Arşiv

  • Mart 2024 (12)
  • Şubat 2024 (19)
  • Ocak 2024 (18)
  • Aralık 2023 (17)
  • Kasım 2023 (14)
  • Ekim 2023 (15)
  • Eylül 2023 (12)
  • Ağustos 2023 (21)
  • Temmuz 2023 (18)
  • Haziran 2023 (13)
  • Mayıs 2023 (9)
  • Nisan 2023 (9)

    İhracatçıyı anlamaya çalışan bir yazı
    Fatih Özatay, Dr. 28 Şubat 2024
    İhracatçılar açısından Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısında aldığı reel değer (döviz kurunun yurtdışı ve yurtiçi enflasyon farklarından arındırılmış hali) çok önemli. Kur yurtiçi enflasyonla yurtdışı enflasyon farkına kıyasla daha yüksek bir oranda artıyorsa, yurtiçinde üretilen malların yabancı para cinsinden fiyatları o denli düşük oluyor; mallarımız yabancılar açısından cazibe kazanıyor. Dolayısıyla, yerli paranın reel olarak değersiz olmasının ihracatı artırıcı etkisi, tartışılacak bir konu değil; açık. [Devamı]
    Enflasyonla mücadelede karşılaşılan zorluklar
    Fatih Özatay, Dr. 31 Ocak 2024
    Uygulanmakta olan ‘eksik’ ekonomi programının enflasyonla mücadele açısından karşılaştığı önemli zorluklar var. Birinci zorluk Mayıs seçimlerinden sonra döviz kurunun bu kadar sıçramasına izin verilmesinden kaynaklanıyor. İlk PPK toplantı tarihini öne çekerek -olağanüstü bir toplantı yaparak- politika faizi önden yüklemeli artırılabilirdi. Daha sonra kademeli bir artışa gidilebilirdi. Kurun bu kadar sıçramasında, programın faiz ve vergi oranları artışları dışında başka bir unsur taşımaması, kapsamlı bir programın uygulamaya sokulmaması da büyük rol oynadı. Bu eksiklikler, U-dönüş olabileceğine dair şüpheleri yaygınlaştırdı. Sonuçta, döviz kuru anlamsız bir ölçüde sıçradı. Mayıs sonunda dolar kuru 20 TL iken, Temmuz ortasında 26, Ekim ortasında ise 28 oldu. Beraberinde enflasyon da yükseldi [Devamı]
    Örtük artış hızı sabit kur rejimi
    Fatih Özatay, Dr. 24 Kasım 2023
    Merkez Bankası haftalardır kuru günlük olarak kendi belirlediği bir oranda artırıyor. Bu anlamda açıklanmamış dolayısıyla da örtük bir artış hızı sabit bir döviz kuru sistemi yürürlükte. Özellikle Ağustos sonundan bu yana net bir şekilde gözleniyor bu politika (Grafik 1). Bu tür kur rejimlerinin hem olumlu hem de olumsuz yönleri var. Olumlu yönlerinden başlayayım. [Devamı]
    Yel değirmenleriyle savaşın anlamsızlığı
    Fatih Özatay, Dr. 01 Eylül 2023
    ✔Yapmayın hanımefendiler, yapmayın beyefendiler. Arkasındaki temel nedenleri ortadan kaldırmadan prematüre biçimde ne kur korumalı mevduattan kurtulmak mümkün ne de kurda yukarıya doğru oluşan baskıyı kaldırmak. [Devamı]
    Seçim sonrası döviz kuru hareketleri üzerine
    Fatih Özatay, Dr. 12 Nisan 2023
    Çok tartışmalı bir işe soyunuyorum bugün. Soru şu: seçim sonrasında, Cumhurbaşkanı, hükümet ve Meclis göreve başladıktan sonra döviz kuru nasıl hareket edebilir? Seçim sonrasından görev başına gelinip ne ekonomi programı uygulanacaksa onun başlatılması arasında geçecek süre her şeye gebe. Orası karışık. O kısmı şimdilik geçip, işbaşına gelindikten sonraki döneme geleyim. Dış koşullar için de bir varsayım yapayım: Küresel finansal piyasalarda büyük bir gerginlik olmasın. [Devamı]
    Döviz kurundaki gelişmenin arka planı
    Fatih Özatay, Dr. 13 Mayıs 2022
    Döviz kuru birkaç gündür yükseliyor. Bu yazıyı yazdığım sırada bir dolar 15,31’in biraz üzerindeydi. Oysa on işgünü öncesinde 14,7’nin altındaydı dolar kuru. Yüzde 4,1 oranında artış var kurda. Bu artışın büyük bir kısmı son üç-dört işgününde gerçekleşti. Döviz kurunun mevcut seyrini sürdürmesinin ekonomimiz açısından çok olumsuz sonuçlar doğuracağı sanırım yeteri kadar açık. Yine de iki tanesini belirteyim. Birincisi, tüketici enflasyonunun üç haneli düzeylere çıkma ihtimali çok artar. İkincisi, kur korumalı mevduatın bütçeye getireceği yük çok yükselir. Peki, ne oldu? Ne oluyor? [Devamı]
