Türkiye ayrışıyor...
Son birkaç yıldır ekonomimizde gözlenen olumsuz gelişmeleri sadece küresel olumsuzluklara bağlamak hem kolaycı bir yaklaşım, hem de doğru değil. Bizim içeride (elbirliğiyle) yaptıklarımızın ve de yapamadıklarımızın da önemli bir rolü var bu gidişatta.Pazar günü bu köşede Türkiye'nin büyüme performansı,bize benzer ülke gruplarıyla karşılaştırıldı. Karşılaştırmada yer alan üç grup ülkenin (Merkezi ve Doğu Avrupa, Asya-4 ve BRICK) 2007 büyüme hızları 2002-2006 döneminde gerçekleştirdikleri büyüme hızından daha yüksekti. Oysa Türkiye'nin 2007 büyüme performansı 2002-2006 dönemine kıyasla oldukça kötü oldu. IMF bu ayrışmanın 2008'de de sürebileceğini söylüyor bize.Ayrışmaya bir de ülke riski açısından bakalım. Ülkelerin riskini 'özet biçimde' gösteren birkaç gösterge var. Bunlardan bir tanesi de EMBI getiri farkı (spread). Bir ülkenin hazinesinin ihraç ettiği tahviller ile ABD Hazinesi'nin ihraç ettiği aynı vadedeki ve aynı para birimi cinsinden tahvillerin getirileri arasındaki farkı ölçüyor. Bu fark ne kadar yüksekse, o ülkenin o kadar riskli olduğunu söyleyebiliriz.Yükselen piyasa ekonomilerinin her biri için getiri farkı yayınlanıyor. Bir de ülkelerin getiri farklarının ağırlıklı ortalaması hesaplanıyor. Grafikte Türkiye'nin getiri farkının toplam EMBİ getiri farkından ne kadar saptığı gösteriliyor. Sapmalar yüzde olarak ifade ediliyor. Eksi rakamlar, Türkiye'nin diğer yükselen piyasa ekonomilerine göre daha az riskli olduğunu belirtiyor.Grafikte üç tane dikey kesikli çizgi var. İlki 2006'nın mayıs ayının ortalarına denk geliyor. Bu tarihten önce Türkiye diğer yükselen ekonomilere göre ayaklarını hep daha sağlam yere basmış. Sonra işler tersine dönmüş ve Türkiye'nin riski benzer ülkelere kıyasla önemli miktarda artmış. Risk farklılığının zirve yaptığı üç dönem var: Haziran 2006 sonu (ikinci dikey kesikli çizgi), Mart 2007 sonu (üçüncü kesikli çizgi) ve içinde bulunduğumuz hafta.Bu tarihlerin hepsinin anlamı var: Merkez Bankası yönetiminin değiştiriliş biçiminde gösterilen 'beceri', Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi, türban yasası-kapatma davası-sızdırılan belgeler, falan... Bir bütün olarak bu dönem toplumsal kutuplaşmanın arttığı döneme denk geliyor.Çok farklı iki göstergeye (büyüme hızı ve ülke riski) şöyle bir bakmak bile yetiyor. Türkiye'nin diğer yükselen piyasa ekonomilerinden son yıllarda ne denli ayrıştığı hemen belirleniyor. Bu ayrışma ne yazık ki olumsuz yönde.
Grafik 1: Türkiye'nin getiri farkının yükselen piyasa ekonomilerinin getiri farkından sapma oranı (2004 başı 24 Haziran 2008, %)
Bu yazı 26.06.2008 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayınlanmıştır.
