Brexit sonrası Türkiye gümrük vergilerindeki değişikliklerden nasıl etkilenecek? “Özel Sektör için Ürün Bazlı Brexit Rehberi” TEPAV’da düzenlenen etkinlikte yoğun ilgi gördü.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından gerçekleştirilen “Özel Sektör için Ürün Bazlı Brexit Rehberi” başlıklı projenin tanıtım toplantısı 7 Şubat 2020 Cuma günü TEPAV Binası’nda gerçekleşti. Toplantıya, ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları, kamu kurumlarının temsilcileri, yabancı misyon temsilcileri, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.

TEPAV İcra Direktörü Vekili Sibel Güven’in açılış konuşmasıyla başlayan etkinlikte; Güven, sürecin sağlıklı yürütülmesi için hem ihracat hem de ithalat için, tek tek ürün ve sektör bazında etki alanlarını içeren rapor hazırladıklarını aktardı. Konuya ilişkin bir de internet uygulaması hazırlandığını belirten Güven, firmaların, burada kendi ürünlerinin durumları hakkında da bilgi alabileceklerini dile getirdi.

Toplantıda ikinci açılış konuşmasını yapan T.C. Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve AB Genel Müdür Vekili Hüsnü Dilemre, TEPAV’ın yapmış olduğu çalışmanın gümrük vergileri hakkında önemli bir kaynak olduğunu belirtirken, Birleşik Krallık ile geçiş döneminde müzakere edilecek Serbest Ticaret Anlaşmasının (STA) önemini de vurgu yaptı.  Hazırlanan bu çalışmanın, Türkiye ve Birleşik Krallık arasındaki gümrük vergisi konusu belirsizliği devam ederken, özel sektör için önemli bir bilgi kaynağı oluşturduğunu dile getirdi. Ayrıca; bakanlığın her türlü senaryoya yönelik çalışmalarının bulunduğunu ve mart ayında Londra’da yapılması planlanan toplantı ile birlikte müzakere sürecinin geçiş dönemi içerisinde başlayacağından ve bakanlığın bu alanda her türlü sermayeye yönelik çalışmaları sürdüreceğinden bahsetti.

Hüsnü Dilemre’nin konuşmasının ardından, TOBB Başkanı M.Rifat Hisarcıklıoğlu açılış konuşmasını gerçekleştirdi. Hisarcıklıoğlu, Türkiye için İngiltere ile ekonomik, ticari ve politik ilişkilerin her zaman çok önemli olduğunu, İngiltere'deki tüm hükümetlerin, Türkiye'nin AB üyelik sürecine de destek sağladığını belirtti. Türkiye'nin Brexit sonrasında, ticaretten en fazla negatif etkilenecek ülkeler arasında yer aldığına dair analizler olduğuna işaret eden Hisarcıklıoğlu, "Rakibimiz olan özellikle Uzakdoğu’daki ülkelere karşı AB Gümrük Birliği avantajımız sona erecek. Artık bu ülkelerle aynı gümrük vergisine tabi olacağız. Yani bizim maliyetimiz artarken, onlarınki düşecek. Bu nedenle de Brexit'ten en çok kazançlı çıkacak ilk iki ülke, ABD ve Çin olacak." diye konuştu. Hisarcıklıoğlu, Brexit'in, Türkiye'yi hem iktisadi, hem de siyasi olarak etkileyeceğine dikkati çekerek, şunları kaydetti: "Arzumuz İngiltere ile en kısa sürede ayrı bir STA yapılmasıdır. STA, İngiltere'nin de yararına olacaktır. Zira İngiltere'den yaptığımız 8 milyar dolarlık ithalatın yarısı, Brexit sonrasında ilave gümrük vergisine tabi olacak. Yani İngiltere'nin de yaklaşık 4 milyar dolarlık ihracatı bundan zarar görecek. Özetle toplamda, Brexit sonrasında ikili ticaretimizin yüzde 70'i, yaklaşık 14 milyar dolar, olumsuz etkilenecek." Tüm bu süreçlerin değerlendirilmesi ve geleceğe yönelik hazırlık yapmak üzere, TEPAV'ın çok kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdiğini dile getiren Hisarcıklıoğlu, kamu kuruluşlarının ve firmaların bundan faydalanması tavsiyesinde bulundu.

Toplantının son açılış konuşması yapan Birleşik Krallık Türkiye Büyükelçisi H.E. Sir Dominick Chilcott KCMG’de ticari ve küresel lider olma hedefine uygun gümrük vergileri belirleyeceklerini belirtti. Türkiye ile İngiltere arasında müzakere edilecek STA'nın ulaşılması gereken en önemli hedeflerden biri olduğunu aktaran Büyükelçi Chilcott, "AB ile İngiltere arasında AB'nin Kanada ile yaptığı STA'sına benzer bir anlaşma yapmak istiyoruz ancak; kanunlarımızı ve yönetmeliklerimizi AB Mevzuatına uygun biçime getirmeye çalışmayacağız. Yoksa Brexit nedenlerimizin merkezinde yer alan egemenliğimizi yeniden kazanma amacımıza ters düşeriz" diyerek sözlerine devam etti. Önümüzdeki günlerde T.C. Ticaret Bakan Yardımcısı Gonca Yılmaz Batur’un, İngiltere’ye yapacağı ziyaretten ve bu ziyarette bu konuların konuşulmasının beklendiğinden bahsetti. Ayrıca; TEPAV’ın hazırlamış olduğu çalışmanın ve çalışma içerisinde bulunan web arayüzünün firmalar için faydalı bir çalışma olacağını belirterek, bu çalışmada yer alan TEPAV ekibini tebrik etti.

