İran'daki İki İstanbul Değerlendirme Notu / Hüseyin Raşit Yılmaz

"...İran coğrafyası Türklerin tarihi göç yolları üzerinde, Küçük Asya’ya girmeden evvel son duraklardan birisi olması sebebiyle 11. Yüzyıldan beri yoğun Türk nüfusun meskun olduğu bir bölgedir. Büyük Selçuklularla başlayan İran’daki Türk hâkimiyeti,  Akkoyunlular ve Safevilerle devam etti. Safevi Devleti’nin 18. Yüzyılın ilk yarısında yıkılmasının ardından Afşar ve Kaçar gibi Türk hanedanlarıyla devam eden İran’daki Türk idaresi 1925’te iktidarı ele geçiren Fars asıllı Rıza Şah Pehlevi’ye kadar neredeyse kesintisiz dokuz asır sürdü. 1804’te başlayan İran-Rusya Savaşı sonucunda İran Kaçar ordusunun ardı ardına yaşadığı yenilgilerin nihayetinde imzalanan Gülistan Anlaşması ile Azerbaycan Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrıldı. Bugünkü Azerbaycan devletinin üzerinde kurulu bulunduğu Kuzey Azerbaycan’da başlayan Rusya egemenliği Sovyetlerin yıkılışına değin devam etti. Güney Azerbaycan ise İran’da kalmayı sürdürdü..."