Mali Disiplin Ne Zaman Başlayacak?
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
18 Mayıs 2024
Bu haftanın gündemi uzunca süredir beklediğimiz kamu maliyesinde tedbir paketinin açıklanmasıydı. Bu yazımda, açıklanan pakete dair değerlendirmelerimi aktaracağım. İlk önce olumlu konularla başlayalım.
[Devamı]
2021’deki tasarruf paketinin benzerine neden ihtiyaç duyuldu?
Fatih Özatay, Dr.
17 Mayıs 2024
Hem bu yıl hem de gelecek yıl -program sürdürülürse- Türkiye ekonomisinin makro istikrar açısından temel sorunu bütçe açığı olacak. Eylül 2023’te açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) 2024 için öngörülen bütçe açığı GSYH’nin yüzde 6,4’ü düzeyindeydi. Bu yüksek bir bütçe açığı. Bir kısmı Mayıs 2023 seçimleri öncesindeki uygulamaların 2024’e ve elbette sonrasına da aktarılan mirasından kaynaklanıyor. Bir kısmı ise deprem harcamalarından. İlki bir zorunluluk değildi ama ikincisi bir zorunluluk.
[Devamı]
Bütçe açığı için küçük bir adım da niyet olarak büyük bir adım mı?
Fatih Özatay, Dr.
15 Mayıs 2024
Bütçe açığının önlem alınmazsa oldukça yüksek düzeylere çıkması bekleniyordu. 2 Mayıs’ta yayımlanan TEPAV raporunda bu düzey GSYH’nin yaklaşık yüzde 8,3’ü olarak belirtiliyordu. Merakla beklenen önlemler dün açıklandı. Dört ana başlık var: Tasarruf artırıcı önlemler, harcama kısıcı önlemler, kamu yatırımlarını öncelik sırasına koyan ve kısılan bazı harcamaları öncelikli yatırımlara yönlendiren önlemler ile alınan önlemlere uyulmasını sağlamayı amaçlayan bir izleme sistemi.
[Devamı]
2024 Ocak ayı merkezi yönetim bütçe sonuçları: Filmi tekrar başa mı sarıyoruz?
H. Hakan Yılmaz
19 Şubat 2024
Ocak ayı Merkezi Yönetim Bütçe (MYB) gerçekleşmeleri, bütçe performansındaki olumsuz gidişin devam ettiğini bize göstermektedir. Bütçe dengesinde geçen yıl derinleşmeye başlayan bozulma, bu yılın Ocak ayında da devam etmiştir. Gelirlerdeki artışın enflasyon ve büyümenin üzerinde gerçekleşmesine rağmen özellikle cari nitelikli giderlerdeki artış oranının 2024 yılı MY bütçesinde hedeflenen artış oranlarının oldukça üzerinde seyretmesi, bütçe açığının artmasına neden olmuştur. Bu gelişme kaçınılmaz olarak seçimlerden hemen sonra geçen yıla benzer şekilde gelir ve harcama yönlü mali tedbirlerin gündeme geleceğinin sinyali olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle Orta Vadeli Programda Eylül ayı beklenmeden bir güncelleme yapılması ekonomik programa güven açısından önemli görülmektedir.
[Devamı]
Mızrak çuvala sığmadı: Ocak 2024’te Hazine rekor nakit açığı verdi
M. Coşkun Cangöz, Dr.
10 Şubat 2024
2023 yılı bütçe gerçekleşmeleri Hazine nakit dengesinin öncü gösterge niteliğinde olduğunu bilenler açısından sürpriz oldu. Zira 2023 yılında Hazine nakit dengesi 625 milyar TL açık vermişken merkezi yönetim bütçe açığı 1,375 milyar TL olarak gerçekleşti. Diğer bir ifadeyle nakit dengesi GSYH’nin yüzde 2,5’i kadar açık vermişken bütçe açığının GSYH'ye oranı yüzde 5,4 olarak gerçekleşti. Aradaki bu büyük fark, Aralık 2023’te tahakkuk eden bütçe harcamalarının nakit ödemesinin 2024 yılına ertelenmiş olmasından kaynaklanıyordu. Yaklaşık 750 milyar TL tutarındaki harcamanın 2023’te ödenmemiş olmasının Aralık sonunda 800 milyar TL civarında olan Hazine banka hesap bakiyesinin korunması çabasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir.
