçlara göre ihracatın temelini oluşturan sektörler dört ana gruba ayrıldı. Bu sınıflandırmaya yönelik olarak şu ifadelere yer verildi:

"Kazananlar: Göreli fiyatlarını ve pazar paylarını arttıran bu sektörlerin başında dizel motorlu taşıtlar imalatı ve pamuklu giyim eşyası imalatı sektörleri bulunmaktadır. Bu sektörleri köşeli çubuklar imalatı, dizel motorlu toplu yolcu taşıtları imalatı ve kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar (1500 < silindir= < 3000 cm³) imalatı sektörleri takip etmektedir. Girdi maliyetlerinin ve kur etkisinin yukarıda belirtilen bu sektörlerde, diğer ihracat yapılan sektörlere oranla fazla değişiklik göstermeyeceği düşünülürse, bu kazanan sektörlerin daha kaliteli ürünler ürettiği ve/veya bu sektörlerde etkili politikaların uygulandığı iddia edilebilir. İleriye dönük doğru ihracat stratejilerin belirlenmesi için bu sektörlerin başarısının daha detaylı incelenmesi gerekmektedir.

Rekabetçi Niteliğini Yitirenler: Göreli fiyatlarını arttırıp pazar payını kaybeden bu grupta örme tekstil ve fındık sektörleri bulunmaktadır. Söz konusu tekstil alt sektöründe Çin'in 2007 yılında %33,2'lik bir pazar payı ile ilk sırada yer almakta olduğu, Türkiye'nin yüzde 4,7'lik bir payla üçüncü olup düşük gelir grubundaki ülkelerle rekabet ettiği göz önünde bulundurulduğunda bu sektöre yapısal çözümler getirilerek canlılık kazandırılabileceği açıktır.  2007 yılında dünyada yüzde 66,7'lik bir payla lider olduğumuz fındık sektöründe ise göz ardı edilebilir bir fiyat artışına rağmen pazar payı kaybettiğimiz görülmektedir. Ayrıca düşen pazar payına rağmen bu sektörlerde ihracat artışı yaşandığı da not edilmelidir.

Fiyat Rekabeti Yapanlar: Göreli fiyatlarını azaltıp pazar payını arttıran bu grupta petrol yan ürünlerinin alt sektörlerinin yanı sıra dizel/yarı dizel motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5ton veya 1500 < silindir hacmi=< 2500cm³) ve kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar bulunmaktadır. Dünyadaki pazar payımızın %0,2-0,4 civarında olduğu petrol yan ürünleri sektöründe ve gelişmiş ülkelerin hakim olduğu motorlu taşıtların yukarıda belirtilen alt sektöründe Türkiye'nin rekabetçi yapısını koruyup pazar payını arttırması, sektörde ölçek avantajı büyük ekonomiler de olduğundan dolayı göreli fiyatlarını düşük tutmasına bağlı olabilir.

Kaybedenler: Bu grupta küresel pazarda göreli fiyatlarını düşürseler bile rekabet gücü zayıflayan ve pazar payını kaybeden sektörler yer almaktadır. Örnek olarak ihracat gelirimizin gittikçe azaldığı renkli televizyon alıcıları ve parçaları sektörü yer almaktadır."