Kredi tayınlaması
Fatih Özatay, Dr.
30 Eylül 2022
Enflasyondan arındırılmış (reel) eşik bir kredi faizinin üzerindeki reel faiz hadlerinden bankaların kredi açmak istemeyecekleri ve dolayısıyla o faizlerdeki kredi talebini karşılamayıp, tayınlamaya gideceklerini açıklayan önemli çalışmalar var. Yeni değil; mesela Nobel Ekonomi Ödüllü Stiglitz’in yazarları arasında olduğu çok bilinen bir akademik makalenin yayınlanma tarihi 1981. Özü şu: Reel kredi faiz haddi arttıkça kredi arzı belli bir eşik faiz değerine kadar artıyor; sonrasında bıçak gibi kesiliyor. Çünkü o yüksek reel faiz hadlerinde kredi talep edenlerin borçlarını ödeme niyetleri/güçleri yok. İyi şirketler piyasadan çekiliyorlar ve kredi talep edenler daha yüksek riskli projelere girişmeye yelteniyorlar.
[Devamı]
Liralaşma derken tam dolarlaşmaya yelken açmak
Fatih Özatay, Dr.
28 Eylül 2022
Türkiye’nin yurtiçi tasarruflarının toplamının GSYH’ye oranı, toplam yatırımlarının/GSYH’ye oranının çok altında. Bu nedenle, yatırım/GSYH oranımızı mevcut düzeyinde tutabilmek için bile yabancıların tasarrufuna ihtiyacımız var. Farklı bir ifadeyle, tasarruflarımız yatırımlarımıza denk düşmediği için dış borç bulmamız gerekiyor. Peki, yatırım/GSYH oranımız çok yüksek de ondan mı ortaya çıkıyor bu dışa bağımlılık?
[Devamı]
Millet yüksek enflasyonu kabineden biliyor
Güven Sak, Dr.
27 Eylül 2022
Rusya-Ukrayna savaşı yedinci ayını bitirdi, sekizinci aydayız artık. Hadise sekizinci ayına girince nitel bir değişime uğradı sanki. Benim gördüğüm, Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili anlatı dünyanın her tarafında değişmeye başladı. Anlatıdaki değişimi dikkate almakta fayda var doğrusu. Anlatı önemli.
[Devamı]
TÜİK’in açıklaması üzerine
Fatih Özatay, Dr.
23 Eylül 2022
8 Eylül’de yayınlanan ‘Gollük Paslar’ başlıklı yazıma TÜİK’in gösterdiği ilgiye teşekkür ederim. Gönderdikleri ‘Düzeltme ve Cevap’ yazısını aşağıda okuyabilirsiniz. Ancak birkaç not düşeyim.
[Devamı]
Kredi kararlarından seçime
Fatih Özatay, Dr.
21 Eylül 2022
Bundan bir ay önce -20 Ağustos’ta- Merkez Bankası (TCMB) ‘Makroihtiyati Tedbirler Hakkında Basın Duyurusu’ ile bazı kararlar açıklamıştı. 23 Nisan’da kamuoyuna duyurulan kararların bir devamı şeklindeydi. İki temel amaç taşıyordu. Birincisi, üst sınır konulan ticari kredi faizlerinin enflasyonun çok altında kalması isteniliyordu. İkincisi, kredilerin ağırlıklı olarak TCMB’nin belirlediği alanlarda çalışan şirketlere açılması hedefleniyordu. Bu alanın dışındaki sektörlere açılacak kredilerin bankalara olan maliyeti yükseltiliyordu.
[Devamı]
Ekonomi belirgin biçimde yavaşlıyor
Fatih Özatay, Dr.
