Suriye ve ‘askeri haritada’ yer kapma yarışı
Rusya’nın hava harekâtı sadece Suriye’deki askeri tabloyu değil, tüm aktörlerin siyasi ve askeri tutumlarını da etkilemeye başladı. Öyle ki Rusya, Türkiye hava sahasını ihlal ederek işi nerelere kadar götürebileceğinin işaretini verdi. Rusya’nın bu “kararlılık mesajı” karşısında tüm taraflar Suriye ile ilgili pozisyonlarını güncelleyeceklerdir. Şüphesiz bunun zamana karşı bir yarış olduğunun farkındalar.
Örneğin ABD Başkanı Obama, Rusya’nın Suriye’ye müdahalesini eleştirdi. Ukrayna krizini hatırlattı. Ardından Rus ekonomisinin bu nedenle % 4 küçüldüğünden söz ederek, Suriye’ye müdahalenin de ağır maliyeti olabileceğine dikkat çekti.
Rusya’nın yeni hamlesinden kaygılanan ABD, eleştirilerinin yanı sıra yeni stratejisinin ipuçlarını verdi. Anlaşıldığı kadarıyla, PKK/PYD yeni stratejinin ana taşıyıcılarından biri. Üstelik askeri kapasitesinin artırılması da gündemde. Bu girişim, sadece IŞİD ile mücadele için değil, Suriye’nin kaderinin belirleneceği süreç için de gerekli bir hamle olarak görülüyor.
Rusya, Suriye’nin geleceğinin belirleneceği görüşmeler öncesi sahadaki konumunu güçlendirecektir. Zaten hali hazırda sahada ABD’ye göre bazı avantajlara da sahip.
Rusya’yı avantajlı kılan ilk unsur, Hava Kuvvetleri’ni etkili ve sınırlama olmaksızın kullanabilmesidir. Rus askeri doktrini ve kültürü asimetrik savaşlarda hava gücünü sınırlama olmaksızın kullanıma imkân vermektedir. İnsan hakları, sivil kayıplardan kaçınmak, büyük yıkımlar Rus kültüründe dikkate alınacak hususlar değildir.
İkincisi, her ne kadar zayıflamış olsa da çatışma tecrübesi, Rus ordusu ile uyumlu askeri kültür ve doktrini ile Esad’ın ordusu Rusya’ya operasyonlarında göz ardı edilmeyecek avantajlar sağlamaktadır.
Öte yandan, İran’ın ve Hizbullah’ın kara operasyonlarına destek vermeleri Rusya için büyük bir imkândır. Esad rejimi, Lübnan sınırı ve Akdeniz boyunca geri bölgenin emniyetini bu sayede sağlarken, kuzeye doğru etki sahasını genişletebilecektir. Kaldı ki her an çatlamaya hazır ABD bloku karşısında Rusya kanadının daha kararlı ve bütüncül olduğu bir gerçek.
Dördüncü neden, askeri hedefler ve coğrafi açıdan Rusya, ABD ye göre daha avantajlı konumdadır. Lazkiye gibi bir açık limanın varlığı, Suriye ordusunun askeri tesislerini kullanabilmesi Rusya’ya hız, geniş manevra yeteneği ve lojistik kolaylık sağlamaktadır.
Anlaşılan, Rusya ve Esad, saldırılarının sıklet merkezini kuzeye, daha yumuşak alanlara kurarak ilerleme sağlamayı planlıyor. Karada, IŞİD ile karşılaşmayı -işin berbat kısmını- ağırlıklı olarak ABD’ye ve müttefiki PKK/PYD’ye bırakacak gibi görünüyor.
Günün sonunda masaya oturulduğunda Esad ve Rusya Suriye’nin işe yarar coğrafyasını ve nüfusun büyük kısmını kontrol ederken, ABD ve müttefiklerinin hissesine çöl ve IŞİD’in giriş çıkış yaptığı Irak sınırı kalabilir.
Bu köşe yazısı 06.10.2015 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde yayımlandı.
