İlk dokuz ayda gerçekleşen 5,6 milyar dolar net doğrudan yatırım girişinin %86’sı gayrimenkul alımlarından TEPAV Doğrudan Yatırımlar Bülteninin 16. sayısı yayımlandı.

2022 yılı ilk dokuz ayında doğrudan yabancı yatırım girişleri 9,3 milyar dolar, yurt dışına doğrudan yatırım çıkışları 3,7 milyar dolar olmuş; net girişler ise 5,6 milyar dolarlık seviyesi ile geçen yılki düzeyinde gerçekleşmiştir. Üçüncü çeyrekteki hareketler de DYY girişlerine bağlı olarak azalmış, net girişler bir önceki çeyreğe göre 2,4 milyar dolar gerilemiştir. 2022 yılı Ocak-Eylül döneminde, doğrudan yabancı yatırımlar Mayıs ayındaki 1,9 milyar dolarlık net giriş hariç düşük seyretmektedir. Bu çerçevede ilk dokuz aylık gelişmeler 2021 yılının aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, DYY girişleri ve YDY çıkışları 0,5 milyar dolar gerilemiş, net doğrudan yatırım girişinde de 17 milyon dolarlık sınırlı artış gerçekleşmiştir. Öte yandan, Ocak-Eylül 2022 döneminde, gayrimenkul kaynaklı net girişler 2021 yılında 3,95 milyar dolar iken, bu yıl 4,79 milyar dolara yükselmiş (artış yüzde 21,3), toplam (net) içindeki payı da yüzde 71’den yüzde 86’ya ulaşmıştır. Diğer bir ifadeyle, 4,8 milyar dolar düzeyindeki net gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda doğrudan yatırım kaynaklı net sermaye girişi 787 milyon dolara gerilemektedir.

Hizmetler sektörü doğrudan yatırım girişlerinde temel sektörü oluştururken, Türkiye’ye yapılan yabancı yatırımların yarısından fazlası finans-sigorta ile toptan ve perakende ticaret sektörlerinde yapılmıştır. İspanya, büyük kısmı Nisan ve Mayıs aylarında olmak üzere toplam 1,6 milyar dolarlık yatırımı ile Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ülke konumundadır. Türkiye’de yerleşiklerin yurt dışındaki yatırımlarının yüzde 40’ından fazlası Hollanda’dadır ve geçen yıla kıyasla bu ülkedeki yatırımlar iki misline çıkmıştır. Finans-sigorta, imalat ve madencilik yurt dışında en yüksek tutarda yatırım yapılan sektörlerdir.

Doğrudan yatırımların uzun dönemli eğilimleri incelendiğinde, 2006-2022 yılları arasında yabancı yatırım girişlerinin temel eğiliminin aşağı yönlü olduğu, net girişlerin 2007 yılındaki 20 milyar dolarlık tarihi yüksek düzeyinden tedrici olarak gerileyerek 2020 yılında 5 milyar doların altına düştüğü, 2021 ve 2022 yıllarındaki artışların ise sınırlı olduğu gözlenmektedir. Bu dönemde dikkat çeken en önemli gelişme, gayrimenkul kaynaklı yatırımların sürekli artması ve toplam girişler (net) içindeki payının yüzde 15’lerden yüzde 90’lara çıkmasıdır. Türkiye’de yabancıların taşınmaz edinimleri ve vatandaşlık hakkına yönelik mevzuat değişiklikleri yabancıların gayrimenkul alımlarının artışında önemli rol oynamıştır. 2012 yılında “Mütekabiliyet Yasası” değişikliğiyle karşılıklılık şartının kaldırılması ve 2018 yılında Türkiye’de gayrimenkul sahibi yabancıların Türk vatandaşlığına geçişi için gereken asgari taşınmaz bedelinin 1 milyon dolardan 250 bin dolara düşürülmesi bunlara örnektir.

Bültene erişmek için tıklayınız.