[Devamı]
Ah şu bütçenin bir dili olsa…
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
20 Ocak 2024
Bu haftanın gündemi bütçe idi. Peki neden? İlki merkezi yönetim bütçesinin kamuoyunu şaşırtması oldu. Zira bir hafta önce açıklanan Hazine nakit dengesi 626 milyar TL açık verirken aynı dönemi kapsayan merkez yönetim bütçe açığı 1,4 trilyon oldu! Ekonomi ve kamu maliyesiyle ilgilenen kişilerin henüz cevaplayamadığı sorular ortaya çıktı. Örneğin bütçe açığı neden nakit dengesine yansımadı? Aralık ayında sermaye transferleri altında yer alan yaklaşık 700 milyar TL tutarındaki harcama ne için yapıldı? Detaylar neden açıklanmadı?
[Devamı]
Tahakkuk-nakit farkı enflasyonla mücadeleyi zorlaştırabilir
Fatih Özatay, Dr.
19 Ocak 2024
Bütçe açığı (tahakkuk eden açık) ile nakit bütçe açığı arasında bugüne kadar görülmemiş bir fark gerçekleşti 2023’te. Tahakkuk ettiğine göre, 1.38 trilyon liralık açığa yol açan harcamalar yapılmış, ancak ödemeleri gerçekleşmemiş. Nakit bütçe açığı 626 milyar lira olduğuna göre, demek ki 2023’ten bu yıla sarkan 750 milyar liralık bir nakit çıkışı olacak bütçeden. Çok muhtemelen bugünlerde ödenmeye başlandı ve birkaç ay içinde ödeme tamamlanmış olacak. Nereden ödenecek? Hazine’nin Merkez Bankası’nda ve kamu bankalarında mevduat hesabı var. 15 Ocak itibarıyla Merkez Bankası’ndaki mevduatının (lira cinsinden olanın) büyüklüğü 350 milyar liraydı. Kamu bankalarında tutulan mevduatın büyüklüğünü bilmiyoruz. Ödeme için bir başka ‘kaynak’ iç borçlanma olabilir. İç borçlanma finans sisteminde likid
[Devamı]
Nakit bütçe ve bütçe açıkları: Neden bu kadar farklılar?
Fatih Özatay, Dr.
17 Ocak 2024
Dün Aralık ayı bütçe açığı açıklandı. Salt Aralık’ta 843 milyar TL açık gerçekleşmiş. Böylelikle 2023 yılı toplam bütçe açığı 1.38 trilyon TL’ye yükseldi. Oysa bir hafta önce açıklanan 2023 yılı nakit bütçe açığı sadece Aralık’taki bütçe açığının da altında: 626 milyar TL. İlginç işler oluyor Türkiye’de. Aynı bütçe, biri nakit bütçe açığı biri bütçe açığı. Ama aralarında müthiş fark var.
[Devamı]
Bütçe gerçekleşmeleri üzerine
Fatih Özatay, Dr.
10 Kasım 2023
Salı günü Ekim ayına ait Hazine nakit dengesi açıklandı. Bütçe dengesine ilişkin veriler ise Eylül ayı için var. İkinciye göre Eylül’de gerçekleşen bütçe açığı, nakit dengesi tablosunun gösterdiği bütçe açığından yüzde 16 daha yüksekti. Her zaman böyle olması gerekmiyor elbette. Daha güncel olan ve açığın daha düşük düzeyde gittiği nakit dengesi tablosuna göre, bütçe Ekim ayında 524 milyar lira açık vermiş. Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan 2023 GSYH gerçekleşme tahminine göre, ilk on ayın nakit bütçe açığının tüm yılın GSYH’sine oranı yüzde 2,1.
[Devamı]
Torba kanun bütçeye derman olur mu?
M. Coşkun Cangöz, Dr.
07 Temmuz 2023
Tatile gitmeden önce TBMM’ye sunulan torba kanun teklifiyle 2023 yılı bütçesi üzerinde sonuçları olacak bazı düzenlemeler yapılması öngörülmektedir. Bu kapsamda (i) Şubat ayında yaşanan deprem nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlamak için bazı vergi düzenlemelerinin yapılması, (ii) seçim döneminde gündeme gelen kamu çalışanları ve emeklilerin mali ve sosyal haklarının iyileştirilmesi, (iii) asgari ücret desteğinin yıl sonuna kadar uzatılması, (iv) harcama artırıcı düzenlemeler nedeniyle bütçe açığının program hedefinin üzerinde olması beklendiği için borçlanma limitinin artırılması, (v) KKM uygulamasından kaynaklanan mali yükün bütçe dışına çıkartılarak TCMB’ye devredilmesi düzenlenmektedir.
[Devamı]
