Üç soru üç yanıt
Fatih Özatay, Dr.
29 Eylül 2023
✔ Makro değişkenlerin eğilimlerinde keskin dönüşlerin yaşandığı dönemlerde, bir yıl öncesi ile yapılan karşılaştırmalar yararlı olmayabiliyor. Oluşması beklenen yeni eğilimi daha iyi sergileyebilmek için bir çeyrek ya da bir ay öncesine kıyasla değişimlere bakmak gerekebiliyor.
[Devamı]
Yine önümüzdeki maça bakacağız
Fatih Özatay, Dr.
30 Ağustos 2023
TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) perşembe günü olumlu bir sürprize imza attı. Politika faizi beklenmedik bir ölçüde -750 baz puan- artırılarak yüzde 25’e yükseltildi. Yayınlanan duyuruda “Kurul, …enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir.” denildi. Kararın alındığı gün bu köşede şunları söylemişim: “Bu çerçevede bakınca, 24 Ağustos’taki PPK toplantısı çok önemli. Politika faizinin üzerindeki sınırlama sürüyor mu yoksa kalktı mı? Kısıtın kalktığı izlenimini veren bir faiz kararı, hoş bir sürpriz olur ve bir dolu çarpıklığı ortadan kaldırır...”
[Devamı]
Kısıtlar altında risklerle dans
Fatih Özatay, Dr.
18 Ağustos 2023
Küresel krizden sonra, ekonomi yazınında, kriz öncesinde geliştirilen modellerin sonuçlarının finansal kısıtların eklenmesiyle nasıl değişeceğine dair çalışmalar arttı. Çalışmalar gösteriyor ki, kısıtlar altında, kısıtların olmadığı duruma göre, daha yüksek faiz, daha düşük büyüme, daha düşük yatırım ve tüketim elde ediliyor.
[Devamı]
‘Şerefli mağlubiyet döneminden çıksak artık’
Fatih Özatay, Dr.
11 Ağustos 2023
Trump’un küstah tweetlerini izleyen dönemde, Temmuz 2018’den sonra başladı. Eylül 2021’de hem çıplak gözle görünür hale geldi hem de iyice rasyonel (akla uygun) olmayan bir yola girdi ekonomi politikası. Öncesini bir tarafa bırakayım. Çıplak gözle iyice görünür hale gelmesi, TCMB’nin yüzde 5 enflasyon hedefine karşın enflasyon yüzde 19’dayken politika faizini indirmeye başlaması sayesinde oldu.
[Devamı]
Faiz artırmadan faiz artırmak
Fatih Özatay, Dr.
28 Temmuz 2023
Seçimden sonra yaşanan büyük kur sıçraması ve alınan vergi artırıcı önlemler nedeniyle enflasyon belirgin biçimde yükselecek. Para politikasında gelecek aydan itibaren çok daha büyük ölçüde bir sıkılaştırma yapılmayacaksa, yılsonunda enflasyonun yüzde 60’ı aşacağını bekliyor çok sayıda uzman. Yüzde 70 tahminleri bile var. Hal böyleyken politika faizinin yüzde 17,5 gibi bir düzeyde kalmasının rasyonelini anlamak mümkün değil. Politika faizi yükseltilemeyince, ‘faiz artırmadan faiz artırmak’ maharetini gösterme tiyatrosunun perdeleri bir türlü kapatılamıyor. Farklı bir ifadeyle, rasyonele dönülemiyor.
[Devamı]
Hangi hedefe uygun alacaksınız faiz kararını?
Fatih Özatay, Dr.
21 Temmuz 2023
TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) bugün faiz kararını açıklayacak. TCMB 2002-2005 döneminde ‘örtük enflasyon hedeflemesi’ rejimi uyguladı. Enflasyon hedeflemesine ise Ocak 2006’da başladı. Örtük enflasyon hedeflemesini iki aşamaya ayırmak mümkün. İlk aşamada politika faizine ilişkin karar PPK’da alınmıyordu; Başkan, iki Başkan yardımcısı ve Para Piyasaları ve Araştırma bölümlerinin genel müdürlerinin ve birkaç uzmanın katıldığı toplantılarda politika faizinin ne olacağına karar veriliyordu. İkinci aşamada ise PPK’da alınmaya başlandı. O dönemde bankacılık sisteminde likidite fazlası olduğu için, TCMB o fazlayı emiyordu. Bu nedenle politika faizi faiz koridorunun alt sınırı olan gecelik borçlanma faiziydi. O dönemdeki bütün faiz kararlarının alındığı toplantılarda bulundum. Resmi enflasyon
[Devamı]
Nerede çıpa?
Fatih Özatay, Dr.
28 Haziran 2023
Merkez Bankası faiz kararını almadan önce yazdığım son yazıyı “işte bu ortamda, Merkez Bankası faiz kararı açıklayacak. Hadi hayırlısı” diye bitirmiştim. Neydi o ortam? O yazıdan alıntıyla, şu: “Yeni ekonomi ekibi yok, yeni ekonomi programı yok, döviz ihtiyacımızın nasıl karşılanacağı belirsiz, bütçe açığının nasıl kontrol altına alınacağı ve nasıl finanse edileceği belirsiz. Bu dördüne şu beşincisini de eklemek gerekir: Birkaç günde bunlara ilişkin açıklamalar yapıldı diyelim; sürdürülebilecek mi yeni durum? Yani, yeni bir Ağbal-Elvan sendromu yaşanma ihtimali az mı çok mu?”
[Devamı]
Hadi hayırlısı
Fatih Özatay, Dr.
23 Haziran 2023
Yazıyı yazmak için bilgisayarın başına oturduğum an itibarıyla durum şöyleydi: Hazine ve Maliye Bakanı değişmişti. Devir-teslim döneminde yeni bakan rasyonel (akla uygun) politikalara dönüleceğini açıklamıştı. Farklı bir ifadeyle, seçime kadar uygulanmakta olan ekonomi politikasının akla uygun olmadığını belirtmişti. Merkez Bankası Başkanı değişmişti. Eski Merkez Bankası Başkanı ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı olmuştu. Yani, akla uygun olmadığı ima edilen ekonomi politikasının önemli uygulamalarına imza atan bir kişi, önemli bir başka kurumun başkanlığına getirilmişti. Akla uygunluk açıklamasının ardından nerdeyse üç hafta geçmişti ama henüz açıklanmış bir ekonomi programı yoktu. Buna karşılık bir önemli değişkene ilişkin (asgari ücret) karar alınmış, bir diğeri (polit
[Devamı]
