Prof. Tekeli: “Türkiye’nin Yaşadığı Büyük Dönüşüm Başarısız Değil” TEPAV, 4. Merih Celasun’a Saygı Günü’nde Prof. Dr. İlhan Tekeli’yi ağırladı

ANKARA – TEPAV’ın Prof. Dr. Merih Celasun anısına 2010 yılından bu yana düzenlediği “Saygı Günleri”nin dördüncüsü 29 Aralık 2014 Pazartesi günü yapıldı. Her yıl dünyaca ünlü bir akademisyeni konuk eden etkinlikte anma dersini bu yıl Türkiye’nin değerli akademisyenlerinden Prof. Dr. İlhan Tekeli verdi. Tekeli, “Türkiye’nin Kentleşme Deneyiminden Öğrenebileceklerimiz” başlıklı bir konuşma yaptı.

Etkinlikte anma konuşmalarını TEPAV İcra Direktörü Güven Sak ve Mütevelli Heyet Üyesi Hasan Ersel yaptı. Güven Sak, 2010 yılından bu yana düzenlenen etkinliği gelenekselleştirmeyi hedeflediklerini anlattı. Sak ayrıca kentleşme konusunun iktisat politikası açısından önemine işaret etti. İkinci anma konuşmasını yapan Hasan Ersel geçtiğimiz sene konusu “Türkiye’de kentleşme ve iktisadi yansımaları” olarak belirlenen 3. Merih Celasun Ödülü’ne başvuru olmadığını hatırlatarak kentleşme ile iktisadi gelişme arasındaki etkileşimin dinamiklerini belirlemeye yönelik yeterince çalışma olmamasına dikkat çekti.

“Merih Celasun Her Zaman Sağduyuyu Temsil Etti”

Açılış konuşmalarının ardından Anma Dersi’ne geçildi. Prof. Dr. İlhan Tekeli, konuşmasının başlangıcında Merih Celasun hakkında konuşarak “Merih Celasun her zaman sağduyuyu temsil etti, her zaman bilimsel olana güvendi, her zaman da Türkiye için anlamlı bir problem için çalıştı.” dedi. Daha sonra “Türkiye’nin Kentleşme Deneyiminden Öğrenebileceklerimiz” başlıklı anma dersine geçen Prof. Tekeli, kentleşme tartışmalarının ana odağının toplumun kenti nasıl ürettiğini anlamaya çalışmak olması gerektiğini belirtti.

Tekeli, Anadolu’da kentleşmenin Osmanlı döneminde “utangaç modernleşme” olarak tabir ettiği süreçten sonra başladığını, ikinci dünya savaşından sonra arttığını ve 80’lerden sonra hız kazanarak derinleştiğini ifade etti. Cumhuriyet döneminde kentleşmenin entelektüel birikimle birlikte ve çok partili siyasete geçişle eşzamanlı olarak ortaya çıktığını belirten Tekeli, popülist modernite ile kentleşme arasındaki ilişkiye dikkat çekti. Tekeli, söz konusu dönemde kapital dönüşüm hızının çok düşük olmasının kentleşme önünde engel teşkil ettiğine işaret ederek bu bağlamda 80’lerden sonra ortaya çıkan sermaye kapasitesiyle birlikte kentleşme ve kentsel dönüşüm sürecinin tamamen farklı bir kimlik kazandığına ve toplu konut sunum modelinin değiştiğini belirtti.

Tekeli: “Kent Kendini Örgütleyen Bir Sistem”

Kentin kendini örgütleyen bir sistem olduğuna işaret eden Tekeli, kent yayıldıkça gecekondu bölgelerinin kent merkezinde daha erişilebilir hale geldiğini, TOKİ örgütlenmesinin ise bu alanlarda doğan büyük toprak üretimi fırsatını kullanmak için ortaya çıktığını belirtti. Tekeli, son dönemde alışveriş merkezlerinin ve GYO projelerinin yaygınlaşmasıyla kent yapısının metropolden kent-bölgelere dönüştüğünü, kentte yaşam bütünlüğünün kaybolduğunu ve 1960’larda üretilen kentlileşme kavramının artık anlamını yitirdiğini sözlerine ekledi.

Tekeli, tüm sorun ve eleştirilere rağmen Türkiye’nin yaşadığı büyük dönüşümün başarısız olmadığını belirtti. Tekeli, “Bence Türkiye iki şeyi başardı. Dünyanın herhangi bir yerinde herhangi bir fırsat doğduğunda sermayedarı, işsizi oraya gidip kümelenip o fırsatı kullanıyor. İkincisi de kentleşmeyi iyi kötü bir yere getirmesi. Ama her birinin arkasında bir toplum dinamiği var ve bu entelektüellerin yol gösterdiği bir dinamik değil.” dedi.

Anma Dersi’nin ardından, TEPAV İcra Direktörü Güven Sak Prof. Dr. İlhan Tekeli’ye günün anısına bir hediye takdim etti. Etkinlik, bir kokteyl ile sona erdi. “Saygı Günü”, önceki yıllarda olduğu gibi Türkiye ekonomisine ilgi duyan herkese açık olarak, Profesör Merih Celasun’un  aralarında akademik camianın öne çıkan isimlerinin de bulunduğu öğrenci ve dostlarının katılımıyla gerçekleştirildi.

Prof. Dr. Tekeli'nin konuşmasını Videolar bölümünden izlemek için tıklayınız.