Açılış konuşmalarından ardından TEPAV Proje Koordinatörü Ayşegül Taşöz Düşündere tarafından Ürün Bazlı Brexit Rehberi’nin içeriği katılımcılara detaylı şekilde anlatıldı. Düşündere, Türkiye’nin ticaret performansının Brexit’ten negatif olarak etkilenmemesi adına politika yapıcılarının ve özel sektör temsilcilerinin, hem gümrük vergilerindeki değişimlerin sektörler genelindeki olası doğrudan ve dolaylı etkilerini analiz edebilmeleri, hem de ürün bazında etkilenme düzeylerini ve değişen rekabet koşullarını ürün bazında öğrenebilmeleri için, hazırlanan Rehber’in referans kaynak oluşabileceğini belirtti.

Sunumun ardından TEPAV Ticaret Çalışmaları Merkezi Direktörü Bozkurt Aran moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde ilk olarak konuşan TEPAV AB Çalışmaları Merkezi Direktörü Nilgün Arısan Eralp, İngiltere’nin egemen ülke olma ve ABD ile STA anlaşması yapabilmenin Brexit sürecinin asıl amaçları arasında olduğunu belirtirken; AB’nin beklentilerin aksine olumsuz etkilenmediğini aktardı. AB kendini gözden geçirme ve reform çalışmalarına hız kazandırma çabasına girerken; Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağın gücünün azaldığını ve Eurobarometer tarafından yapılan bir kamuoyu araştırmasına da atıfta bulunarak, seçmenlerin büyük bölümünün AB’nin kendilerine faydalı olduğunu belirttiklerinden bahsetti.

Panelde konuşan Arçelik Sürdürülebilirlik ve Resmi İlişkiler Direktörü Fatih Özkadı, gümrük vergilerinin ticarette önemli olmasına rağmen tek başına yeterli olmadığını ayrıca “Tarife Dışı Önlemler”in de ticari ilişkilerdeki önemine vurgu yaptı. İngiltere’nin AB bütçesine, Almanya’dan sonra iki sırada katkı sağlayan ülke olduğunu ve ayrılığın mutlaka ekonomik yönden etkisinin olacağını belirtti. Ayrıca, AB’de sektörlerin hazırlandığı decarbonization (düşük karbon ekonomisi) konusunda, Almanya’nın yerini almaya çalışan İngiltere’nin ticaret anlaşmalarını da bu konuyu gözeterek hareket edeceği öngörüsünde bulundu. Çin’deki artan işçi maliyetlerinden kaynaklı üretim merkezinin Vietnam’a kayabileceğini ve birçok ülkenin yatırımlarını bu yönde yapacağını düşünen Özkadı, İngiltere’nin de Vietnam ile STA anlaşması yapmak isteyeceğini belirtti. Son olarak; Genel Veri Koruma Yönetmeliğinden (GDPR) bahsederken, Japonya, Güney Kore gibi ülkelerin buna hazır olduklarını ve ülkemizin de hem kamu hem de firmalar tarafında bu konuya önem verilmesi gerektiğini ve hazırlıkların tamamlanarak gerek oluşabilecek fırsatların yakalanabileceğini gerekse olumsuz etkilere önlemlerin alınması gerekliliğini aktardı.

Ford Otosan Resmi İşler Koordinatörü Sinan Ayhan’ın yaptığı konuşmada, GB’den sonra Türkiye’nin gerek otomotiv gerekse otomotiv yan sanayinde önemli üretim alanı olduğunu, bunların da yıllar içindeki rakamlarını vererek açıkladı. Şu an için sektörde İngiltere’ye verilen dış ticaret fazlasının herhangi bir anlaşma olmaması durumunda, sadece Türkiye tarafında değil aynı zamanda sektör bazında önemli ithalatçımız olan İngiltere’de ciddi kayıplar oluşturacağını, dolayısıyla iki taraf arasında yapılacak STA’nın önemli olduğunu vurguladı.

Panelde son olarak konuşan TEPAV G20 Çalışmaları Merkez Direktörü Mehmet Sait Akman, geçiş süreci boyunca, hem İngiltere hem AB hem de Türkiye tarafında yaşanabilecek gelişmeler hakkında detaylı bilgiler verirken; gümrük vergileri gibi statik etkilerin yanı sıra dinamik etkilerin de ticarette önemli olacağı döneme girildiğinden bahsetti. Değişen üretim tarzlarından, tarım ve hizmetler tarafındaki ticaretten bahseden Akman, Brexit sürecinde müzakere edilecek STA’nın AB ile müzakere edilmesi planlanan GB’nin modernizasyonu açısından da önemli bir örnek oluşturabileceğini vurguladı. Panelin ardından katılımcıların sorularının cevaplanmasıyla toplantı sona erdi.

TEPAV Proje Koordinatörü Ayşegül Taşöz Düşündere tarafından gerçekleştirilen sunuma erişmek için tıklayınız.

Özel Sektör için Ürün Bazlı Brexit Rehberi” raporunun tamamına erişmek için tıklayınız.

Hazırlanan “Özel Sektör için Ürün Bazlı Brexit Rehberi” arayüzüne erişmek için tıklayınız.