“Yeni Washington Konsensüs” anlayışı liberal ticaretin yerini mi alıyor? Değerlendirme Notu / Bozkurt Aran

Son dönemlerde İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hâkim olan ekonomik ve uluslararası ticaret anlayışının ciddi olarak sorgulandığı ve yerine farklı kavramlarla yeni bir düzen arayışının belirgin şekilde ortaya çıktığına şahit oluyoruz. İlginç olan, düzenin 75 yıldır savunuculuğunu yapan egemen güçlerin bu yeni arayışta başı çekmesidir.

Belki ilk belirtilmesi gereken husus, ekonomisinin süratli gelişmesi sonucunda gerek bölgesinde gerek küresel anlamda etkin bir güç olması dolayısıyla Çin’den algılanan tehdidin ”kurallara dayalı uluslararası düzenin” değişim sürecini hızlandırdığıdır. Gelişmiş sanayi ülkelerinin başlattıkları ve İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana savunuculuğunu yaptıkları “kurallara dayalı ticaret” yaklaşımını sistemik olarak değiştiren bazı politik tercihlerin yaygın şekilde uygulanmaya başlandığı görülmektedir. Gelişmiş sanayi ülkelerinin rakipsiz “başat güç” olma özelliği, Çin’in meydan okuması ile tehdit edilmeye başlanmıştır. Bu algı, uluslararası ekosistemin dönüşümünün ana amili olarak ortaya çıkmaktadır.

Özellikle Avrupa Birliği ve ABD, küresel anlamda etkin olan konumlarının Çin’e karşı zayıflamasını engellemek amacıyla bazı yeni uygulamalara gideceklerini en sorumlu ağızlardan açıklamışlardır. Bir süredir devam etmekte olan ancak bu yılın başlarında olgunlaşmaya başlayan, AB’nin ve ABD’nin yetkili makamlar tarafında dile getirilen ve daha sonra G7 toplantılarında iyice şekillenen ancak  “kurallara dayalı uluslararası düzen” anlayışı ile çelişen bu yeni söylemin temel taşlarını irdelemek uygun olacaktır.

Değerlendirme notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.