Enflasyon ciddiye alınmayınca
02 Kasım 2022
Ortaokul ve liseyi yatılı okudum. Ailem Ankara’da ben Konya’da. İlk yıllarda, “şu tatil gelse de Ankara’ya ailemin yanına gitsem” isteği, son yıllarda yerini “tatil bitiyor ama öte yandan da arkadaşlara kavuşacağım” düşüncesine bıraktı. İkincisinin temelinde elbette o yaşlarda –yatılı okulun disiplinine karşın- ‘kendi başına’ olmanın yarattığı özgürlük sanısı da vardı. Her iki düşüncede ortak nokta ise günlerin geçmek bilmemesiydi. Oysa şimdi şu hale bakın: Yazının başına oturduğumda, dosyaya kayıt için yazının tarihini atarken 1 Kasım olduğunu irkilerek fark ettim: “Yahu daha dün yılbaşıydı” falan derken buldum kendimi. Tepeye tırmanmak yorucu; zaman alıyor ama iniş kolay. Ondan herhalde.
[Devamı]
Daha yüksek ve daha hızlı
06 Temmuz 2022
Yılın yarısını geride bıraktık. Açıklanan ekonomik verilerin –hadi neredeyse tamamının demeyim, çok ama çok büyük bir çoğunluğunun sevimsiz olduğu bir altı ay oldu. “En sevimsiz gösterge hangisi?” diye sorarsanız, yanıtım enflasyon olur. Toplumun büyük kısmını, özellikle de dar gelirliyi etkiliyor çünkü. Olumsuz yönde ve derinden.
[Devamı]
Büyüme ve enflasyon
10 Haziran 2022
En son Hazine ve Maliye Bakanı dile getirdi. Basında çıkan haberlere göre şöyle demiş: “Biz bir yol ayrımına gittik. Enflasyonla birlikte büyümeyi tercih ettik. Yoksa enflasyonu düşürmek için çok sert tedbirler alabilirdik.”
[Devamı]
Döviz kurundaki gelişmenin arka planı
13 Mayıs 2022
Döviz kuru birkaç gündür yükseliyor. Bu yazıyı yazdığım sırada bir dolar 15,31’in biraz üzerindeydi. Oysa on işgünü öncesinde 14,7’nin altındaydı dolar kuru. Yüzde 4,1 oranında artış var kurda. Bu artışın büyük bir kısmı son üç-dört işgününde gerçekleşti. Döviz kurunun mevcut seyrini sürdürmesinin ekonomimiz açısından çok olumsuz sonuçlar doğuracağı sanırım yeteri kadar açık. Yine de iki tanesini belirteyim. Birincisi, tüketici enflasyonunun üç haneli düzeylere çıkma ihtimali çok artar. İkincisi, kur korumalı mevduatın bütçeye getireceği yük çok yükselir. Peki, ne oldu? Ne oluyor?
[Devamı]
Çukur kazmak
11 Mayıs 2022
Tüketici enflasyonu yüzde 70, üretici enflasyonu ise yüzde 122. Çok yüksek. Bu kadar yüksek enflasyon yeni değil. 1988-89 döneminin bir kısmında ve 90’lı yılların büyük bir kısmında da gözlendi. Ancak tüm bu dönemde, enflasyon-kur-faiz üçlüsünün bu denli birbirinden kopuk olduğu bir dönem hatırlamıyorum. Politika faizi yüzde 14, mevduat faizleri yüzde 20’nin kredi faizleri yüzde 30’un altında, açıklanan enflasyon ise yüzde 70. Döviz kurunun seviyesi ‘kahramanca’ savunulmaya çalışılıyor. Ancak son günlerde savunma cephesinden alarm sinyalleri geliyor.
[Devamı]
Çukurdaysanız, ilk önce kazmayı bırakın
10 Mayıs 2022
Önce Birinci Çukur Kanunu: “Eğer bir çukurun içindeyseniz, ilk yapacağınız artık kazmayı bırakmaktır.” Türkiye’nin içinde debelendiği çukurdan çıkmak için ilk yapılması gereken tam da budur. Bir çukurun içinde debelenmenize neden olan her neyse artık onu yapmayı bırakmak gerekir.
[Devamı]
Enflasyon korumalı mevduat
06 Mayıs 2022
Basında çıkan haberlere göre, Hazine enflasyona endeksli lira cinsinden tahvil çıkarmayı düşünüyormuş. Bayramın son günü kaleme alıyorum bu yazıyı; bu durumda önce olumlu tarafından ele almam gerekir konuyu.
[Devamı]
Kendimizi köşeye sıkıştırdık
06 Nisan 2022
Mart ayı tüketici enflasyonu dün açıklandı. Yıllık enflasyon yüzde 61 olarak gerçekleşti. Şubat 2001’de patlak veren krizden sonra tüketici enflasyonu hızla artmış ve Ocak 2002’de yüzde 73 ile zirveye ulaşmıştı. Krizden sonra uygulanan ekonomi programı ile sonraki aylarda belirgin biçimde düşmeye başladı. 3 Kasım 2002’de genel seçim vardı. Genel seçime girilirken (Ekim ayı) tüketici enflasyonu yüzde 33’e kadar inmişti (Grafik 1).
[Devamı]
Baş belası
09 Şubat 2022
Türkiye, 2001 krizinden sonra enflasyonla mücadeleye önem verdi. Ocak 2002’de yüzde 70’i aşan tüketici enflasyonu, 2005 gibi yüzde 7.7’ye kadar düştü. Uzunca bir süre tüketici enflasyonu yüzde 8 civarında seyretti. 2017 başlarına kadar sürdü bu ‘sakinlik’. Sonra da olan oldu. Geldiğimiz noktada artık tek aylık enflasyon, o uzunca süre devam eden on iki aylık enflasyonun üzerinde.
[Devamı]
Enflasyonun düşmesi için koşullar
04 Şubat 2022
Bu yazıyı okurken muhtemelen açıklanan Ocak ayı enflasyonunu biliyor olacaksınız. Enflasyonun yukarıya doğru seyrinin sürmesine yol açacak iki büyük şok yaşandı. Birincisi, dolar kuru 8 liradan birkaç ay içinde 13,5 lira civarına çıktı. İkincisi, bütün mal ve hizmetlerin temel girdisi olan enerjiye ve petrol ürünlerine büyük zamlar geldi. Bunun dışında, bazı sektörler için hayati olan çoğu girdinin fiyatları birkaç kat arttı. Dolayısıyla, enflasyonun en azından birkaç ay daha yükselmeye devam etmesi beklenir. Elbette, bunu söylemek de yeni bir şey söylemek anlamına gelmez; malumun ilanı olur.
[Devamı]