    "Örtük sabitimsi döviz kuru rejimi" | 2
    Fatih Özatay, Dr. 16 Şubat 2022
    “Örtük sabitimsi” döviz kuru rejiminden kastettiğim şu: Ocak ayının ilk günlerinden beri dolar kuru 13.5 liraya yakın çok dar bir aralıkta dalgalanıyor. Bu anlamda ‘sabitimsi’. Öte yandan döviz kurunun içinde dalgalandığı koridor ve o koridorun alt ve üst sınırlarının zaman içinde nasıl değişecekleri önceden ilan edilmiş değil. Bu anlamda da ‘örtük’. Bu tür rejimler, ayrıntıları önceden açıklanır ve sürdürülebilir olurlarsa önemli faydalar sağlayabiliyorlar. Birincisi, enflasyonu düşürmekte önemli bir rol oynuyorlar. İkincisi, döviz kuru sabite yakın tutularak önemli bir makroekonomik değişken hakkındaki belirsizlik ortadan kaldırılıyor. Üçüncü olarak, yurtiçi faiz hadlerinin düşük olan yurtdışı faiz hadlerine yakınsaması sağlanıyor. Ancak bu tür bir rejimin sürdürülebilirliği risk altında [Devamı]
    “Örtük sabitimsi döviz kuru rejimi” | 1
    Fatih Özatay, Dr. 11 Şubat 2022
    Başlıktaki Türkçe kullanımı için affedin lütfen. Ocak ayının ilk günlerinden beri 1 dolar 13.5 liraya yakın bir yerde tutulmaya çalışılıyor. Bir anlamda sabit döviz kuru rejimi altındayız. ‘Bir anlamda’, çünkü sabit kur rejimlerinin uygulanacağı önceden ilan edilir ve döviz kurunun her gün ne değeri alacağı önceden bilinir. Bizde ilan edilen bir şey yok; bu anlamda ‘örtük’. Aynı zamanda döviz kuru çok dar bir aralıkta dalgalanıyor; bu anlamda ‘sabitimsi’. Bugün bu konuya genel bir giriş yapacağım. Bir sonraki yazıda ise ‘örtük sabitimsi döviz kuru rejiminin’ Türkiye açısından ne ölçüde uygulanabilir olduğunu tartışacağım. [Devamı]
    Bu karmaşadan sağlıklı bir para politikası çıkmaz
    Fatih Özatay, Dr. 17 Kasım 2021
    Perşembe günü Para Politikası Kurulu (PPK) kararı var. Bu nedenle PPK’da nasıl bir karar alınabileceğine dair sorular geliyor. Yanıtlaması güç bu soruyu. Çünkü son zamanlarda temelde iki farklı hedef gösterdi TCMB bize. Birincisi, fiyat istikrarına vurgu yaptı. Enflasyonun düşeceğine dair tahminler yaptı. Bu tahminlerinin temel nedeni olarak da kredi gelişmelerine yer verdi. Kredi arzındaki yavaşlamanın alınan makro ihtiyati önlemlerin sayesinde olduğunu, dolayısıyla enflasyonun da düşmeye başlayacağını ileri sürdü. Sonra, politika faizini enflasyonun üzerinde tutacağını belirtti. Dolayısıyla, enflasyona önem verdiğini ima etti. Daha sonra da çekirdek (temel) enflasyona bakıp faizi onun üzerinde tutacağını söyledi. Bu köşede bu açıklamaların neredeyse tamamını eleştirdim. Özellikle gerçekl [Devamı]
    Döviz kredisi düzenlemesi
    Fatih Özatay, Dr. 31 Ocak 2018
    Uzun bir süredir, Türkiye ekonomisinin temel kırılganlık kaynağının döviz cinsinden borçlarının döviz cinsinden alacaklarına kıyasla çok yüksek bir düzeyde bulunması olduğuna dikkat çekiyorum. Bu kırılganlık, döviz kurundaki sert ve görece uzun süreli yükselişlerin özellikle şirketler kesiminin bilançosunu sarsmasına yol açıyor. Döviz kurunda bu tip hareketlerin önemli bir kısmı Türkiye’nin kontrolünde olmayan nedenlere bağlı olarak ortaya çıkıyor. Mesela, gelişmiş büyük ülkelerin merkez bankalarının parasal sıkılaştırmaya gitmeleri, hele bu sıkılaştırmanın şiddetleneceği beklenirse Türkiye ve benzer kırılganlıklara sahip ülkelerde önemli tahribatlara yol açabiliyor. Genellersem, Türkiye ekonomisi yurtdışından sermaye (dış kaynak) girişinde oluşabilecek belirgin azalışlara karşı hassas. Bu [Devamı]