‘Fırat kalkanı’ ve iki soru? Ne kadar sürer, ne kadar kuvvet gerekir? -I
Türkiye’nin destek verdiği “Fırat Kalkanı” harekâtı sürüyor. Politik tartışmalar, sahadaki askeri tablo ve coğrafya bize daha işin başında olduğumuzu söylüyor. Haliyle bu durumda merak edilen iki husus var. Operasyon ne kadar sürer? Ne kadar kuvvet gerekir?
Cevaplar geleceği tasarlamakta yol gösterici olabilir ve şunlara bağlıdır. Türkiye’nin politik amacı/amaçları nedir? Bu amaçları gerçekleştirmek için yapılan harekâtın karakteri, ölçeği, zorlukları nelerdir? Suriye’de kalış süresini neler, nasıl etkiler?
Askeri harekât, politik hedef/hedefleri gerçekleştirmek için yapılır. Bu çerçevede Türkiye’nin gerçekleştirmeye çalıştığı, çoğunlukla muğlâk ve fiziki olmayan politik hedeflerini şöyle sıralayabiliriz.
DAEŞ terörünün önlenmesi ve sınır güvenliğinin sağlanması. PKK/PYD’nin Fırat’ın batısına yayılmasına, Türkiye’yi güneyden kuşatmasına, derinlik kazanmasına mani olmak. ABD ve bazı Avrupalı ülkelerinin Suriye iç savaşı süresince Türkiye-Suriye sınır bölgesinde hareketlerini, Türkiye’nin hasımları ile ilişkilerini sınırlandırmak. Suriye’de iç savaşın sonlandırılması sürecinde, dolaylı da olsa, masada olmak. Sahada “dost” para-militer unsurlara destek vererek bir kısım halkın sempatisini kazanmak. İç politikada kamuoyunu birleştirici bir unsur olarak operasyon ikliminden faydalanmak. Son olarak, TSK’yı dışarıda “meşgul etmek”. Bunlar ilk akla gelenler.
Yukarıda ki politik hedeflerin gerçekleşme süresi, Suriye iç savaşına, savaşın karakterine, savaşan tarafların kapasitesine, hedeflerine, sponsorların niyetlerine, genel mücadele stratejisine ve kamuoyu algısına bağlıdır. TSK, devletin bulunmadığı komşu bir ülkede, etkisi Türkiye içlerine uzanan, ağırlık noktasını ise Suriye’nin oluşturduğu asimetrik tehditlere karşı melez bir harekât yürütüyor. Karakteri itibarı ile bu, uzun süreli, yıpratıcı ve can sıkıcı bir harekât türüdür. Her ne kadar mücadelenin ağırlık noktasını askeri faaliyetler oluşturuyor gibi görünse de, asıl olan para-militer bir grubun desteklenmesi, stratejik alan olarak medya ile ilişkilerin yönetimi, halkın kazanılması ve diplomasidir. Böyle bir ortamda Suriye’de siyasi ve askeri tablonun değişmesinin, istikrarın sağlanmasının uzun yıllar alacağı açıktır.
İç savaşın sürdüğü Suriye’de TSK’nın yürüttüğü harekâtın ömrü, Türkiye ve desteklediği grupların askeri performansından çok, iç savaşının gidişatına bağlıdır. Ülkenin tamamında, tarafların meşruiyetine ikna oldukları bir otorite tesis edilinceye, kazanımları garanti altına alacak mekanizmalar kuruluncaya kadar, “Fırat Kalkanı” harekâtı farklı biçimlerde sürecektir. Nitekim Irak, Afganistan ve Balkan tecrübeleri buna iyi birer örnektir. En iyimser bir tahminle de harekât, farklı şekillerde 10-15 yıl devam edecektir.
Bu köşe yazısı 02.09.2016 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde yayımlandı.