16 Eylül 2022
Peşi sıra açıklanan veriler üçüncü çeyrekte ekonomide belirgin bir yavaşlama yaşanmakta olduğunu ima ediyorlar. Temmuz ayında (mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış) sanayi üretimi bir ay öncesine kıyasla yüzde 6,2 oranında azaldı. Uzun bir bayramı yaz tatiliyle birleştirme davranışı nedeniyle, standart arındırma yöntemleri, mevsim ve işgücü düzeltmesini tam yapamamış olabilir. Farklı bir ifadeyle, temel üretim eğilimindeki düşüş bir ay öncesine kıyasla daha sınırlı kalmış olabilir. Yine de bir düşüş var. Bunun bir yansıması, sanayi üretimi ile aynı gün açıklanan işgücü verisinde gözlendi. Temmuz ayında istihdamda azalış var. Keza Temmuz ayı perakende satış endeksinde de bir ay öncesine kıyasla sınırlı bir düşüş gerçekleşti.
[Devamı]
Temmuz işgücü verisinin düşündürdükleri
Fatih Özatay, Dr.
14 Eylül 2022
TÜİK Temmuz ayı işgücü verilerini açıkladı. Son zamanlarda işgücü verileri ‘ilginç’ bir şekilde gelişiyor. Toplam istihdam (mevsim etkilerinden arındırılmış verilerde) bir ay öncesine kıyasla 148 bin düşmüş. Ekonomimiz daha az istihdam yaratmış. Normal koşullarda istihdam düşüşünün işsizlik oranını olumsuz etkilemesi beklenir. Ama bir ay içinde, işsiz olup da ‘pat diye’ iş aramaktan vazgeçen ve dolayısıyla işgücünden çıkan sayısı da yükselmiş. Bu nedenle işgücüne katılım 262 bin kişi azalmış. Bu durumda, işsizlik oranı da düşmüş. Hem de az değil: 0,3 puan.
[Devamı]
“Servet vergisine neden ihtiyacımız var?”
Güven Sak, Dr.
13 Eylül 2022
İlginç bir zamanda yaşıyoruz. Dünyada işler alıştığımız biçimde olmuyor. Önce virüslerin dünyası ile insanların dünyası arasında bir savaş başladı. Ne yapacağımızı şaşırdık. Yüz yıldır hiç böyle bir savaş durumu görmemiştik.
[Devamı]
Gollük paslar
Fatih Özatay, Dr.
09 Eylül 2022
İçinde bulunduğumuz ekonomik durumun sürdürülebilir olmadığı ortada. Yapılan bir düzenlemenin ardından gelen şikâyetler başka düzenlemeler yapılmasını tetikliyor. O yeni düzenlemeler bu sefer başka alanlarda bozukluklara yol açıyor. Politika faizini düşürüyorsunuz, risk, kur ve enflasyon patlıyor. Kurdaki gidişat ürkütücü boyuta gelince bu sefer kur korumalı mevduat sistemini icat ediyorsunuz. O sistem de kamu bütçesini tahrip ediyor. Bankaların açtıkları krediler bir yandan seçilmiş sektörlere aktarılsın diğer yandan da krediyi alan döviz satın almasın diye bir dizi tedbir alıyorsunuz. Bu sefer krediye erişim sorunu patlak veriyor ve azan enflasyon nedeniyle yükselen işletme sermayesi ihtiyacının giderilmesinde zorluklar yaşanıyor. Ekonomik birimler ‘aman dövize yönelmesinler’ denilen ort
[Devamı]
COP bölgemize geliyor
Güven Sak, Dr.
06 Eylül 2022
Doğrusu ben artık pek sıkıldım. Dünyanın gündemi ile Türkiye’nin gündemi bir türlü örtüşmüyor. Dünyanın temel gündemi iklim değişikliği ve teknoloji yarışı. Dünya işin aslıyla, Yeşil Mutabakat süreciyle, biz ise Rusya-Ukrayna savaşının bölgesel sonuçları gibi ikincil etkilerle uğraşıyoruz. Dünya yarına odaklanmışken, biz günün meseleleri ile ilgileniyor ve hadiseleri takip etmekten yoruluyoruz sanki.
[Devamı]
